مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سلامت وزارت بهداشت ضمن تاکید بر عدم پرهیز از مراجعه خودسرانه افراد به آزمایشگاه‌ها جهت انجام تست تشخیص کرونا، هزینه‌های انجام تست PCR و سرولوژی در آزمایشگاه‌های خصوصی را اعلام کرد و گفت: البته در مورد کووید ۱۹ نمی‌توان نتایج را در تست سرولوژی به صراحت تفسیر کرد.
دکتر سمیعی در نشستی ویدئو کنفرانسی با خبرنگاران از استودیو سلامت وزارت بهداشت، بر اهمیت فاصله‌گذاری فیزیکی در مراجعه مردم به آزمایشگاه‌ها تاکید کرد و با اشاره به تجمع روزانه افراد در آزمایشگاه‌ها گفت: مهم است که این شرایط در محیط کار نیز اجرا شود تا مردم به ویروس کرونا مبتلا نشوند.
با تجویز نابجای تست کرونا، فشار اقتصادی به مردم وارد نکنید
وی در ادامه با اشاره به اینکه شکایات متعددی در رابطه با بالا بودن هزینه آزمایش‌های تشخیصی کرونا در آزمایشگاه‌های خصوصی ارائه می‌شود، گفت: در این رابطه دستورالعمل‌های وزارت بهداشت مشخص است و ما امیدواریم با تجویز بی‌جا، فشار اقتصادی به مردم وارد نشود. آزمایش‌هایی که برای تشخیص کرونا انجام می‌شود اعم از تست پی‌سی‌آر و... باید در آزمایشگاه‌هایی باشد که مجوز دانشگاه مربوطه و وزارت بهداشت را اخذ کرده باشد. ما اخیرا متوجه شدیم برخی بدون مجوز، اقدام به نمونه‌گیری می‌کنند و حتی برخی که مجوز‌هایی اخذ کرده‌اند تقلب‌هایی را صورت می‌دهند که باید دانشگاه‌ها بر این موضوع نظارت کنند. مردم نیز در نظر بگیرند که خودسرانه به آزمایشگاه‌ها مراجعه نکنند و تنها با نظر و تشخیص پزشک به آزمایشگاه بروند.
هزینه آزمایش سرولوژی و مولکولی کرونا
سمیعی افزود: در چندین مصاحبه که در صداوسیما انجام شد دیدم که مسئولین برخی آزمایشگاه‌ها در حال جا انداختن تعرفه‌هایی در ذهن مردم هستند که لزومی ندارد. هزینه آزمایش‌های سرولوژی حدودا بین ۲۹ تا ۳۰ هزار تومان است؛ در حالی که گاهی شنیده می‌شود این هزینه به بیش از ۱۰۰ هزار تومان هم در برخی مقاطع رسیده است. همچنین در مورد تست تشخیصی مولکولی نیز هزینه‌ها در بخش خصوصی ۵۸۶ هزار و ۵۰۰ تومان است و در بخش دولتی نیز در صورتی که با تشخیص پزشک انجام شود به شکل رایگان خواهد بود. نکته بسیار مهم آن است که تشخیص تست سرولوژی کاری بسیار دقیق است که به تبحر کافی نیاز دارد.
وی افزود: در خصوص قیمت‌گذاری‌ها بر انجام تست، بخش درمان نیرو‌های مسلح اقدام به تعرفه‌گذاری بر اساس دفتر ارزش‌های نسبی کرده است و این تست در آن بخش با ۵۵ هزار تومان انجام می‌شود، اما نباید اجازه بدهیم که این تعرفه به شکل کلی جا بیفتد.
وی با تاکید بر اینکه هیچ اقدامی به اندازه پیشگیری از ابتلا به ویروس نمی‌تواند موثر باشد، گفت: در این صورت کار به آزمایشگاه‌ها نخواهد رسید. البته باید در نظر بگیریم کاربرد آزمایشگاه و سختی کار در آن در شرایط قرنطینه و شرایط بازگشایی‌ها متفاوت است. پس از بازگشایی‌ها تقاضای مردم برای انجام تست‌های آزمایشگاه‌هایی افزایش پیدا می‌کند. از همکاران آزمایشگاهی خود می‌خواهیم در صورتی که پیشنهاداتی برای کاهش هزینه‌های بخش آزمایشگاهی چه برای مردم و چه برای خود آزمایشگاه دارند، به ما ارائه دهند.
