هفته پیش بود که هیأت وزیران در راستای ماده ۷۰ قانون برنامه ششم توسعه، آییننامه اجرایی مربوط به پوشش بیمه سلامت برای اتباع خارجی در کشور را تصویب کرد که براساس آن، همه اتباع خارجی مقیم کشور بهجز دارندگان بیمه پایه سلامت از صندوقها و سازمانها و شرکتهای بیمهگر، میتوانند از خدمات بیمه سلامت استفاده کنند.
مشمولان این آییننامه مکلفند حق بیمه خود را برای برقراری پوشش بیمهای بهصورت ماهانه و پیش از صدور بیمهنامه پرداخت کنند. البته حق بیمه اقشار آسیبپذیر مشمول این آییننامه بهصورت ۵۰ درصد از طریق یارانه دولت و ۵۰ درصد توسط خود فرد یا در صورت تحقق از محل کمکهای بینالمللی برای پناهندگان گروهی تأمین شود.
نرخ حق سرانه بیمه پایه سلامت افراد مشمول موضوع این آییننامه، همهساله با پیشنهاد سازمان بیمه سلامت و با همکاری وزارت کشور با رعایت سازوکار مندرج در ماده ۹ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
با تصویب این آییننامه، وزارت کشور موظف شده حداکثر یک ماه پس از لازمالاجرا شدن این آییننامه با همکاری بیمه سلامت، اطلاعرسانی مناسب را انجام دهد. هیأت وزیران همچنین بهموجب این آییننامه، وزارت کشور را موظف کرد نسبت به امکان احراز هویت از طریق شناسه واحد برخط همه بیمهشوندگان افراد خارجی مقیم برای سازمان، اقدامهای لازم را انجام دهد.
این تصمیم دولت و اجرایی شدن آن در ماههایی که کشور با شیوع ویروس کرونا مواجه است، میتواند دغدغه بسیاری از اتباع خارجی را در مورد تأمین هزینههای درمان و بستری برطرف کند. اما با این حال، تحت پوشش قرار گرفتن اتباع خارجی از سال ۱۳۹۴ اجرایی شده است. در آن سال سازمان بیمه سلامت براساس تفاهمنامهای با کمیساریای عالی پناهندگان و اداره کل اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور گروهی از اتباع خارجی را زیر پوشش بیمه سلامت قرار داد.
البته پیش از آن نیز اتباع خارجی و پناهندگان از بیمه درمانی استفاده میکردند. به این صورت که پس از پرداخت هزینههای درمانی خود، مبالغی بهصورت موردی به آنها پرداخت میشد. اما از سال ۱۳۹۴ و به درخواست کمیساریای عالی پناهندگان و اداره کل اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور، اقشار آسیبپذیر نیز تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند.
آمار اتباع خارجی در ایران
آمارهای متفاوتی درباره تعداد اتباع خارجی در ایران وجود دارد. داوود حاج قاسمعلی مدیرکل بیمهگری و درآمد سازمان بیمه سلامت در گفتوگو با ایرناپلاس میگوید: سال ۱۳۹۴ کمیساریای عالی پناهندگان و اداره کل اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور از ما درخواست کردند تا اتباع خارجی را تحت پوشش بیمه قرار دهیم.
با توجه به اینکه درخواست آنها بیشتر بیمه اقشار آسیبپذیر بود؛ آن زمان مطالعهای صورت گرفت. در ابتدا به این دلیل که آمار متفاوتی از اتباع خارجی موجود در ایران از ۴ میلیون تا ۱.۵ میلیون نفر که اتباع مجوزدار هستند، اعلام میشد، مخالفتهایی وجود داشت. اما به هر حال، سازمان، تفاهمنامهای با کمیساریای عالی پناهندگان و اداره کل اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور امضا کرد و پس از آن در ۲ قالب تعدادی از اتباع خارجی مقیم ایران تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند.
وی میافزاید: قالب نخست، اتباع آسیبپذیر که از نظر مالی ضعیف بودند یا بیماریهای پرهزینهای داشتند. قالب دوم بیمه مربوط به افراد غیرآسیبپذیر بود؛ کسانی که وضع مالی بهتری داشتند و خودشان داوطلبانه میخواستند حق بیمه را پرداخت کنند.
