[مجتبی پارسا] «جیتندرا بنگار» خیلی تلاش کرد تا کلم‌هایش را نجات دهد. این کشاورز که در شهر بیواندی در هند (شمال شرق مومبای) زندگی می‌کند، چند هفته اول ماه آوریل، با پاشیدن آب بر روی محصولاتی که چیده بود، سعی کرد آنها را تا زمان فروش تازه نگه دارد. اما به علت قرنطینه سفت و سخت ویروس کرونا، آن بازرگانی که معمولا از مومبای می‌آمد تا محصولات بنگار را بخرد، پیدایش نشد.
بنگار سی ساله به این فکر کرد که ٤٠کیلومتر را تا مومبای برود و خودش کلم‌ها را بفروشد، اما نگران بود که کرونا بگیرد و آن را به ١١نفر از اعضای خانواده‌ای که با آنها زندگی می‌کند، ازجمله پدربزرگ و مادربزرگش منتقل کند. بنابراین او بخشی از محصولاتش را با قیمت کم در بازار محلی فروخت. باقیمانده محصولات را هم به مردم روستای خود داد یا آن را دور ریخت.
«سبزی‌ها در گرما به سرعت خراب می‌شوند. خیلی از محصولات من هم دور ریخته شد.»داستان‌ها و روایت‌هایی شبیه آنچه برای بنگار اتفاق افتاده نشان می‌دهد ویروس همه‌گیر کرونا چگونه عرضه جهانی غذا را در تمام سطوح مختل کرده است و مشکلات و تخریب اقتصادی ناشی از این ویروس، تأثیر مخربی بر توانایی افراد به دسترسی به موادغذایی در سراسر جهان دارد. طبق تخمین‌های برنامه غذایی جهانی سازمان ملل، در‌سال ٢٠٢٠ دست‌کم ٢٦٥میلیون نفر در خطر گرسنگی قرار دارند. این عدد دو برابر‌سال گذشته است. متخصصان می‌گویند این در صورتی است که غذای کافی برای سیر کردن شکم سایر مردم جهان تولید شود.در سراسر جهان بسیاری از محصولات به دلیل منع کارگران از کار، نبود توانایی برای مسافرت بین شهری یا نداشتن تمایل شخصی برای کار در این شرایط، تلف شده یا درحال تلف شدن است. کارخانه‌های فرآوری گوشت در آمریکا به علت کرونا تعطیل شده‌اند. کشاورزان و دامداران در آمریکا و بریتانیا مجبور شده‌اند تا به علت فقدان تقاضا از سوی رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌هایی که تعطیل شده‌اند، شیرهایشان را دور بریزند. محدودیت‌های حمل‌ونقل، کار کشاورزان را برای دستیابی به بذر و کود برای کاشت محصولات جدید یا ارسال محصولات پیشین به بازارهای محلی که بسیاری از آنها تعطیل شده‌اند، بسیار سخت کرده است.چیزی که شرایط را بدتر کرده این است که برخی از کشورها، علاوه بر همه محدودیت‌ها و اِعمال قوانین قرنطینه، ممنوعیت‌های صادراتی هم گذاشته‌اند. مثلا ویتنام در ماه مارس ممنوعیت صادرات برنج را اعلام کرد، گرچه بعدها آن را برداشت. روسیه هم در ماه آوریل اعلام کرد صادرات گندم را تا ماه ژوئن متوقف می‌کند. روسیه تجارتی را متوقف کرده که بسیاری از کشورها برای تأمین غذای مردم خود به آن متکی هستند.
حالا مشکل دیگری سر برمی‌آورد به نام غذای مقرون به صرفه. با سقوط اقتصاد جهانی، به واسطه تعطیلی و قرنطینه در سراسر جهان، میلیون‌ها نفر که برای سیر کردن شکم خانواده‌شان تقلا می‌کردند، حالا با تعطیلی کارخانه‌ها و از بین رفتن مشاغل، شرایط سخت‌تری را تجربه می‌کنند. اختلال در زنجیره تأمین غذا در مناطقی که وابسته به واردات غذا هستند، موجب افزایش قیمت مواد غذایی خواهد شد. به‌عنوان مثال جزیره کوچک کریباتی در اقیانوس آرام، تاکنون شاهد افزایش ٥٠درصدی قیمت برنج بوده است.