الزامات مراجعه به آزمایشگاه‌ها
وی با تأکید بر اینکه افراد هنگام مراجعه به آزمایشگاه‌ها حتما باید ماسک به همراه داشته باشند و نظافت دست‌ها و فاصله‌گذاری فیزیکی را رعایت کنند، تصریح کرد: همکاران من در آزمایشگاه‌ها جزو افرادی هستند که برای تأمین وسایل حفاظت فردی آن‌ها باید بیشتر فکر شود و از مسئولان می‌خواهم در این رابطه کمک کنند.
حدودا ۷۰ آزمایشگاه خصوصی داریم که با مراجعه به دانشگاه‌ها مجوز‌ها را برای انجام تست پی‌سی‌آر اخذ کردند، اما متأسفانه برخی انجام تست را به یک تبلیغ برای خود تبدیل کرده‌اند و وقتی چنین اتفاقی می‌افتد سامانه‌ای نیست که در اسرع وقت به ما موضوع را اطلاع دهد و ما زمانی متوجه تخلف می‌شویم که یا آزمایشگاه دیگری از آزمایشگاه خاطی شکایت کرده باشد یا مردم شکایات خود را به ما اعلام کنند.
برخورد با تعرفه‌های نامتعارف تست کرونا
سمیعی در ادامه سخنان خود در خصوص انجام تست‌های سرولوژی کرونا تأکید کرد: این تست‌ها بی‌ارزش نیستند، اما به اندازه کیت‌های تشخیصی تست‌هایی که در مورد هپاتیت ب و اچ آی وی قاطع هستند، کاربرد ندارند. استفاده نادرست از این تست‌ها ممنوع است و در صورتی که تعرفه‌ها در این زمینه رعایت نشود باید با آزمایشگاه خاطی برخورد شود. دو تست IGM و IGG وجود دارد که سیستم ایمنی بدن در اولین مقابله با ویروس مولکولی می‌سازد که تا یک هفته قابل اندازه‌گیری است و این به عنوان IGM شناخته می‌شود و در صورتی که مثبت باشد نشانگر این است که بیمار در مراحل حاد خود قرار دارد. سپس این ملکول روی IGG سوییچ می‌شود. این در حالی است که در مورد کووید ۱۹ نمی‌توان نتایج را در تست سرولوژی به این صراحت تفسیر کرد. این بیماری ناشناخته است و باید صبر کنیم که بدانیم کدام آزمایش سرولوژی می‌تواند برای ما موثر باشد.
چالش کاربرد غیرضروری تست سرولوژی در کرونا
وی افزود: چندین بار از انجمن‌های آزمایشگاهی و نظام‌پزشکی دعوت کرده‌ایم و از آن‌ها خواسته‌ایم که حتی اگر مشکلات اقتصادی دارند برخی کار‌ها را انجام ندهند. در حال حاضر ما گرفتار کاربرد غیرضروری آزمایش سرولوژی شده‌ایم. البته بدون پژوهش اطلاعات ما زیاد نخواهد شد. ماجرای تمایل به سمت تست‌های سرولوژی نیز برای کاربرد متفاوتی به اسم گواهی سلامت بود و ما هنوز امیدواریم تست‌هایی پیدا شود که بتوانیم از آن استفاده کنیم و بیماری را مدیریت کنیم. دقت کنید که برد در این زمانه با کسی است که بتواند بهترین راه برای بازگشت نیرو‌ها به کار را پیدا کند.
هر کشوری فاصله خودش را با بازگشت ایمن به کار به هر روشی که به صلاح باشد، کوتاه می‌کند و در این صورت می‌تواند برنده باشد آن هم به شرطی که با پرداخت هزینه کمتر بتوانیم موفق باشیم.
