تنها ۱۰ واکسن در دنیا مجوز ورود به بازار را گرفته‌اند

 دکتر سیروس زینلی در وبیناری با عنوان "شباهتها و تفاوتهای بین واکسن‌های مختلف علیه ویروس کرونا" با بیان این‌که توان تولیدی دنیا در خصوص تولید واکسن کم است، در ادامه اظهار کرد: در دنیا با کمبود شدید واکسن روبرو هستیم.

وی با بیان اینکه واکسن مشترک ایران و کوبا هنوز در فاز ۱ و ۲ کارآزمایی بالینی است و فاز ۳ آن در ایران و کوبا انجام می‌شود، افزود: مقاله چاپ شده از واکسن "اسپوتنیک وی" در مجله معتبر "لنست" میزان اثرگذاری بیش از ۹۰ درصدی این واکسن را تأیید کرد، در حالی که واکسن چینی حدود ۶۰ درصد و واکسن‌های آمریکایی و اروپایی بیش از ۸۰ درصد کارآیی دارند.

دکترای تخصصی ژنتیک انسانی شمار افراد واکسینه شده در ایران را ۰.۰۱ در ۱۰۰ نفر جمعیت برشمرد و افزود: هم اکنون بیشتر شمار افراد واکسینه شده در اسراییل با ۹۰ درصد پوشش و سپس امارات است.

زینلی با بیان اینکه هم اکنون واکسن "کووبرکت" ایرانی در سازمان جهانی بهداشت به ثبت رسیده است، گفت: این واکسن در کشور فاز یک کارآزمایی بالینی را شروع کرده است.

وی با بیان اینکه واکسن "اسپوتنیک وی" در الجزایر، آرژانتین، مجارستان و ... استفاده شده و در بلاروس به ثبت رسیده است، خاطرنشان کرد: تولید واکسن چندین فاز دارد.

مدیر گروه دکترای پیوسته بیوتکنولوژی پردیس علوم دانشگاه تهران توضیح داد: پیش از فاز انسانی واکسن بر روی حیوانات آزمایشگاهی تست می‌شود، سپس در فاز یک کارآزمایی بالینی بر روی شمار محدودی انسان برای تعیین اثربخشی و میزان مصرف آزمایش می‌شود که واکسن ایرانی برکت در این مرحله است، در فاز ۲ بر روی شمار بیشتری از انسان‌ها برای تعیین میزان اثربخشی تست می‌شود و در فاز ۳ بر روی جمعیت بزرگتری واکسن تزریق می‌شود، پس از بررسی مدارک واکسن باید به تایید سازمان غذا و داروی ایران برسد. 

زینلی با بیان اینکه واکسن‌ها بر اساس آنکه از دی ان ای، آر ان ای، پروتئین و یا ویروس بی خطر ساخته شده باشند متفاوت هستند، گفت: در واکسن فلج اطفال، سرخک و سرخجه از ویروس ضعیف شده استفاده می‌شود، اما در بیماری کووید ۱۹ از ویروس کشته شده کرونا استفاده می‌شود.

وی با بیان اینکه دست کم ۴ نوع واکسن داریم، افزود: در نوعی کل ویروس، در نوع دیگر بخشی از پروتئین ویروس، در نوعی بخشی از ژنتیک ویروس یا دی ان ای و یا آر ای ان به بدن فرد تزریق می‌شود.

این دکترای تخصصی ژنتیک انسانی با بیان اینکه برای هر یک از انواع آن شرکت‌های بسیاری فعال هستند، تصریح کرد: در Viral Vector ژن مربوط به ویروس را جدا کرده و وارد ویروس دیگر کم خطر می‌کنند، نظیر واکسن هرپس(تب خال) که این ویروس دستکاری ژنتیکی می‌شود تا میزان بیماری‌زایی کاهش یابد.

زینلی با بیان اینکه در نوعی از واکسن ویروس را به کمک حرارت و یا شیمیایی ضعیف می‌کنند، گفت: در واکسن برکت و ۲ واکسن چینی که سریعتر وارد کار آزمایی بالینی شدند، از این شیوه استفاده کردند.

وی با بیان اینکه در نوع دیگری پروتئین ویروس را جداگانه تولید و به بدن تزریق می‌کنند، افزود: این پروتئین شبیه پروتئین سطح ویروس است، در همه انواع آن اعم از دی ان ای، آر ای ان و پروتئین به همراه مواد دیگری چون سورفاکتانت، مواد نگهدارنده، پایدار کننده و 

Adjuvant (پروتئینی که سیستم ایمنی بدن را برای تولید آنتی بادی بیشتر تحریک می‌کند) در ویال قرار می‌گیرند.

مدیر گروه دکترای پیوسته بیوتکنولوژی پردیس علوم دانشگاه تهران با بیان اینکه ویروس کرونا بسیار هوشمند عمل می‌کند، گفت: یک بخش ویروس مربوط به پروتئین سطحی است که توسط آن به سلول‌های ریوی متصل می‌شود، اما با ورود به درون سلول قدرت کشندگی ویروس بیشتر می‌شود؛ بنابراین هر چه سریعتر ویروس ریشه کن شود، فرصت کمتری برای تکثیر خواهد داشت.

زینلی با بیان اینکه اولین گروهی بودیم که ویروس کرونا در ایران را تعیین توالی کردیم و با نوع ووهان چین مقایسه شد، افزود: ویروس کرونا پس از ورود به سلول همه نیروی سلول را برای رشد خود استفاده می‌کند و عملاً سیستم دفاعی داخل سلولی را از بین می‌برد و آر ای ان داخل سلول را قیچی می‌کند.

وی با بیان اینکه هوشمندی این ویروس به فراگیر شدن آن در دنیا منجر شده است، خاطرنشان کرد: در یکصد سال اخیر هیچ ویروسی اعم از ابولا، مرس و سارس قدرت این چنینی نداشته‌اند.

این دکترای تخصصی ژنتیک انسانی توضیح داد: وقتی عامل خارجی اعم باکتری، ویروس و ... وارد بدن می‌شود سیستم ایمنی (گلبولهای سفید) واکنش نشان می‌دهند، ماکروفاژها با بلعیدن عامل خارجی آن را نابود می‌کنند بی سل در مرحله بعد وارد شده و آنتی بادی تولید می‌کنند، تی سل‌ها هم ضمن تولید آنتی بادی ورود عامل بیماری‌زا را اعلام می‌کنند.

زینلی با بیان اینکه آی جی ام دفاع اولیه، آی جی آ در مخاط و آی جی جی دیرتر فعال شده، اما تا پایان عمر باقی می ماند، افزود: در واکسن پیش از ورود پاتوژن پروتئین آن را وارد بدن می‌کنند و آنتی بادی تولید شده به بخشی از پروتئین پاتوژن می‌چسبد.

وی از راه‌اندازی آزمایشگاه سطح ۳ در دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی خبر داد و گفت: برخلاف برخی ادعاها درباره واکسن‌های ام ار آن آی مبنی بر سرطانزا بودن صحت ندارد.