در چند سال گذشته چه تعداد از اتباع خارجی بیمه شدند؟
حاج قاسمعلی ادامه میدهد: آن سال به این ترتیب قرارداد پیش رفت که کل حق بیمه اتباع آسیبپذیر را کمیساریای عالی پناهندگان به ما میپرداخت و کل هزینه اتباع غیرآسیبپذیر توسط خودشان پرداخت میشد. حق بیمه در آن سال معادل حق بیمه ایرانیها بود.
از آن سال این موضوع همچنان استقرار یافته است. اما جمعیت اتباع آسیبپذیری که تحت پوشش بیمه سلامت بودند، از ۷۰ هزار نفر تا ۲۵۰ هزار نفر در سال در نوسان بوده است. سال گذشته ۹۲ هزار نفر و امسال ۱۰۰ هزار نفر از اقشار آسیبپذیر اتباع خارجی تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند.
وی درباره دلیل نوسان تعداد اتباع خارجی تحت پوشش بیمه سلامت میافزاید: از آنجا که جمعیت اتباع خارجی، سیال است و آنها در رفتوآمد هستند و ممکن است از ایران به کشورهای دیگر مهاجرت کنند، جمعیت متفاوتی دارند. البته از سوی دیگر، تعداد اتباع آسیبپذیری که تحت پوشش قرار میگرفت به میزان کمکهای بینالمللی نیز بستگی داشت؛ از آنجا که تأمین هزینهها در سالهای مختلف متفاوت است، تعداد افراد بیمه شده نیز متغیر بود. امسال برای ۱۰۰ هزار نفر این هزینه تأمین شده که مبلغ آن برای یک ماه حدود ۱۰۰ هزار تومان و در سال حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است.
به گفته وی، تا به امروز کل حق سرانه اقشار آسیبپذیر این گروه توسط کمیساریای عالی پناهندگان و از کمکهای خارجی پرداخت شده و به آنها یک دفترچه بیمه اعطا میشود و معادل یک ایرانی میتوانند از خدمات ما در بخشهای مختلف استفاده کنند.
وی درباره تعداد اتباع غیرآسیبپذیر که تحت پوشش بیمه سلامت قرار دارند نیز میافزاید: پیشبینی میکنیم اتباع غیرآسیبپذیر امسال کمتر از ۵ تا ۶ هزار نفر ثبتنام کنند؛ چون هزینهها زیاد است و بهطورمعمول همان اقشاری که آسیبپذیرند تحت پوشش قرار میگیرند و اقشار غیرآسیبپذیر بهصورت موردی مراجعه کرده و از خدمات استفاده میکنند.
البته تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتن اتباع خارجی شرایطی دارد که اصلیترین آن داشتن کارت آمایش معتبری است که وزارت کشور آن را تأیید کرده باشد.
حاج قاسمعلی ادامه میدهد: ابتدای هر سال وزارت کشور یک فهرست به سازمان بیمه سلامت میدهد و ما آن را در سامانه خود بارگذاری میکنیم و فقط افرادی میتوانند از این امتیاز برخوردار شوند که نام آنها در این فهرست قرار گرفته باشد.
در این میان، بیش از ۹۵ درصد از افرادی که تحت پوشش این بیمه قرار دارد، افغانستانی هستند و بهندرت بین آنها اتباع عراقی یا پاکستانی مشاهده میشود.
بیمه سلامت اتباع خارجی در زمان کرونا
مدیرکل بیمهگری و درآمد سازمان بیمه سلامت درباره وضعیت چند ماه اخیر کشور و دوران شیوع بیماری کووید-۱۹ و اینکه آیا تدابیری برای این دوران اتخاذ شده است، میگوید: افزایشی در تعداد افراد تحت پوشش بیمه نداشتیم، زیرا فهرست ما محدود بوده و بر اساس اسامی اعلامی، افراد را تحت پوشش قرار میدهیم.
در دوران کرونا نیز اتباع تحت پوشش میتواند از خدمات، همانند یک ایرانی استفاده کنند. محدود تسهیلاتی که در این دوره به اتباع خارجی غیرآسیبپذیر اعطا شده این است که انتظار ۱۰ روزه از زمان ثبتنام تا استفاده از خدمات درمانی برداشته شده و آنها در صورت ابتلا به کرونا بلافاصله پس از ثبتنام میتوانند از خدمات بیمه سلامت استفاده کنند.
دیدگاه تان را بنویسید