دولت و سنای آمریکا پس از چند روز مذاکره بالاخره بر سر طرح جامعی برای حمایت اقتصادی در دوران شیوع ویروس کرونا به توافق رسیدند. بسته‌ی حمایتی دو تریلیون دلاری که به توافق طرفین رسید، پس از تصویب نهایی مجلس سنا و مجلس نمایندگان، برای توزیع در حوزه‌های هدف، آماده می‌شود. در آخرین ساعت‌های مذاکره‌ی دولت و سنا که احتمال توافق بر سر بسته‌ی حمایتی به گوش می‌رسید، اولین نتایج آن بر بازار بورس آمریکا مشاهده شد و اکثر شاخص‌ها رشد را تجربه کردند.

شیوع ویروس کرونا در آمریکا و تعطیلی کسب‌وکارهای متعدد که به‌خاطر سیاست‌های قرنطینه اجرا می‌شود، فشار زیادی به این کشور وارد می‌کند. بازارهای بورس از همان روزهای ابتدایی ورود ویروس و بیماری کووید ۱‍۹، بازخوردی منفی را نشان دادند و اکثر دارایی‌های سهام، سقوط را تجربه کردند. ازطرفی نرخ بیکاری خصوصا برای نیروهای ساعتی در روزها و هفته‌های گذشته افزایش یافت و روند رو‌به‌رشدی برای ماه‌های پیش‌رو پیش‌بینی می‌شود. دراین‌میان دولت آمریکا تلاش می‌کند تا با انواع بسته‌های حمایتی، از وخیم‌تر شدن شرایط برای کسب‌وکارها جلوگیری کند. آن‌ها در توافق با سنا، یکی از بزرگ‌ترین بسته‌های حمایتی اقتصادی را از دوران رکود سال ۲۰۰۸ تصویب خواهند کرد.

کلیات بسته‌ی حمایتی آمریکا

ابعاد بسته‌ی کمک مالی آمریکا در دوران بحران کرونا، پس از حدود یک هفته بحث و مذاکره، به دو تریلیون دلار رسید. این بسته از طرق گوناگون همچون پرداخت وام یا کمک‌هزینه به کسب‌وکارها، کمک مالی به مراکز درمانی و حتی پرداخت مستقیم وجه به شهروندان اجرا می‌شود. به‌طور کلی می‌توان چهار حوزه و هدف را برای بسته‌ی حمایتی آمریکا تعیین کرد:

• پرداخت مستقیم وجه به اکثر شهروندان آمریکایی
• حدود ۳۵۰ میلیارد دلار وام برای کسب‌وکارهای کوچک که درصورت اختصاص وام برای پرداخت حقوق کارمندان، شامل بخشودگی هم می‌شود.
• حدود ۵۰۰ میلیارد دلار کمک‌هزینه به صنایع و ایالت‌هایی که بیشتری خسارت را از شیوع ویروس کرونا متحمل شدند، به‌علاوه‌ی ۵۰ میلیارد دلار کمک‌هزینه برای شرکت‌های هواپیمایی
• حداثل ۷۵ میلیارد دلار کمک‌هزینه برای مراکز درمانی و بیمارستان‌ها

مذاکره پیرامون جزئیات بسته‌ی حمایت اقتصادی، از هفته‌ی گذشته در مجلس سنای آمریکا شروع شد. دموکرات‌‌ها و جمهوری‌خواهان سنا بر سر بخش‌های گوناگون بسته بحث و تبادل نظر می‌کردند تا حداکثر حمایت از کسب‌وکارها در وام‌ها و تسهیلات پرداختی صورت بگیرد. دموکرات‌ها بیش از همه به‌دنبال افزایش کمک‌هزینه‌های پرداختی برای کارمندان و کارگران بودند.

اولین کمک‌هزینه‌ی پرداختی برای مقابله با آثار اقتصادی ویروس کرونا، ابتدای ماه جاری میلادی توسط رئیس‌جمهور این کشور امضا شد که ارزش ۸/۳ میلیارد دلاری داشت. اولین بسته‌ی حمایتی برای پرداخت به بیمارستان‌ها و مراکز خدماتی مشالبه تصویب شد. بخش عمده‌ای از این کمک‌هزینه نیز به فعالیت‌های بین‌المللی در واکنش به‌ همه‌گیری کنونی اختصاص یافت.