سمیعی مجدا درباره تعرفه مصوب تست‌های سرولوژی تصریح کرد: برخی از فرایند تدوین تعرفه به این شکل است که زمانی که خدمتی ضروری تشخیص داده شود، براساس هزینه تمام شده‌ای که دارد تعرفه آن تعریف می‌شود. وزارت بهداشت و شورای عالی بیمه سلامت صلاحیت تصویب این تعرفه را ندارند. یعنی اگر تعرفه‌ای پیشنهاد شود تا زمانی که هیأت دولت تصویب نکند، تعرفه قانونی نخواهد بود. در این زمینه در مورد آزمایش‌های سرولوژی یک کد، مشخص شده است که نشان می‌دهد هزینه آزمایش حدود ۲۹ تا ۳۰ هزار تومان است و زمانی که هزینه تمام شده کیت آزمایش سرلوژی کووید ۱۹ را برآورد کردیم تولیدکننده اعلام کرد که هزینه او بین ۱۷ تا ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان است. البته در آن زمان تنها یک تولیدکننده داشتیم، اما در این فاصله چند تولیدکننده دیگر نیز بازار وارده شده‌اند.
اکنون تعرفه آزمایش‌های سرولوژی در مسیر تصویب نهایی و پیشنهاد به هیأت وزیران است و اگر رقابت در جامعه اتفاق بیفتد و قیمت کیت برای تولیدکننده کاهش یابد، با این تعرفه هم می‌تواند ارائه خدمات را انجام دهد. چیزی که وزارت بهداشت در حال حاضر ابلاغ کرده است کد ۸۰۳۷۲۰ کتاب ارزش نسبی است و بخش خصوصی نیز باید هزینه حدود ۲۹ هزار تومان را برای این آزمایش دریافت کند.
وی افزود: یکی از آزمایشگاهی‌ها از آزمایش سرولوژی در صداوسیما تعریف زیادی کرده است، اما واقعیت این است که تست سرولوژی این طور نیست و بر روی تشخیص بیماری موثر نخواهد بود. تست‌های مولکولی یا پی‌سی‌آر نیز در بهترین شرایط ممکن است در ۷۰ درصد موارد جواب مثبت بدهند.
سمیعی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه مبارزه با کرونا یک مبارزه حاکمیتی است و همه باید تابع دستورات وزارت بهداشت باشند، گفت: هزینه‌های این بیماری به طور کلی بالاست و این در حالی است که یک آزمایش زمانی که منفی می‌شود شاید تا ۱۰ دقیقه صحت داشته باشد و پس از آن ممکن است فرد مبتلا به ویروس کرونا باشد و همین عدم قطعیت در نتایج هست که باعث اضطراب مردم و افزایش تقاضای مردم برای دادن تست می‌شود، اما باید بدانند که تنها با مراجعه به آزمایشگاه‌های دارای مجوز آن هم با تشخیص پزشک می‌توانند پاسخ مناسب‌تری بگیرند.
احتمال منفی بودن تست سرولوژی مبتلایان کم علامت یا بی‌علامت
وی در ادامه توضیحات خود درباره آزمایش‌های سرولوژی تأکید کرد: این آزمایش واکنش سیستم ایمنی بدن به بیماری را نشان می‌دهد و در صورتی که بخواهد پاسخ مناسبی داشته باشد باید حداقل یک هفته از زمان بیماری گذشته باشد و در صورتی که بخواهیم آزمایش مثبت از فرد مبتلا داشته باشیم شاید حتی لازم باشد تا یک ماه نیز صبر کنیم. این در حالی است که در افرادی که به شکل کم علامت یا بی‌علامت به بیماری مبتلا می‌شوند ممکن است آزمایش سرولوژی منفی باشد. آزمایش سرولوژی برای بررسی‌های اپیدمیولوژی استفاده می‌شود و تفسیر آن نیز باید توسط فردی متبحر صورت بگیرد.