غذای کافی وجود دارد؟
کارشناسان می‌گویند در دنیا به اندازه کافی ذخایر غذایی وجود دارد و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که سال ٢٠٢٠ به لحاظ تولید محصولات غذایی، سال خوبی خواهد بود. گزارش‌هایی که براساس ارزیابی‌های بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی ازجمله سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل و سازمان تجارت جهانی منتشر شده نشان می‌دهد که به دلیل شرایط برداشت محصول در چندین کشور آمریکای جنوبی منابع سویا کاهش خواهد یافت، اما ذخایر گندم و ذرت بهتر از سال‌های گذشته خواهد بود. برنج هم همان وضع را خواهد داشت.
اما درحالی‌که منابع جهانی مواد غذایی اساسی فراوان است، این گزارش هشدار داده که شوک‌های ایجاد شده کووید-١٩ از ماه گذشته به محصولات غذایی آسیب وارد کرده است. سوال اصلی اینجاست که آیا محصولات غذایی و گیاهی می‌توانند به موقع برداشت شوند و به مقاصد مورد نظر برسند یا نه؟
جولی هووآرد، مشاور ارشد امنیت جهانی غذا در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی مستقر در واشنگتن، به تایم می‌گوید: «مسأله بیشتر در مورد اختلال در عرضه مواد غذایی است تا کمبود محصولات غذایی.»
فقیرترین‌ها در معرض بدترین‌ها
حتی پیش از آنکه کرونا به معضلی جهانی تبدیل شود، ١٣٥میلیون نفر در ٥٥ کشور عمدتا به علت نزاع‌ها، تغییرات آب‌وهوایی و بحران‌های اقتصادی، با گرسنگی حاد دست‌وپنجه نرم می‌کردند. این را برنامه جهانی غذای سازمان ملل تخمین زده است. اگر نقش پاندمی کرونا را هم محاسبه کنیم، این رقم دو برابر خواهد شد و به ٣٦٥میلیون نفر خواهد رسید.
کووید-١٩ برای میلیون‌ها نفری که پیش از این هم وضع سلامت و گرسنگی‌شان به نخ بند بود، می‌تواند فاجعه‌بار باشد. این ضربه مهلکی به افرادی خواهد بود که فقط در صورت کار کردن، می‌توانند شکم‌شان را سیر کنند. این را «عارف حسین» اقتصاددان ارشد برنامه جهانی غذای سازمان ملل می‌گوید: «قرنطینه و رکود اقتصادی در جهان، آسیب‌های زیادی را وارد کرده بود. حالا با یک شوک دیگر مثل کووید-١٩، طاقت آنها طاق خواهد شد.» هووآرد می‌گوید: «سیستم غذایی در کشورهای کم‌درآمد عمدتا از مشاغل خرد و کوچک تشکیل شده که آنها با تولید و پردازش و توزیع مستقیم از طریق رستوران‌ها و غرفه‌های خیابانی، محصولات‌شان را به مصرف‌کنندگان می‌فروشند.» با این حال اما با وجود اختلال در شبکه توزیع مواد غذایی و بالا رفتن قیمت‌ها، بسیاری از افراد دیگر قادر نخواهند بود که از عهده خرید آن بربیایند. از سوی دیگر، صندوق بین‌المللی پول در ماه آوریل پیش‌بینی کرده که اقتصاد جهانی در‌سال ٢٠٢٠ تا ٣درصد ریزش خواهد داشت. طبق اعلام سازمان بین‌المللی کارگری سازمان ملل، ویروس کرونا می‌تواند ١٩٥میلیون شغل را در سراسر جهان از بین ببرد. پاول تینگ، پژوهشگر مطالعات بین‌المللی در دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور می‌گوید نگران میلیون‌ها کارگر روزمزدی است که در سراسر آسیا و آفریقا بیکار شده و عملا «دسترسی اقتصادی» به غذا را از دست داده‌اند.
