مذاکره در تهران بر سر پول بلوکه‌شده در کره جنوبی

شرق- زینب اسماعیلی: امروز مذاکره مهمی در وزارت امور خارجه در جریان خواهد بود. هیئتی که از کره جنوبی به تهران آمده‌اند تا موضوع طلب ایران را بررسی و راهی برای بازپرداخت آن پیدا کنند، عصر امروز پای میز مذاکره خواهند نشست تا یکی از سنگ‌های بزرگی را که دونالد ترامپ به چاه رابطه ایران و دیگر کشورها فرو انداخت، در‌بیاورند. اگر‌چه از این مسئله بیش از دو سال می‌گذرد و اگرچه تا 10 روز دیگر دونالد ترامپ بر مسند قدرت در آمریکا نخواهد بود؛ اما سنگی که درون چاه انداخته، به‌راحتی قابل درآوردن نیست؛ حالا حتی اگر مردم آمریکا خواستار عزل فوری او باشند یا ترامپیست‌های تندرو با حمله به کنگره پایه‌های دموکراسی این کشور را به لرزه درآورده باشند، همه اینها برای کره جنوبی به‌عنوان کشوری محتاط و هراسان از از‌دست‌دادن منابع مالی، دلیل نمی‌شود که بدهی‌اش به ایران را پرداخت نکند. بین هفت تا 9 میلیارد دلار از محل تجارت ایران با کره جنوبی در این کشور مسدود شده و این اتفاق از آن زمانی رخ داد که دونالد ترامپ، یک سال بعد از خروج از آمریکا دیگر به هیچ‌یک از مشتری‌های نفت ایران از‌جمله کره جنوبی معافیت تحریمی نداد. این در حالی بود که کره جنوبی بارها تلاش کرد تا این معافیت را دریافت کند؛ اما این اتفاق رخ نداد. به‌این‌ترتیب مبالغی که از قبل تحریم در این کشور تجارت شده بود، نیز برای ایران غیر قابل دسترسی شد. این اتفاق در حالی رخ داد که بعد از دستیابی به برجام، حجم روابط تجاری ایران با کره به 18 میلیارد دلار هم رسیده بود و سئول یکی از پنج مشتری اول نفت ایران بود. تلاش‌های دیپلماتیک پشت پرده ایران برای آزاد‌کردن این بدهی یا استفاده از آن زمانی که به نتیجه نرسید، موضوع به رسانه‌ها درز پیدا کرد. سخنگوی وقت وزارت امور خارجه مبلغ بدهی کره جنوبی را اعلام کرد و مقامات دیگر هم گاه و بی‌گاه از این موضوع گلایه کردند. خرداد گذشته رئیس کل بانک مرکزی نیز برای یافتن راه‌حلی برای موضوع به سئول سفر کرد؛ اما با دامنی پر از گلایه به تهران بازگشت و حتی افشا کرد که «هم‌اکنون ایران هفت میلیارد دلار در کشور کره جنوبی سپرده دارد که طرف کره‌ای به جای پرداخت سود به این سپرده‌ها، هزینه نگهداری آن را نیز از ما می‌گیرد». آذر سال گذشته نیز نماینده ویژه رئیس‌جمهور کره ‌جنوبی به تهران آمد تا در این زمینه مذاکراتی داشته باشد؛ اما همه گزینه‌هایی که روی میز گذاشته شد، برای گرفتن مجوز از آمریکا به سئول برده و بعد هم نماینده‌ای به واشنگتن منتقل کرد و باز روز از نو و روزی از نو. آمریکا مجوز نداد و گره کور همچنان باقی ماند. در این مدت نه هیئتی رفت و نه هیئتی آمد؛ اما تلاش‌های دیپلماتیک برای باز‌کردن این گره ادامه داشت. خرید دارو و تجهیزات پزشکی یکی از گزینه‌های مطرح‌شده از سوی ایران بود که آن هم تنها به مبلغی ناچیز از سوی کره جنوبی پرداخت شد که باز اعتراض ایران را برانگیخت؛ اما آخرین تیر ترکش، پرداخت قسط اول خرید واکسن کرونا از کوواکس بود که حتی کره جنوبی برای این موضوع نیز نیازمند جواب مثبت واشنگتن بود؛ اما جواب واشنگتن از قبل پیدا بود و بی‌معنی‌بودن ادعای تحریم‌نبودن دارو، غذا و تجهیزات پزشکی بیش‌از‌پیش هویدا شد.

اکنون با آمدن هیئتی از کره جنوبی و مذاکره بر سر چگونگی تعامل مالی و دسترسی ایران به پول خود در این کشور، به نظر می‌رسد اندک بارقه‌ای از امید برای بهبود رابطه به چشم می‌خورد. اگرچه شاید توقیف نفتکش کره جنوبی در تنگه هرمز با همه استدلال به مشکل فنی این نفتکش، در روند این مذاکره خلل ایجاد کند؛ اما آنچه هویداست، این است که اگر نفتکش آنها حق دارد به‌سادگی از تنگه هرمز بگذرد و چرخ تجارت این کشور بچرخد، ایران نیز حق دارد به پول نفت خود دسترسی داشته باشد. اگرچه این دو موضوع از هم جدا هستند و حتما در میز مذاکره به طور جداگانه بررسی خواهد شد. سئول برای بهبود رابطه‌اش با ایران بعد از این کج‌رفتاری، باید گام‌های مثبت بیشتری بردارد.