هفته‌ی گذشته، بسته‌ی حمایتی دیگری در آمریکا مطرح شد که به ارزش ۱۰۴ میلیارد دلار، جبران خسارت ترک کار بیماران را هدف قرار داده بود. شرکت‌های بزرگ با بیش از ۵۰۰ کارمند، شامل این طرح نمی‌شدند. به‌علاوه شرکت‌های کوچک با کمتر از ۵۰ کارمند امکان درخواست معافیت از بازپرداخت تسهیلات را دریافت کردند. مصوبه‌ی مذکور، شامل پرداخت کمک‌هزینه‌ی ۱۰ روز مرخصی درمانی به کارمندان می‌شد. همچنین طبق همین مصوبه، یک برنامه‌ی اورژانسی مرخصی با حقوق برای والدینی طراحی شد که به‌خاطر تعطیلی مدارس فرزندان بر اثر شیوع ویروس کرونا، شغل آن‌ها هم تحت تأثیر قرار گرفته بود. در بخش دیگری از بسته‌ی مذکور، برنامه‌های کمک غذایی و افزایش بیمه‌ی بیکاری در ایالت‌های گوناگون مد نظر قرار داده شد.

ایده‌ی تصویب بسته‌ی حمایتی عظیم دو تریلیون دلاری، ابتدا توسط جمهوری‌خواهان در مجلس سنا مطرح شد. البته آن‌ها برای تصویب نیاز به ۶۰ رأی موافق داشتند و درنتیجه به‌دنبال حمایت دموکرات‌ها نیز بودند. چاک شومر، رهبر اقلیت سنا و استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، در روزهای گذشته مذاکرات سختی را برای تصویب طرح نهایی پشت سر گذاشتند. طرح اولیه‌ای که جمهوری‌خواهان ارائه کرده بودند، تا رسیدن به توافق نهایی چند بار تغییر کرد. اگرچه طبق توافق انجام‌شده، کمک‌هزینه‌ی بیشتری به شرکت‌هایی پرداخت می‌شود که صنایع هدف آن‌ها خسارت بیشتری دیده‌اند، دموکرات‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌ای را درخواست کرده‌اند تا بر شیوه‌ی توزیع وام‌ها نظارت بیشتری صورت بگیرد. به‌علاوه دموکرات‌ها فشار زیادی وارد کردند تا کمک‌هزینه به مراکز درمانی بیشتر شود و همچنین بیمه‌های بیکاری نیز تسهیلات بیشتری دریافت کنند.

پرداخت کمک‌هزینه به شهروندان و کسب‌وکارها

کلیات طرح توافقی در مجلس سنای آمریکا نشان می‌دهد که هزینه‌ای به‌‌صورت مستقیم به اکثر شهروندان آمریکایی پرداخت خواهد شد. پرداخت ۱،۲۰۰ دلار به هر شهروند و ۲،۴۰۰ دلار به هر زوج، در این طرح تدوین شده است. به‌علاوه، خانواده‌ها به‌ازای هر فرزند، ۵۰۰ دلار کمک‌هزینه دریافت می‌کنند. افرادی که حقوق سالانه‌ی بیش از ۷۵ هزار دلار دارند، کمک‌هزینه‌ی کمتری دریافت می‌کنند. افراد با درآمد سالانه‌ی بیش از ۹۹ هزار دلار نیز هیچ کمک‌هزینه‌ای دریافت نخواهند کرد. پرداخت کمک‌هزینه‌ها براساس گزارش‌های مالیاتی سال ۲۰۱۸ افراد و خانواده‌ها صورت می‌گیرد.

طرحی که جمهوری‌خواهان سنا ارائه کرده‌اند، شامل پرداخت وام با پشتیبانی دولت فدرال به کسب‌وکارهایی با تعداد کارمند کمتر از ۵۰۰ نفر می‌شود. همان‌طور که گفته شد، احتمالا ۳۰۰ میلیارد دلار به این بخش اختصاص خواهد یافت و هر کسب‌وکار واجد شرایط، حداکثر ۱۰ میلیون دلار وام دریافت می‌کند. به‌علاوه، اگر کسب‌وکارهای هدف، نیروی انسانی خود را تا ۳۰ ژوئن سال جاری حفظ کنند، واجد شرایط بخشودگی در سطوح گوناگون هم می‌شوند. این بخش با هدف تشویق کسب‌وکارها به حفظ نیروی انسانی در دوران بحران اقتصادی تصویب شد.

اکثر نماینده‌های سنا شامل دموکرات‌ها و جمهوری‌خواه‌ها، در جریان مذاکره برای تصویب طرح حمایت اقتصادی، تمام تلاش خود را برای هدفمند کردن کمک‌هزینه انجام دادند. آن‌ها به‌دنبال این بودند که کمک‌هزینه‌های پرداختی، درنهایت به جیب مدیران اجرایی و ثروتمند کسب‌وکارهای بزرگ واریز نشود.

