رمضان، بابرکت‌تر از گذشته

شرق- واقعه شیوع یکی از کوچک‌ترین موجودات زنده در طبیعت که به نام ویروس شناخته می‌شود و نوعی از آن که کرونا نام دارد، در عصر حاضر مشابهی ندارد که تا این حد بر زندگی اجتماعی و اقتصادی بشر تأثیر گذاشته باشد. نگارنده از عمق تاریخ خبر ندارد و چه‌بسا کسانی پیدا شوند که مشابه درگیری جهان امروز با کرونا را در زمان‌های دور با ویروسی ویرانگر و تأثیرگذارتر از کرونا سراغ داشته باشند. درهرصورت بلای سختی که این ویروس چموش نامرئی بر مردم گیتی تحمیل کرد که خدا می‌داند ما را به چه روزی می‌اندازد! دانشمندان جست‌وجوگر، مردم‌شناسان دردآشنا، جامعه‌شناسان شرافتمند، روان‌شناسان دلسوز، اقتصاددانان واقع‌بین، سیاست‌مداران مردمی، دین‌مداران نواندیش و خلاصه همه کسانی که در اندیشه بهبود زندگی انسان‌های کره خاکی هستند، پس از حمله مشکوک کرونا به سلامت آحاد جامعه و زمین‌گیرکردن بسیاری از فعالان عرصه کار و تلاش و سازندگی در سراسر گیتی، دست‌به‌دست هم داده‌اند و پیوسته می‌کوشند مردم، جامعه، سیاست، اقتصاد، فرهنگ و امنیت را به وضع پیشین بازگردانند، اما ظاهرا راه درازی پیش‌روی خود دارند، چراکه افق آینده بی‌کرونا همچنان تاریک است و کسی روزنه‌ای به روشنایی آن نیافته است. در میانه یا ابتدای این وضع مخاطره‌آمیز و غم‌انگیز، مؤمنین و مؤمنات مسلمان به ماه مبارک رمضان رسیده‌اند که اجبارا باید رمضان متفاوتی را تجربه کنند. رمضان بود و لطف مساجدش، رمضان بود و حضور در مجالس قرآن و سخنرانی‌های دل‌پسندش، رمضان بود و مراسم احیای دسته‌جمعی‌اش، رمضان بود و صدای دسته‌جمعی «بک یا الله» شب‌های قدرش، رمضان بود و آن دردی‌کشان عشق که سفره‌های ساده اطعامشان، در حاشیه نماز جماعت‌های مغرب و عشا گسترده بود و بالاخره رمضان بود و نماز‌های پرشکوه عید فطرش. 

در این رمضان متفاوت، غصه فقدان این «بود»‌های بسیار برکت‌آمیز و خاطره‌انگیز را در دل خود داریم؛ اما نمی‌توان خوبی‌های فراوانی را که رمضان امسال برای روزه‌داران خانه‌نشین به همراه دارد، تحت‌الشعاع غصه‌های دیگر دانست. به یقین چون تمامی مراسم‌های خارج از منزل مثل برنامه‌های مساجد، سفره‌های جمعی در تالار‌ها و خانه‌ها، وجود ندارد، همه اعضای خانواده، شب‌ها دور هستند و با هم افطاری می‌خورند، با هم عبادت می‌کنند، چه‌بسا نماز جماعت را با اعضای خانواده به پا دارند، با هم دعای خاص شب‌های قدر را می‌خوانند، با هم مراسم عزاداری شهادت امام علی (ع) را برگزار می‌‌کنند. این باهم‌بودن همیشگی، به‌ویژه در شب‌های پرخیر و برکت ماه مبارک رمضان تأثیر تربیتی فوق‌العاده در میان افراد خانه اعم از کوچک و بزرگ دارد که چه‌بسا در مسجد و در مراسم‌های عمومی نداشته باشد. آموزش احکام شرعی و اصول و فروع دین در شب‌های رمضان متفاوت، در میان اعضای خانواده اهمیت پیدا می‌کند. بدیهی است تقریبا تمامی آموزه‌های دینی از طریق فضای مجازی در دسترس است و آن دسته از اولیای خانواده که پیش‌تر در این‌گونه مباحث ورودی نداشته‌اند، می‌توانند با مراجعه به تارنمای افراد و مراکز مورد اعتماد، هم اطلاعات لازم را و هم شیوه آموزش به دیگران را فراگیرند و محیط گرم خانه را به نور آگاهی‌های دینی و روحیات معنوی روشن‌تر از گذشته کنند. 

نکته درخور توجه اینکه افراد بسیاری هستند که در ماه مبارک رمضان، با هزینه‌های شخصی، سفره‌های افطاری یا سحری می‌گسترند و دیگرانی را سر این سفره‌ها دعوت می‌کنند.

معمولا افراد دعوت‌شده از دوستان، اقوام، همکاران، مقامات و کسانی هستند که با صاحب سفره رفت‌وآمد دارند. علی‌القاعده اشخاصی که این سفره‌ها را می‌اندازند، نذری را که برای خود تصور کرده‌اند، ادا می‌کنند. در رمضان متفاوت امسال که چنین سفره‌های پرهزینه‌ای پهن نمی‌شود و اگر وجود داشته باشد بسیار محدود و در حد خانوادگی است، وجوه این نذورات واجب، بین مستمندان و کسانی که به‌دلیل شیوع ویروس کرونا زندگی‌شان دستخوش ناملایمات شده و نیز به مؤسسات خیریه‌ای که مأموریتشان رسیدگی به خانواده‌های مستمند است، پرداخت می‌شود و به‌گونه‌ای از اسراف جلوگیری می‌شود و نیز در این شرایط خاص، افرادی که دستشان به دهنشان می‌رسد و برای اطعام دیگران در ماه رمضان نذری‌های مستحبی‌ دارند یا بدون نذرکردن، علاقه‌مند به دعوت از دیگران پای سفره افطاری هستند، می‌توانند یا وظیفه دارند از پرداخت مبلغی که برای آن کنار گذاشته بودند، به نیازمندان دریغ نکنند. آیا امسال رمضانی سودمندتر، همراه با معنویت بیشتر و آموزنده‌تر از گذشته نخواهیم داشت؟ اگرچه فضاهای اجتماعی تعطیل است و مراسم‌های مربوطه برقرار نمی‌شود، اما درِ رحمت خداوندی باز است و از درون قرنطینه، ندا‌ها و نوا‌های بیشتری به‌سوی حق تعالی روان است. ان‌شاء‌الله.