سمیعی همچنین درباره تأمین کیت‌های تشخیص ویروس کرونا گفت: این کیت‌ها مانند کیت‌های قبلی که برای سایر بیماری‌ها استفاده می‌شد، تأییدیه‌های نهایی ندارند، اما چاره‌ای هم نداریم جز استفاده از آن‌ها. پس مجبور به ارائه مجوز هستیم تا کیت‌ها قابلیت خرید و فروش داشته باشند، اما مردم نباید به این کیت‌ها دل ببندند و فکر کنند با انجام آزمایش در برابر بیماری مصون خواهند بود.
۱۷۰ آزمایشگاه مجاز به انجام تست کرونا
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۱۸۰ آزمایشگاه داوطلب ارائه خدمات هستند، تصریح کرد: ۷۰ آزمایشگاه در بخش خصوصی، ۸۰ آزمایشگاه زیر نظر وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها و تعدادی از آزمایشگاه‌ها نیز مربوط به سایر دستگاه‌ها هستند که این آزمایشگاه‌ها آزمایش پی‌سی‌آر را انجام می‌دهند. از این ۱۸۰ آزمایشگاه ذکر شده ۱۷۰ آزمایشگاه مجوز دارند. طریقه اخذ مجوز هم به این صورت است که آزمایشگاه مورد نظر درخواست خود را برای انجام آزمایش پی‌سی‌آر به دانشگاه تحت پوشش خود ارائه می‌دهد و پس از بررسی‌های صورت گرفته و تأیید انستیتو پاستور مجوز انجام این تست در آزمایشگاه داده می‌شود.
لزوم افزایش ظرفیت انجام تست کرونا در آزمایشگاه‌ها
وی ادامه داد: در حال حاضر در حال تدوین دستورالعمل‌هایی هستیم که از این طریق ظرفیت بخش خصوصی را برای انجام این آزمایش‌ها افزایش دهیم. ما حدود ۲۸ تا ۳۰ هزار تست در روز ظرفیت انجام آزمایش را داریم، اما باید این عدد ارتقا پیدا کند؛ چرا که در پاییز با همزمانی آنفولانزا و کووید ۱۹ روبرو خواهیم بود. پس باید ظرفیت‌های ما افزایش یابد.
آزمایش قطعی تشخیص کرونا پی‌سی‌آر است و این اهمیت بسیار زیادی دارد که کسی که نمونه‌گیری و آزمایش را انجام می‌دهد مهارت کافی داشته باشد. کیت‌هایی که استفاده می‌شود عمدتا تولید داخلی هستند؛ بنابراین در انستیتو پاستور امتحان می‌شوند و سپس در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند. اگر هر شکایتی برای کیت‌ها وجود داشته باشد رسیدگی به سرعت صورت خواهد گرفت. آزمایش سرولوژی نیز کاربرد محدودی در تعیین وضعیت افراد مبتلا شده و همچنین تعیین وضعیت جامعه خواهد داشت.
سمیعی افزود: در حال حاضر دو مطالبه در وزارت بهداشت آغاز شده است که برای بررسی اپیدمیولوژی انجام می‌شود که ارزش آزمایش‌های انجام شده را در برمی‌گیرد و دیگری مطالعه دیگری است که از روی آن متوجه می‌شویم وضعیت استان‌های کشور در مقابله با ویروس کرونا به چه شکل است.
وی در پاسخ به سوالی درباره تغییرات در انجام تست‌ها در مراجعات خانوادگی یا گروهی بیان کرد: با افزایش شدت بیماری و ابتلای بیشتر مردم، ظرفیت آزمایشگاه‌های ما نیز تحت تأثیر قرار گرفته است و این اصلا جای تعجب ندارد که زنجیره تأمین دچار مشکل شود. با دستور معاونت درمان فعلا تنها افرادی که نیازمند به انجام آزمایش هستند، آزمایش را انجام می‌دهند و آن‌ها در اولویت قرار خواهند گرفت. اندیکاسیون‌ها در این مورد بسیار وسیع‌اند. مثلا اگر در محل کار تعریفی از مواجهه نزدیک میان افراد داشته باشیم، ممکن است ملاک انجام آزمایش میان فرد مبتلا و سایرین متفاوت باشد.