طرح حمایتی شامل بخشی به ارزش حدود ۲۰۰ میلیارد دلار می‌شود که وام‌هایی را به شرکت‌های هواپیمایی و دیگر صنایع با بیشترین خسارت از ویروس کرونا، پرداخت خواهد شد. تاکنون اختصاص ۵۰ میلیارد دلار کمک‌هزینه برای خطوط هوایی و هشت میلیارد دلار برای شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی در نظر گرفته شده است. ۱۵۰ میلیارد دلار دیگر به صنایعی همچون هتل‌داری و کشتی‌رانی اختصاص خواهد یافت.

کنگره‌ی آمریکا هنوز نتیجه‌گیری نهایی درباره‌ی صنایع واجد شرایط دریافت وام را ارائه نکرده است. ازطرفی کسب‌وکارهای گوناگون در صنایع متعدد، خواستار کمک‌هزینه هستند. به‌عنوان مثال، صنعت رستوران‌داری تقاضای ۱۴۵ میلیارد دلار کمک‌هزینه دارد، چون در بسیاری از ایالت‌ها، رستوران‌ها و مراکز توزیع، مجبور به تعطیلی شده‌اند.

مجلس سنا برای کمک به بخش درمان نیز کمک‌هزینه‌ای به‌نام Marshal Plan در نظر دارد که جمهوری‌خواهان، عدد ۷۵ میلیارد دلار را برای آن پیشنهاد می‌کنند. ازطرفی ظاهرا دموکرات‌ها تصمیم دارند تا کمک‌هزینه را به ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش دهند.

استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده

نظارت بر پرداخت کمک‌هزینه

همان‌طور که گفته شد، جلوگیری از سوءاستفاده‌ی شرکت‌های بزرگ از کمک‌هزینه‌ها، بخش مهمی از طرح حمایت اقتصادی آمریکا را تشکیل می‌دهد. گزارش‌های اولیه ادعا می‌کنند که یک سازمان یا گروه مستقل، نظارت بر توزیع صحیح بسته‌ی حمایتی را برعهده خواهد گرفت. اگرچه ترامپ چند روز پیش در مصاحبه‌ای گفته بود که خودش، مسئولیت نظارت را برعهده خواهد گرفت، ظاهرا کاخ سفید با پیشنهاد و طرح دموکرات‌ها برای نظارت، موافقت کرده است. جو مانچین، سناتور دموکرات وست ویرجینیا، درباره‌ی نظارت بر بسته‌ی حمایتی گفت:

سیستم نظارتی به این دلیل اجرا می‌شود که شما با خیال راحت کمک‌هزینه‌ی دریافت‌شده را به‌عنوان پاداشی به مدیران رده‌بالای خود پرداخت نکنید.

شرکت‌هایی که کمک‌هزینه‌ی دولتی را در دوران بحران کرونا دریافت می‌کنند، محدودیت‌هایی هم در بازخرید سهام خود خواهند داشت. بازخرید سهام به این صورت است که یک شرکت، سهام خود را در بازار بورس می‌خرد تا ارزش آن افزایش پیدا کند؛ رویکردی که درنهایت به‌نفع سهام‌داران ثروتمند و مدیران رده‌بالا خوهد بود. باوجود تمام محدودیت‌های اعمال‌شده، هنوز برخی اعتقاد دارند که باز هم باید نظارت بر بسته‌ی حمایتی و محدود کردن شرکت‌های بزرگ، افزایش پیدا کند.

صرف‌نظر از تمامی اخبار و احتمالاتی که پیرامون بسته‌ی حمایتی آمریکا برای دوران شیوع ویروس کرونا مطرح شد، این تصمیم تأثیر مثبتی بر بازارهای اقتصادی داشت. بسیاری از کارشناسان حتی تصمیم آمریکا را مورد انتقاد قرار می‌دهند و برخی دیگر اجرای آن‌را چالش‌بر‌انگیز می‌دانند. ازطرفی بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان که تأثیر عمیقی بر بازار و صنایع هدف خود دارند (به‌عنوان مثال تنها کافی است غول‌های فناوری را در نظر بگیرید) در ایالات متحده فعالیت می‌کنند. خبری مثبت پیرامون فعالیت اقتصادی شرکت‌های مذکور و بازار محل فعالیت آن‌ها، می‌تواند تأثیری جهانی در پی داشته باشد. همان‌طور که گفته شد، در ساعت‌های ابتدایی اعلام خبر توافق، بازارهای آمریکا رشد شاخص بورس را تجربه کردند و حتی برخی کارشناسان، افزایش قیمت بیت‌کوین در روزهای اخیر را هم بی‌ربط با توافق جدید دولت‌مردان و مجلس سنای آمریکا نمی‌دانند.