بازداشت به دلیل دروغ گویی درباره ابتلا به کرونا و انتشار اطلاعات نادرست درباره انتقال بیماری کرونا

مایکل لین برندین می‌دانست که پستش در فیسبوک گرد و خاک خواهد کرد.

اما خبر نداشت که به بازداشت، اخراج از کار و یک پرونده پرهزینه قضایی منجر خواهد شد که ممکن است به حبس در زندان هم منجر شود.

بعدازظهری کسل‌کننده در ماه مارس بود و فیسبوک پر شده بود از بحث و تبادل نظر درباره راه‌های قسر در رفتن از شیوع احتمالی بیماری کووید-۱۹.

همین شد که، به گفته خودش، تصمیم گرفت "دست به یک آزمایش اجتماعی بزند."

او در فیسبوک نوشت که جواب تستش مثبت شده است و پزشکان به او گفته‌اند که ویروس کرونا حالا از طریق هوا نیز منتقل می‌شود.

برخوردی که با او در فیسبوک شد طبق انتظار ترکیبی از شوک و همدردی بود.

او می‌گوید "خیلی‌ها واکنش نشان دادند و بسیاری از دوستانم جویای حالم شدند، برای همین به آن‌ها گفتم که ساختگی است."

اما اتفاقاتی که در دنیای حقیقی در جریان بود بسیار جدی‌تر بود.

شایعه داشت به سرعت در سراسر استان تایلر در ایالت تگزاس، محل زندگی مایکل، پخش می‌شد.

هنوز چندین روز با صدور فرمان خانه‌نشینی فاصله بود و مردم برای کسب اطمینان از این خبر و یافتن راهی برای مراقبت از خود در برابر این قاتل نامرئی با بیمارستان تماس گرفتند.

پلیس با مایکل تماس گرفت و از او خواست که پستش را اصلاح کند و مشخصا بگوید که صرفا در حال اجرای یک آزمایش است. او هم به این درخواست عمل کرد.

اما شایعه دیگر به شدت پا گرفته بود و پست فیسبوکی بعدی این داستان به پاسگاه پلیس استان تایلر تعلق داشت: "با شکایت رسمی دادستان محلی، قاضی ژاک بلانشت حکم جلب آقای برندین را به اتهام انتشار اخبار کذب صادر کرده است."

مایکل برندین خودش را به پلیس معرفی کرد و برایش وثیقه هزار دلاری صادر شد.

 مایکل برندین به گفته خودش، تصمیم گرفت "دست به یک آزمایش اجتماعی بزند"

به گفته او "چون قاضی تا فردا صبحش سر کار نمی‌آمد به من گفتند که شب را باید در بازداشتگاه بخوابم. در عمرم هرگز به آن اندازه مضطرب نشده بودم."

پلیس در اطلاعیه عمومی خود گفته بود که دلیل صدور حکم جلب "افزایش نگرانی بابت ویروس کرونا در ایالات متحده و اعلام شرایط اضطراری توسط رئیس‌جمهوری و فرماندار است."

آقای برندین فعلا منتظر اعلام وقت دادگاه است. اما با وجود جدی بودن وضعیتش هنوز مطمئن نیست که باید بابت کارش احساس شرمندگی کند یا نه.

او می‌گوید "مدرک دانشگاهی من ارتباط جمعی است و می‌خواستم با این کار ثابت کنم که به راحتی می‌شود چیزی در فضای مجازی منتشر کرد و باعث وحشت شد. می‌خواستم نشان دهم که آموزش مهم است و مردم باید خود تحقیق کنند و فرض نکنند که همه چیزهایی که در اینترنت می‌خوانند و می‌شنوند درست است."

"اما به خاطر یک پست فیسبوکی شغلم را از دست دادم، دیگر بیمه نیستم، و چون پول ندارم از شروع دوره کارشناسی ارشد نیز باز مانده‌ام. اعضای خانواده دارند به من کمک می‌کنند تا از پس هزینه‌ها بر بیایم و به همین خاطر آن‌ها هم تحت فشار مالی قرار گرفته‌اند."

"این‌ها جنبه بد قضیه است. اما چون مشخص شد حرفم درست بوده است احساس خوبی دارم."

در سراسر دنیا

ایالات متحده تنها جایی نیست که ممکن است شما را به خاطر پخش اطلاعات نادرست درباره ویروس کرونا بازداشت کنند.

گزارش‌هایی در باره بازداشت افراد به خاطر پخش اطلاعات غلط از هند، مراکش، تایلند، کامبوج، سومالی، اتیوپی، سنگاپور، بوتسوانا، روسیه و کره جنوبی نیز به گوش می‌رسد.

در بعضی موارد این شایعات با نیتی شوم ساخته و پخش می‌شوند. اما در موارد دیگر ناظران حقوق بشر به ما گفته‌اند که شرایط فوق‌العاده ناشی از همه‌گیری این بیماری اختیاراتی بی‌سابقه در اختیار دولت‌ها قرار داده است و سرکوب انتقاد و اعتراض به این بهانه مایه نگرانی است.

در کنیا، رابرت آلای در حال حاضر با قرار وثیقه آزاد است، اما ممکن است به خاطر نوشتن یک توییت درباره ویروس کرونا به ده سال حبس محکوم شود.

او که ۴۱ سال دارد سه روز به خاطر نشر این ادعا که شنیده است ویروس در بندرگاه شهر مومباسا شایع شده است در سلولی شلوغ بازداشت بود.

 رابرت آلای در سلولی شلوغ بازداشت بود

مقامات می‌گویند که عمل او با قانون جرایم اینترنتی و سوء استفاده رایانه‌ای مغایرت داشته است.