این موضوع بنا به تشخیص پزشک صورت می‌گیرد، اما زمانی که ظرفیت آزمایشگاهی محدود باشد باید تعادل را برقرار کنیم. برای این موضوع سازمان جهانی بهداشت نیز کشور‌ها را به ایجاد تعادل تشویق می‌کند و اعلام می‌کند کسانی که در بیمارستان‌ها بستری هستند در اولویت اول انجام آزمایش قرار دارند. اولویت دوم گروه‌های پزشکی هستند که در ارتباط با افراد بیماری قرار دارند و گروه سوم گروهی هستند که اولین فرد در یک خانه، پادگان و یا سایر جا‌هایی حضور داشتند که افراد زیادی در تعامل با آن‌ها بودند.
وی افزود: سازمان بهداشت جهانی اعلام می‌کند اگر نفر اول با آزمایش مثبت شناسایی شد تمام افراد علامت‌داری که با او در ارتباط بودند باید بدون انجام آزمایش وارد فاز ایزولاسیون شوند و بهتر است متقاعد شوند که در این فاز قرار گیرند تا زنجیره انتقال قطع شود. در خصوص افراد بدون علامت نیز باید با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و زدن ماسک در محل کار حاضر شوند.
سمیعی درباره شرایط انجام دورکاری در ادارات و سازمان‌ها تصریح کرد: در سازمانی که دورکاری مبنا قرار می‌گیرد بهترین کار این است که مسئول آی‌تی تحت کنترل مداوم پزشکی قرار می‌گیرد، زیرا او کسی است که حضورش اهمیت زیادی در حفظ انجام دورکاری برای سایر افراد خواهد داشت و از این رو حتی این افراد اگر بدون علامت هم آزمایش بدهند آن مجموعه پول خود را هدر نداده است. البته سیاست‌ها در مجموعه‌های مختلف متفاوت است. مثلا در کارخانه‌ها ممکن است افراد صرفا با علامت‌های خود مورد بررسی قرار گیرند و مانیتورینگ علامتی انجام شود.
با نمونه‌گیری در منزل موافق نیستیم
وی در پاسخ به سوالی درباره انجام آزمایش‌های تشخیصی کرونا در منازل و با اپلیکیشن‌ها بیان کرد: خیلی وقت‌ها دیده‌ایم که در این شرایط نتیجه به شکل مساعدی به دست نیامده است. استفاده از اپلیکیشن‌ها و تشویق مردم به دادن تست باعث موازی‌کاری با وزارت بهداشت می‌شود آن هم در شرایطی که اطلاعات آن‌ها به دست ما نخواهد رسید. ما با این کار آزمایشگاه‌ها و نمونه‌گیری در منزل موافق نیستیم، اما در شرایطی که فردی توانایی حضور در آزمایشگاه را نداشته باشد و پرخطر بوده، با تشخیص پزشک انجام موردی این آزمایش‌ها مشکلی ندارد.
سمیعی در پاسخ به این سوال که آیا رفتار ویروس تغییر داشته است و آیا از روی سطوح به افراد دیگر منتقل می‌شود یا خیر، بیان کرد: نظرات در مورد نحوه انتقال ویروس در حال تکمیل شدن است و یکی از دلایلی که سبب می‌شود نظرات متفاوت شنیده شود، این است که مردم اجازه زندگی نرمال ندارند. به نظر نمی‌رسد رفتار مردم در استان‌های مختلف متفاوت باشد، اما می‌بینیم که شرایط در برخی استان‌ها متفاوت است. در مورد انتقال از سطوح نیز همه چیز بسته به شرایط فیزیکی محیط دارد، اما ما تمهیداتی را اندیشیده‌ایم تا در آزمایشگاه‌ها ریسک انتقال ویروس کاهش یابد.
دیدگاه تان را بنویسید