قیمت مسکن با اجرای مالیات بر خانه‌های خالی کاهش می یابد/عرضه هم باید افزایش یابد

 در برنامه «بی قاب بی نقاب» رادیو گفت‌و‌گو  با حضور ابوالفضل نوروزی کارشناس مسکن و علی اکبر کریمی نماینده مجلس شورای اسلامی موضوع راهکارهای ایجاد تعادل بازار مسکن بررسی شد.

*70 درصد تقاضا بازار مسکن را تقاضا سرمایه‌ای تشکیل می‌دهد

 نوروزی با اشاره به ریشه‌های اصلی ایجاد بحران مسکن در کشور گفت: نخستین ریشه وضعیت فعلی بازار مسکن، کمبود عرضه مسکن است چرا که هر بازار وقتی کمبود عرضه وجود داشته باشد، شکاف بین عرضه و تقاضا باعث افزایش قیمت‌هامی‌شود و بازار مسکن هم از این قاعده مستثنی نیست.

وی افزود: طبق مطالعات طرح جامع مسکن باید تا افق 1404 سالانه یک میلیون مسکن در کشور ساخته می‌شد اما متأسفانه در 6 تا 7 سال گذشته در بهترین حالت سالانه صرفا 350 هزار واحد مسکونی ساخته شده است که مجموعا 4 میلیون کمبود مسکن را فقط در 6 تا 7 سال گذشته نشان می‌دهد.

این کارشناس مسکن خاطر نشان کرد: ریشه دوم معضل بازار مسکن را باید در تقاضاهای سرمایه‌ای بازار مسکن جست و جو کرد که تا 70 درصد تقاضا کل هم می‌رسد یعنی از هر 10 خانه‌ای که ساخته می‌‌شود 7 خانه توسط دلالان و و سوداگران خریداری می‌شود.

نوروزی افزود: به عبارتی از یک سو عرضه مسکن کم است و از سوی دیگر همین عرضه کم هم به متقاضیان واقعی مسکن نمی‌رسد و دلالان بازار مسکن را بر هم می‌زنند.

وی با تاکید بر اینکه طرح مالیات بر خانه‌های خالی اگر به شکل موثری اجرا بشود هم باعث افزایش عرضه خانه‌های خالی می‌شود و هم از تقاضاهای سرمایه‌ای جلوگیری می‌کند، اظهار داشت: احتکار مسکن الان یک موضوع جدی است و بر اساس سرشماری سال 95 حدود 2.5 میلیون خانه خالی در کشور وجود دارد که البته با توجه به گذشت 4 سال احتمالا این آمار افزایش هم یافته است.

نوروزی اضافه کرد: البته وقتی از اخذ مالیات از خانه‌های خالی صحبت می‌شود هدف اخذ مالیات از یک خانه خالی یک خانواده نیست بلکه هدف اخذ مالیات از افرادی است که تعداد زیادی خانه خالی داشته و منتظر هستند تا بعد از گران شدن قیمت‌ها آن‌ها را عرضه کنند.

وی با تاکید بر اینکه باید قوه قضائیه با خانه‌های خالی و احتکار شده برخورد قانونی را انجام دهد اما راهکار اصلی تنظیم گری دولت به وسیله مالیات است چرا که مالیات هم ابزار افزایش درآمد است و هم ابزار تنظیم گری اقتصادی، گفت: اخذ مالیات بر خانه‌های خالی در سال 94 و طبق قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم به تصویب رسید و بر اساس آن وزارت راه و شهرسازی مکلف بود که ظرف مدت 6 ماه سامانه املاک و اسکان را برای اجرایی شدن این قانون به بهره برداری برساند اما متاسفانه این کار در زمان وزارت عباس آخوندی انجام نشد.

*مستاجران از تمدید اجاره نامه خود ناتوان هستند

کریمی در این برنامه رادیویی درباره تاثیر مالیات بر عایدی املاک بر بازار مسکن گفت: مجلس دهم در رابطه با بحث مالیات بر عایدی املاک و مسکن، طرحی را آماده کرد اما چون مجلس دهم تمام شد آن طرح به سرانجام نرسید.

وی افزود: دولت گرچه ادعا می‌کرد لایحه‌ای برای مالیات بر مجموع درآمد و عایدی سرمایه در حال آماده شدن است اما تا الان لایحه‌ای را به مجلس تحویل نداده است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس خاطر نشان کرد: شرایط تورمی و فرصت‌هایی که بازار املاک و مسکن ایجاد کرده است موجب شده است تا ثروتمندان سودهای باد آورده و هنگفتی را کسب کنند و اگر از این سودها مالیات اخذ شود، می‌توان منابع حاصل از آن را به صورت یارانه به افراد کم درآمد اختصاص داد

کریمی گفت: متاسفانه بازار مسکن در حال حاضر مستاجران را به سختی انداخته است و بسیاری از مردم امکان این که بتوانند اجاره خانه را تمدید کنند یا خانه‌ای دیگر در همان محله پیدا کنند را ندارد و مجبور شده‌اند که به محلات دیگر بروند که این امر مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کرده است.

وی اضافه کرد: قیمت مسکن تابعی از عرضه و تقاضا است و با توجه به این که بعد از طرح مسکن مهر هیچ طرحی که بتواند به عرضه انبوه مسکن منجر شود، وجود نداشته است عملا کشور با کمبود مسکن مواجه شده است. در چندین سال اخیر سالانه حدود 300 هزار واحد مسکن در کشور تولید شده است که عمدتا برای اقشار متوسط و متوسط روبه بالا بوده است و از این جهت اقشار ضعیف حتما برای خانه‌دار شدن نیازمند حمایت هستند.