آقای آلای یک روز جمعه دستگیر شد و آخر هفته را در بازداشت بود تا بالاخره قاضی او را ببیند. او می‌گوید تا وقتی اعتراض نکرده بود هیچ کدام از قواعد فاصله‌گذاری اجتماعی در زندان رعایت نمی‌شد.

"با تعداد زیادی از زندانیان دیگر روی زمین بتونی می‌خوابیدم. هیچی به من نداده بودند، حتی ماسک صورت. نمی‌شود من را به دلیل به خطر انداختن جان مردم بازداشت کنید و سپس وسط همه‌گیری در آن شرایط نگه دارید. اینقدر شکایت کردیم تا نهایتا جدایمان کردند."

آقای آلای وبلاگ‌نویس معروفی است و منتقد دولت و حدود یک میلیون نفر در توییتر او را دنبال می‌کنند.

پلیس کنیا به درخواست اظهار نظر بی‌بی‌سی پاسخ نداده است، اما جزئیات پرونده مشابهی را در توییتر منتشر کرده است که پنج روز پیش از بازداشت او رخ داده بود.

رئیس مرکز رسیدگی به جرایم کنیا از بازداشت مردی در شهر موئینگی "به خاطر انتشار اطلاعات نادرست و نگران‌کننده درباره ویروس کرونا" خبر داده است و گفته است که "او طبق قانون سوء استفاده رایانه‌ای به خاطر انتشار اخبار نادرستی که عمدا یا سهوا باعث ایجاد ترس و وحشت شده است محاکمه خواهد شد."

مقامات کنیایی بارها از عموم مردم خواسته‌اند که از انتشار اخبار نادرست و شایعه خودداری کنند.

یک روز پیش از بازداشت آقای آلای، موتاهی کاگوئی، وزیر بهداشت کنیا، گفته بود که "این شایعات باید متوقف شود...اما چون می‌دانم که تقاضای خالی کفایت نخواهد کرد، چند نفرشان را بازداشت می‌کنیم تا حساب کار دستشان بیاید."

آقای آلای اطمینان دارد که اطلاعاتش درست بوده است و هیچ قانونی را نقض نکرده است، اما بی‌بی‌سی نمی‌تواند صحت ادعای او را رد یا تایید کند.

او می‌گوید "وبلاگ‌نویسان دیگری نیز بازداشت شده‌اند و به نظر می‌رسد که هر مطلبی در شبکه‌های اجتماعی که به ویروس کرونا ربط داشته باشد حالا جرمی سنگین محسوب می‌شود. من مخالفتی با بازداشت افراد ندارم و به نظرم پلیس باید بتواند کارش را انجام دهد، اما فکر می‌کنم که درست هدف‌گیری نکرده‌اند."

در صورت محکومیت آقای آلای در دادگاه، جریمه‌ای معادل ۴۷ هزار دلار یا ۱۰ سال زندان در انتظار او خواهد بود.

ادامه بازداشت‌ها

در هند نیز اسکندر علی به خاطر طرح پرسش از مقامات محلی در توییتر در انتظار محاکمه است.

به گفته او "من فقط سعی کردم که یک مورد مشکوک به بیماری کووید-۱۹ را به پلیس و مقامات معرفی کنم. چند توییت در این باره نوشتم، اما پلیس من را به خاطر ایجاد ترس دستگیر کرد. فکر نمی‌کنم کارم اشتباه بوده است. پلیس خیلی بی‌دلیل واکنش نشان داده است. زور پلیس به خاطر ویروس کرونا بیشتر شده است."

آقای علی ممکن است به ۳ سال زندان محکوم شود

آقای علی ممکن است به ۳ سال زندان محکوم شود. او که یک فعال سیاسی است عقیده دارد که بازداشتش می‌تواند ناشی از مخالفت‌هایش با دولت محلی باشد.

پلیس اما این اتهام را رد می‌کند. رئیس پلیس اودیشا می‌گوید که هدفش توقف شیوع ترس و وحشت به خاطر انتشار اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی است.

سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که "سیلی از اطلاعات" اینترنت را فرا گرفته است و مقابله با اخبار نادرست درباره همه‌گیری کووید-۱۹ باید برای همه دولت‌ها در سراسر جهان اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.

تهدیدی برای آزادی‌ها

ماه گذشته، سازمان دیدبان حقوق بشر با انتشار گزارشی پذیرفت که همه‌گیری ویروس کرونا "به تهدیدی جدی و اضطراری برای سلامت عمومی" تبدیل شده است که "اعمال محدودیت بر بعضی حقوق" را توجیه می‌کند.

اما این سازمان گفت که نگران استفاده دولت‌ها و پلیس از شرایط اضطراری ناشی از این همه‌گیری برای ضربه زدن به آزادی بیان است.

در این گزارش عنوان شده است که "در برخی از کشورها، دولت حق آزادی بیان را رعایت نکرده است و با خبرنگاران و اعضای کادر درمانی برخورد کرده است."

این گزارش به نمونه‌هایی از سانسور اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی اشاره می‌کند که به مبارزه با ویروس کرونا ضربه زده‌اند، مثل احضار لی ونلیانگ، پزشک چینی، توسط پلیس به خاطر "نشر شایعه" در پی هشدار او بابت شیوع یک ویروس جدید در اوایل ماه ژانویه.

دکتر لی به علت تلاشش برای مطلع کردن عموم به یک قهرمان ملی در چین بدل شد

ایجاد تعادل بین آزادی بیان در شبکه‌های اجتماعی و محافظت از مردم در برابر ترس و وحشت به مشغله همه کشورها تبدیل شده است.

شکی نیست که تاثیر این همه‌گیری بر زندگی مردم در فضای حقیقی و مجازی این دوره از تاریخ بشر را به موضوع پژوهش نسل‌های آینده تبدیل خواهد کرد.