استان‌های رکورددار بروز سکته مغزی|سهم بیماری‌های زمینه‌ای در مرگ‌ومیر کرونا

دکتر علیرضا مهدوی با اشاره به شعار روز جهانی سکته مغزی مبنی بر « یک نفر از هر چهار بزرگسال سکته مغزی را تجربه خواهند کرد. فعال بودن (فعالیت بدنی) به کاهش این خطر کمک می‌کند.»، گفت: سلول‌های مغزی از خون، اکسیژن و مواد غذایی دریافت می‌کنند که به هر دلیلی اگر خون رسانی بافت مغز مختل شود می‌گوییم سکته مغزی رخ داده است. این حالت ممکن است با بسته شدن رگ بر اساس ترومبوز در همان محل اتفاق افتد و یا لخته خونی از نقطه دیگری از بدن به رگ‌های مغزی برسد و کار خونرسانی به بافت مغز دچار اختلال شود.

وی افزود: اگر این ترومبوز یا لخته خونی در کمتر از ۲۴ ساعت از بین برود، حمله‌ای گذرا یا سکته مغزی کوتاه نام می‌گیرد که ممکن است بخشی از مغز را به مدت موقت از کار بیندازد و بخشی از عوارض هم با بیمار باقی بماند. از طرف دیگر ممکن است رگ‌های مغز پاره شود و خون بر مغز فشار وارد کند که چندان شایع نیست، اما در صورت رخ دادن معمولا کشنده است. پس سکته مغزی به دلایلی رخ می‌دهد که مرتبط با بسته شدن رگ‌های خونی مغز باشد.

وی با اشاره به نقش فشارخون بالا در بروز سکته‌های مغزی، اظهار کرد: فشارخون بالا به مرور زمان سبب ایجاد مشکل در خونرسانی به مغز می‌شود. سکته‌های مغزی از قبل فاقد علامت هستند و زمانی که آغاز می‌شوند ممکن است فرد احساس بی‌حسی، ضعف ناگهانی، فلج شدن بخشی از بدن، اختلال در تکلم، کاهش درک کلامی، مشکل بلع، تاری دید، سردرد شدید و ناگهانی و... را تجربه کند.

وی افزود: بر اساس خوداظهاری‌های صورت گرفته از طرف مردم، استان‌های گلستان، البرز و چهارمحال و بختیاری بیشترین شیوع سکته‌های مغزی را داشتند.

​​​​​مهدوی در پاسخ به سوالی درباره نقش کرونا در بروز سکته‌های مغزی، ادامه داد: از روزهای ابتدایی شروع بیماری اطلاعات ما دائما در حال تغییر است. اوایل شیوع بیماری مشکلات تنفسی ناشی از آن برای همه محرز بود، اما مدتی بعد سایر عوارض مانند مشکلات قلبی_عروقی، کلیوی و... هم نمود پیدا کرد. از طرف دیگر حتی ممکن است داروهایی که برای مبتلایان به کرونا تجویز می‌شود، عارضه داشته باشند. بنابراین در حال حاضر نمی‌توان گفت تغییرات احتمالی در بروز موارد سکته مغزی نسبت به سالیان قبل به دلیل شیوع کرونا است؛ زیرا این موضوع زمان‌بر است.

وی در این خصوص تاکید کرد: بیشترین گروهی که با شیوع بیماری کووید۱۹ در معرض آسیب هستند، سالمندان‌اند؛ آنها بیشتر از سایرین به مشکلات قلب_عروقی مبتلا هستند و ممکن است علت اصلی فوت در زمان حاضر، کرونا باشد؛ اما نمی‌توان از نقش بیماری‌های زمینه‌ای آنها غافل بود. زمانی که از بروز سکته‌های مغزی یا قلبی و یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای صحبت می‌کنیم که ممکن است مرگ بر اثر آنها رخ داده باشد و باید به فاکتور مهمی مانند سن نیز توجه کنیم. جمعیت ما در حال حرکت به سمت سالمندی است و سکته‌های مغزی و قلبی نیز در این بین می‌تواند افزایش پیدا کند. با حذف اثر سن در بروز سکته‌های مغزی و قلبی می‌توان به این نتیجه رسید که نقش کرونا در بروز این سکته‌ها چه اندازه بوده است.

مهدوی افزود: بر اساس گزارش سیستم‌های مرگ در سال ۱۳۹۱ حدود ۸ هزار نفر بر اثر سکته قلبی و ۲۲ هزار نفر بر اثر سکته مغزی در کشور فوت کردند؛ پس از تقریبا هشت ماه که ویروس وارد کشور شده است حدودا ۳۰ هزارنفر بر اثر ابتلا به آن جان باخته‌اند که مرگ بسیاری از آنها نیز به علت بیماری‌های زمینه‌ای بوده است. نکته مهم اینجاست که حدودا نصف مرگ و میرها مربوط به سکته‌های مغزی و قلبی است؛ ولی کرونا سرانجام روزی به پایان خواهد رسید؛ درحالی که بیماری‌های زمینه‌ای با ما هستند در حالی که به اندازه کرونا برایمان ملموس نیست. سکته‌های قلبی و مغزی در صورتی که قبل از ۷۰ سالگی رخ دهد و منجر به مرگ شود به آن مرگ زودرس می‌گوییم.

وی با اشاره به کاهش آمار مرگ‌ومیر جاده‌ای در سال جاری، بیان کرد: این در حالی است که در طول سالیان گذشته حوادث ترافیکی سومین علت مرگ‌ها بوده است و کرونا توانسته این موضوع را تحت تاثیر قرار دهد. بیماری‌های زمینه‌ای قلبی، عروقی، ریوی، دیابت و... مرگ و میر زیادی در سراسر جهان دارند و اهمیت پیشگیری از ابتلا به آنها مشخص است.

مهدوی ادامه داد: اصلاح شیوه زندگی و داشتن تغذیه سالم، فعالیت بدنی کافی و... برای سلامت فرد موثر است. در پاندمی کووید۱۹ به مردم می‌گوییم قرنطینه شوند و همین سبب کاهش فعالیت بدنی آنها شده است، اما می‌توانند در خانه فعالیت کنند و یا در مکان‌های خلوت خارج از خانه پیاده‌روی کنند. بر همین اساس آذرماه امسال کمپینی برای فعالیت بدنی برگزار خواهیم کرد تا زندگی در کنار کرونا را یاد بگیریم.

وی در ادامه درباره میزان شیوع سکته‌های مغزی در زنان و مردان، گفت: درصد شیوع میان دو جنس چندان متفاوت نیست. همچنین شیوع بیماری میان مناطق روستایی و شهری تفاوت چندانی ندارد اما، در میان ثروتمندان و فقیران، کسانی که وضعیت مالی بهتری داشتند کمتر دچار سکته مغزی شده‌اند.

وی افزود: بر اساس خوداظهاری‌های صورت گرفته از طرف مردم، استان‌های گلستان، البرز و چهارمحال و بختیاری بیشترین شیوع سکته‌های مغزی را داشتند.

مهدوی در خاتمه تاکید کرد: ساعات اولیه بروز علائم بسیار تعیین کننده هستند و هرچه سریع‌تر به بیمار رسیدگی شود، احتمال بروز عارضه طولانی مدت کاهش می‌یابد.