برنامه غذای جهانی اعلام کرده که این نگرانی‌ها برای افرادی که در مناطق جنگی و مورد منازعه یا در کمپ‌های مهاجران زندگی می‌کنند، وخیم‌تر است. مردم نیجریه، سودان جنوبی، سوریه و یمن.سازمان‌های بشردوستانه نیز نگران آن هستند که اگر جریان تجارت مختل شود، نتوانند به نیازمندان کمک کنند. عارف حسین می‌گوید: «خیلی ساده بگویم؛ زندگی میلیون‌ها انسان به جریان تجارت بستگی دارد و تأثیر اختلال در امنیت غذایی برای این افراد بسیار گران تمام خواهد شد.»
وابستگی به واردات
کشورهایی که به واردات وابسته هستند نیز درگیر این تنش خواهند شد. «ماکسیمو توره‌رو»، اقتصاددان ارشد و معاون مدیر بخش توسعه اقتصادی و اجتماعی فائو (سازمان غذا و کشاورزی) می‌گوید: «کشورهایی که واردکننده مواد غذایی هستند، به علت این رکود، بسیار تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند.»
طبق مدل‌سازی‌هایی که فائو طراحی داده، بسته به میزان تأثیر کرونا بر روی اقتصاد جهانی، ٨٠میلیون نفر در کشورهای واردکننده مواد غذایی احتمالا بدون غذا خواهند ماند. در بررسی خوشبینانه‌تر می‌توان گفت که دست‌کم ٤٠میلیون نفر در سراسر جهان متأثر خواهند شد.هووآرد می‌گوید کشورهای آفریقایی سالانه بیش از ٣٥میلیارد دلار غذا وارد می‌کنند. کشورهایی مثل نیجریه که بسیار به واردات وابسته هستند، بیش از سایر کشورها آسیب می‌بینند. پایین آمدن قیمت نفت باعث کاهش درآمد دولت و کاهش واردات مواد غذایی و سایر محصولات خواهد شد.برخی متخصصان می‌گویند محدودیت‌های کنونی باعث کمبود مواد غذایی در آینده خواهد شد. هووآرد می‌گوید کرونا با تأثیری که بر روی کشاورزان و کاشت و برداشت و فروش محصولات آنها گذاشته، تولید مواد غذایی در فصل بعد را تحت‌تأثیر قرار داده است.آغاز فصل کشاورزی بعدی در مناطق حاره‌ای و پایین‌تر از استوا در ماه می است. اکثر سیستم‌های کشاورزی در آفریقا وابسته به بارش باران است و این بدان معناست که کشاورزان با این شرایط نمی‌توانند و نتوانسته‌اند زمین‌ها را برای کشت بعدی آماده کنند. همین امر به معنای کاهش شدید تولیدات خواهد بود.
آینده چه خواهد شد؟
برخی از متخصصان معتقدند که تأثیر کرونا بر روی شبکه تولید و توزیع مواد غذایی، احتمالا بسیار طولانی خواهد بود، اما بنگار، کشاورزی هندی به آینده امیدوار است. گرچه او هم بسیاری از محصولاتش را از دست داده است اما دوباره شروع کرده به کاشت بادمجان. او می‌گوید اگر تا یک ماه دیگر که بادمجان‌ها می‌رسد، مرد بازرگان و خریدار محصولات از مومبای به اینجا نیامد، محصولاتش را در روستا به فروش می‌رساند: «امیدوارم شرایط بهتر شود. نمی‌دانم چه چیزی در انتظار ماست اما ما کشاورز هستیم و همیشه تقاضا برای غذا وجود خواهد داشت.»
دیدگاه تان را بنویسید