*مجلس باید بر اخذ مالیات بر خانه‌های خالی نظارت می‌کرد

نوروزی در واکنش به اظهارات عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این برنامه رادیویی گفت: بحثی که آقای کریمی بیان کردند درباره مالیات بر عایدی سرمایه بود در حالی که موضوع اصلی بحث در این برنامه این بود که چرا مالیات بر خانه‌های خالی اجرایی نمی‌شود و چرا مجلس از جایگاه نظارتی خودش استفاده نمی‌کند.

وی افزود: مجلس یک جایگاه نظارتی است اما از سال 94 تاکنون که مالیات بر خانه‌های خالی اجرایی نشده است، مجلس به شکل موثری بر این موضوع نظارت نکرده است در حالی که مجلس می‌توانست دولت را به اجرای قانون مجبور کند. البته الان هم دیر نشده است و مجلس می‌تواند یک بازه زمانی را برای اخذ مالیات بر خانه‌های خالی به وزاری مربوطه اعلام کند تا با اخذ مالیات کمکی به بازار اجاره کشور شود.

این کارشناس مسکن خاطر نشان کرد: آقای آخوندی اعتقادی به اخذ مالیات از خانه‌های خالی نداشت و چندین دفعه مصاحبه کرد که قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی مشکل دارد اما به عنوان یک مسئول برای رفع مشکلات قانون هیچ اقدامی در مجلس و دولت انجام نداد. 

نوروزی ادامه داد: البته من هم معتقدم که قانون مالیات بر خانه‌های خالی ایراد داشت اما این ایراد به نرخ مالیات بر می‌گشت که موثر نبود و نمی‌توانست بازدارندگی ایجاد کند. بر اساس آن قانون، مالیات یک خانه خالی یک میلیارد تومانی سالانه حدود 10 میلیون تومان می‌شد که رقم بازدارنده‌ای نبود ولی اگر همین قانون هم اجرا می‌شد بر اساس محاسبات حدود 10 هزار میلیارد تومان برای دولت درآمد ایجاد می‌کرد. اگر قانون مالیات بر خانه‌های خالی اجرا می‌شد علاوه بر درآمد زایی برای دولت، ایرادات آن قانون هم خودش را نشان می‌داد و اکنون در سال 99 با یک قانون مترقی که ایرادات آن رفع شده بود، مواجه بودیم.

نوروزی گفت: البته در سایه کم کاری مسئولین نهایتا سامانه املاک و اسکان اواخر سال 98 آماده شد اما هیچ گونه اطلاعاتی در آن بارگذاری نشده است و برای همین لازم است تا دستگاه‌های مختلف همچون شهرداری‌ها،وزارت دادگستری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، وزارت نیرو و وزارت کار ، تعاون و رفاه اجتماعی اطلاعات خود را در اختیار سامانه املاک و اسکان قرار دهند. اگر این سامانه با استفاده از اطلاعات سایر دستگاه‌ها تکمیل شود، می‌توان خانه‌های خالی را شناسایی کرد تا بعد سازمان امور مالیات اقدام به اخذ مالیات از آن‌ها کند البته در بودجه سال 99 شهرداری‌ها موظف شدند که برای شناسایی خانه‌های خالی کمک کنند و در مقابل 50 درصد از درآمدهای اخذ شده را دریافت کنند.

*مجلس اخذ مالیات از خانه های خالی را پیگیری می‌کند

کریمی نیز در ادامه گفت: آن چیزی که آقای نوروزی به آن اشاره کردند، بحث قانون مالیات‌های مستقیم سال 94 است که ماده‌ای هم در آن در رابطه با اخذ مالیات از خانه‌های خالی آورده شده بود اما چون آن ماده ملاحظات اجرایی را در نظر نگرفته بود، اجرایی نشد.

وی ادامه داد: سازمان امور مالیاتی هم می‌گفت که باید اطلاعات خانه‌های خالی در اختیار این سازمان قرار گیرد تا بتواند مالیات‌ها را اخذ کند اما دستگاه‌های دیگر ظاهرا به بهانه‌های مختلف این اطلاعات را یا نداشتند یا در اختیار سازمان امور مالیاتی نمی‌گذاشتند و برای همین هم این ماده قانون مالیات‌های مستقیم اجرا نشد. البته مجلس با توجه به وظایف نظارتی خود به موضوع اخذ مالیات بر خانه‌های خالی ورود کرد اما دولت اراده و عزمی برای اجرای آن نداشت.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس ادامه داد: موضوع مالیات بر خانه‌های خالی در مجلس یازدهم هم در دستور کار است تا با اجرای این طرح هم برای دولت منبع درآمدی ایجاد شود و هم با عرضه این واحد‌ها، قیمت ها در بازار مسکن کاهش دهد. البته با توجه به ازدواج جوانان و لزوم جایگزینی واحدهای فرسوده، به نظر می‌رسد که راهکار اصلی مدیریت بازار مسکن، عرضه انبوه مسکن در سراسر کشور باشد.

این نماینده مجلس در پایان اضافه کرد: متأسفانه حجم تولید مسکن در کشور در سال‌های اخیر به هیچ وجه با این نیاز کشور متناسب نبوده است و در حال حاضر تقاضای متراکم شده در طی سال‌های اخیر به بازار مسکن فشار می‌آورد و موجب افزایش بی رویه قیمت‌ها شده است البته ناگفته نماند که هجوم نقدینگی گسترده به بازار مسکن هم در این قضیه موثر بوده است.