طرحی برای کاهش بار مشکلات روانی کارگران

 با ابزار کار و مهارتشان چرخه زندگی را می چرخانند و گرما و سرما دیدگی دستانشان را به وضوح می توان از خطوط روی آن ها که حکایت از هزار راه رفته برای کسب روزی حلال است، مشاهده کرد.

صحبت از کارگران است؛ قشری زحمتکش که اگرچه اغلب, عمر خود را  با ابزار سخت و سنگین سپری می کنند امّا آنقدر روحیه شکننده و آسیب پذیری دارند که کافی است برای دقایقی هم که شده کنارشان بنشینی  تا سفره دلشان را باز کنند و از هر دری سخن بگویند که کلید قفل این درها به دست افرادی است که می توانند گشاینده باشند.

کارگرانی که اگرچه بخش عمده ای از جامعه را تشکیل می دهند و نقش مهمی را در تمامی ابعاد اجتماعی ایفا می کنند، امّا اغلب به دلیل شرایط سخت کاری و معیشتی خود با مشکلات عمده‌ای روبرو هستند که نبود امنیت شغلی, پایین بودن میزان دستمزد و حوادث ناشی از کار آن‌ها تنها گوشه‌ای از این مشکلات است که این روزها بیش از پیش با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و نه تنها سلامت جسم بلکه بهداشت روح و روان آن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار داده  چرا که منجر به بروز فشارهای روحی و روانی متعددی در این گروه آسیب پذیر شده است و این موضوع پدیده ای مخرب برای آن ها و جامعه است، چرا که ارتقاء سطح کیفی کار و سبک زندگی ارتباط تنگاتنگی با این موضوع دارد و دود آن نه تنها در چشم جامعه کارگری بلکه یک جامعه کلان می رود.

این واقعیت زمانی رنگ بیشتری به خود می‌گیرد و اهمیت بیشتری پیدا می کند که اگر نرخ رشد مشکلات بهداشت جسمی و روانی کارگران افزایشی شود، می‌تواند خود را به صورت فشارهای روانی و درگیری و خشونت‌های اجتماعی نشان دهد و به بحران جدی و شدیدی در جامعه تبدیل شود که پیامدهای منفی متعددی را به همراه دارد و با توجه به تمامی دغدغه ها و مشکلاتی که سر راه قشر زحمتکش کارگر قرار دارد، نمی توان هیچ یک از آن ها را نادیده گرفت. از این رو، چندی پیش بود که خبری خوش از معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبنی بر ارائه خدمات مشاوره روانشناسی رایگان برای کارگران تیتر برخی از رسانه ها شد.

ابراهیم صادقی‌فر معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، مبنی بر رسیدگی به بهداشت روان جامعه کارگری، اظهار کرد: سال گذشته یک کار پژوهشی انجام شد که دستاورد‌های آن در حوزه بهداشت روان نگران کننده بود؛ به طوری که در این پژوهش مشخص شد که به صورت میانگین ۱۵ درصد آقایان و ۳۰ درصد خانم‌ها دارای انواع اختلالات روانی هستند و در جامعه کارگری این رقم دو برابر است یعنی حدود ۳۳ درصد افراد در جامعه کار و تولید با انواع اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه این پژوهش بر روی ۱۳ هزار و ۳۰۰ نفر از افراد در سطح ملی انجام شده است، بیان کرد: سازمان بهداشت جهانی نیز اعلام کرده است که ۴۵۰ میلیون نفر در دنیا دارای انواع اختلالات روانی هستند و در واقع یک چهارم افراد در دنیا به مشکلات روانی مبتلا هستند و در این میان، سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده که تا سال ۲۰۲۰، ۱۵ درصد معلولیت‌ها در جامعه مربوط به بیماری‌های عصبی و روانی است و از این آمار سهم اختلال افسردگی، ۵.۷ درصد است. همچنین سازمان جهانی کار نیز اعلام کرده که هزینه‌های مربوط به افسردگی در بین جامعه کارگری ۳۳ تا ۴۴ میلیارد دلار است.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصریح کرد: به همین منظور برای ارتقاء بهداشت روان جامعه کارگری طرح ابر را راه‌اندازی کردیم و نتایج آن نشان داد هر جا که مداخلات صورت می‌گیرد در پیشگیری و کنترل سلامت روان کارگران تاثیر گذار است چراکه بسیاری از مشکلات سلامت روان جامعه کارگری به خاطر فشار روانی کار است که با استفاده از انواع کنترل کننده‌ها می‌توان این فشار را تا حدودی کنترل کرد.

صادقی‌فر با اشاره به اینکه سال گذشته سند سلامت روان کارگران را تدوین کردیم و در این سند پیش‌بینی کردیم که در دو سال اول اجرای آن بتوانیم ۲۵ درصد اختلالات روانی را در جامعه کارگری کاهش دهیم، گفت: ۳ هزار و ۳۰۰ به‌بان را آموزش دادیم و آن‌ها در بنگاه‌های تولیدی مشغول به فعالیت می‌شوند و خدمات روانشناسی، مشاوره و مددکاری را به صورت کاملاً رایگان برای کارگران آن بنگاه تولیدی ارائه می‌دهند و این به‌بان‌ها در بنگاه‌هایی که بین ۵۰ تا ۵۰۰ کارگر در آن فعالیت می‌کنند مشغول می‌شوند و فعالیت خود را آغاز می‌کنند.

وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه بنگاه‌هایی که زیر ۵۰ نفر کارگر دارند و یا بنگاه‌های تولیدی که بالای ۵۰۰ نفر کارگر دارند در کجای این طرح قرار دارند؟ ادامه داد: بنگاه‌های تولیدی بالای ۵۰۰ کارگر خودشان مراکز بهداشت دارند و در آن مرکز بهداشت خدمات مشاوره ارائه می‌شود، اما برای بنگاه‌های زیر ۵۰ نفر برنامه ریزی‌هایی از طریق پلتفرم‌ها و اپلیکیشن انجام دادیم و قرار است اقدامات خود را در حوزه سلامت روان کارگران به صورت مجازی به این افراد ارائه دهیم.

شیوا فراهانی روانشناس یکی از بنگاه های تولیدی صنعتی در زمینه ماشین آلات در رابطه با طرح ابر به منظور سلامت هرچه بیشتر بهداشت روان کارگران و ارتقا سبک زندگی سالم آن ها اظهار کرد: کارگران با وجود مشاوره و روانشناس در محیط کار خود بهتر می توانند چه در زمینه شغلی و چه در زمینه خانوادگی مهارت حل مسئله داشته باشند که بهترین منبع این است که بتوانند از یک روانشناس کمک بگیرند.

وی بیان کرد: فردی که در زندگی به یک شناخت درست برسد و یا از لحاظ رفتاری بتواند بسیاری از چیزها را تغییر دهد واقعا سبک زندگی اش از هر لحاظ می تواند سالم تر باشد.

این روانشناس با اشاره به دلایل مختلف مشکلات جامعه کارگری تصریح کرد: باتوجه به این که اغلب دغدغه کارگران مالی است همین موضوع باعث می شود که آن ها نتوانند خشم خود را به خوبی کنترل کنند و در محیط کار و زندگی خود ارتباط مناسبی با افراد دیگر داشته باشند که همه این موارد به مهارت های آن ها برمی گردد که نقش مشاوره های روانشناسی در مجموعه کاری کارگران توانسته بسیار مثمر باشد.

در ادامه، لیلا شکیبا، مدیر اداری این مجموعه صنعتی اظهار کرد: در خصوص سلامت روانی کارکنان خانه بهداشت کارگری، ما از مشاوره روانشناسی و تغذیه و تکنیک هایی استفاده کرده ایم که بتوانیم رفتار پرسنلمان را در محیط کار و زندگی شخصی آن ها تغییر و بهبود دهیم چرا که آن ها بتوانند در محیط کار و زندگی با اطرافیان خود تعامل خوب و سازنده ای داشته باشند و تا حد زیادی بتوانیم تعارض های بین فردی که در محیط کار وجود دارد را کاهش دهیم.

محسن ناصری مدیر صنایع و انبارها یکی از مجموعه های تولیدی نیز که در زمینه خوراکی فعال است اظهار کرد: مسئله ارائه خدمات مشاوره روانشناسی رایگان به کارگران چند بعد دارد که از آن جمله می توان به بعد مالی، زمانی و روانی اشاره کرد که به نفع پرسنل است چرا که نه تنها لازم نیست مرخصی بگیرند و هزینه ای پرداخت کنند بلکه از لحاظ زمانی هم می توانند در کمترین زمان، تمام خدمات را دریافت کنند.

فاطمه محمودی روانشناس این مجموعه در رابطه با اهمیت نقش مشاوره های روانشناسی برای جامعه کارگری تصریح کرد: در این راستا، پرونده های روانشناسی تشکیل می شود تا بتوانیم مسائل جامعه کارگری مجموعه مان را پیگیری کنیم و به آن ها به صورت مداوم خدمات ارائه دهیم و این کار بسیار اهمیت دارد چرا که می توانیم متوجه شویم هر فرد در هر مقطع به چه کمکی نیاز دارد که برای این منظور، بعضا ما از خدمات مالی مدیر عامل مجموعه هم برای هزینه درمان پرسنل استفاده می کنیم به این دلیل که هزینه های روانشناس گزاف هستند.

وی گفت: با این مشاوره های روانشناسی رایگان، اعتمادسازی انجام شده است؛ به طوری که افراد تشریف می آورند و مشکلات خود را براحتی با ما درمیان می گذارند که ما هم سعی می کنیم از طریق آموزش های مهارت های بین فردی و ارتباط موثر به آن ها کمک کنیم.

محمودی ادامه داد: خدمات مشاوره روانشناسی رایگان گاهی به دلیل مسائل محیطی است که باعث اضطراب پرسنل می شود و این موضوع در همه سازمان ها وجود دارد چرا که اغلب کارگران احساس تبعیض و نارضایتی از حقوق و دستمزد خود دارند که ما از طریق ارتباطی که با  این افراد برقرار می گیریم به آن ها کمک می کنیم.

مهتاب فاطمی مدیر بخش منابع انسانی این مجموعه تولیدی هم در رابطه با ارائه خدمات مشاوره روانشناسی رایگان  اظهار کرد: اختلال های بین فردی، تعارض های خانوادگی و پیشگیری از طلاق و مسائل و مشکلاتی که در محیط کار به وجود می آیند از جمله مواردی هستند که در حیطه روانشناسی مجموعه به آن ها پرداخته می شود و تا پایان هم پیگیری ها و برطرف شدن این مسائل در دستور کار روانشناس است.

وی تصریح کرد: مجموعه ما، با تمامی پرسنل مصاحبه های روانشناسی انجام می دهد که از طریق انطباق هر یک از آن ها با شغلشان است؛ به طوری که اگر آن ها از لحاظ روحی، شایستگی رفتاری با شغل موردنظر نداشته باشند برای آن شغل درنظر گرفته نمی شوند.

این مدیر منابع انسانی در پایان خاطرنشان کرد: اقدامات انجام شده حاکی از رضایت بالای پرسنل ما در طول سال های متمادی است.