درمورد عملکرد واکسن آکسفورد چه می دانیم؟

انگلیس، استفاده از واکسن تولید شده توسط دانشگاه آکسفورد و شرکت دارویی آسترازنکا را از ژانویه آغاز می کند

آژانس تنظیم مقررات فراورده‌های بهداشت و درمان انگلیس (MHRA)، واکسن تولید شده توسط دانشگاه آکسفورد و شرکت دارویی آسترازنکا (AstraZeneca) را تأیید کرده است و استفاده از آن از 4 ژانویه آغاز می شود.

این واکسن چگونه کار می کند؟

واکسن آکسفورد / آسترازنکا بر اساس ویروسی که در شامپانزه‌ها ایجاد سرماخوردگی می‌کند و برای انسان ها بی خطر است، ساخته شده است چرا که این ویروس نمی تواند در داخل سلول های بدن انسان رشد کند. دانشمندان این ویروس را دستکاری کرده اند تا حامل مواد ژنتیکی حاوی دستورالعمل های پروتئین ویروس کرونا باشد. پس از تزریق واکسن، بدن ما پروتئین ویروس کرونا را تولید می کند و باعث ایجاد ایمنی می شود.

چقدر خوب کار می کند؟

بستگی دارد. در ابتدا تصور می شد دو دوز واکسن، به فاصله چهار هفته، بهترین ایمنی را در برابر کووید-19 ایجاد کند. با این حال، یک خطا در تزریق دوز مناسب منجر به یافته جدیدی شد. وقتی به شرکت کنندگان در آزمایش بالینی، ابتدا نیمی از دوز و به دنبال آن دوز کامل داده شد، این واکسن 90 درصد ایمنی ایجاد کرد، در حالی که در شرکت کنندگانی که دو دوز کامل دریافت کرده بودند، تنها 62 درصد ایمنی ایجاد کرده بود.

از آنجایی که گروهی که ابتدا نصف دوز و به دنبال آن یک دوز کامل از واکسن به آن ها تزریق شده بود به طور قابل توجهی کوچکتر از گروه دو دوز کامل بود و شامل شرکت کنندگان بالای 55 سال نیز نبود، محققان این نتایج را با کنجکاوی و احتیاط مورد توجه قرار دادند.

این جنجال باعث شد شرکت آسترازنکا در ماه نوامبر آزمایش جهانی جدید واکسن را با رژیم نیم دوز + دوز کامل اعلام کند.

با این حال، محققان تأکید کرده اند که صرف نظر از اینکه از کدام رژیم دوز استفاده شده است، هیچ یک از شرکت کنندگان در این آزمایش دچار کرونا از نوع شدید نشدند یا مجبور نبودند که پس از فقط یک دوز واکسن، به دلیل بیماری به بیمارستان بروند. علاوه بر این ، دانشمندان می گویند داده های تقریباً 24000 شرکت کننده در آزمایش نشان می دهد فقط سه داوطلب دچار عوارضی جدی شدند که احتمالاً بر اثر تزریق واکسن بوده است و حداقل یکی از آنها در گروه کنترل(گروهی که دارونما به آن ها تزریق شده است، نه واکسن) رخ داده است.

آژانس تنظیم مقررات فراورده‌های بهداشت و درمان انگلیس (MHRA) دو دوز کامل واکسن با فاصله 12 هفته را تصویب کرده، با این امید که باعث شود افراد بیشتری در مدت زمانی کوتاه تا حدی در برابر این ویروس ایمن شوند.

همانند واکسن فایزر که قبلاً توسط انگلیس، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تأیید شده، در حال حاضر مشخص نیست که ایمنی ناشی از واکسن آکسفورد / آسترازنکا چه مدت طول می کشد. گرچه برخی نشانه های اولیه وجود دارد که واکسن آکسفورد نه تنها از ابتلای افراد به نوع شدید کرونا جلوگیری می کند بلکه ممکن است مانع ابتلا به نوع خفیف و بدون علامت نیز بشود، اما برای تأیید چنین سطحی از ایمنی به اطلاعات بیشتری نیاز است.

آیا واکسن آکسفورد معجزه می کند؟

مطمئناً انتظار می رود واکسن آکسفورد یکی از مولفه های اصلی برنامه واکسیناسیون انگلیس باشد و یکی از سنگ بناهای امیدها برای واکسیناسیون جهانی است.

در حالی که واکسن فایز قبلاً مورد تایید قرار گرفته است و تاکنون برای بیش از 600،000 نفر در انگلیس تجویز شده است، اما این واکسن باید در دمای منفی 70 درجه سانتی گراد نگهداری و حمل شود و در یخچال های پزشکی معمولی، تنها تا پنج روز قابل نگهداری است.

در مقابل، واکسن آکسفورد می تواند تا شش ماه در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد حمل و نگهداری شود، بنابراین جابجایی در کشور و استفاده از آن در مراکز بهداشت، داروخانه های محلی و زندانها بسیار راحت تر است. این ویژگی واکسن آکسفورد، آن را برای استفاده در مناطق روستایی و کشورهایی که دسترسی چندانی به سیستم های سردکننده پیشرفته ندارند، مناسب می کند.

دولت انگلیس 40 میلیون دوز واکسن فایزر و 100 میلیون دوز از واکسن آکسفورد را سفارش داده است که 4 میلیون آن بلافاصله در دسترس قرار میگیرد و انتظار می رود 40 میلیون دوز نیز تا پایان ماه مارس در اختیار این کشور قرار بگیرد.

هزینه واکسن آکسفورد / آسترازنکا در حدود 3 تا 4 دلار است که در مقایسه با قیمت 20 دلاری واکسن فایزر، مزیت اقتصادی قابل توجهی به آن می دهد.

با این حال، پروفسور آدام فین، یک متخصص واکسن در دانشگاه بریستول و یکی از محققین آزمایش واکسن آکسفورد معتقد است:  وجود انواع واکسن ها از جمله فایزر و مدرنا، بسیار مهم است.

وی افزود: "ما باید بدانیم که وقتی انواع  مختلفی از واکسن را در یک فرد ترکیب کنیم چه اتفاقی می افتد. شاید بتوانیم ایمنی گسترده تر، قوی تر یا طولانی تری داشته باشیم".

پروفسور آدام فین همچنین گفت انواع دیگری از واکسن ها نیز در دست تولید است، از جمله برخی از آنها بر پایه  ویروس غیرفعال ساخته شده اند.

پروفسور دنی آلتمن از کالج امپریال لندن نیز تایید کرد که وجود چندین واکسن در جهان ضروری است، اما در حال حاضر در استفاده آن ها با یکدیگر باید احتیاط شود. وی خاطرنشان کرد درباره نحوه عمل واکسن ها هنوز چیزهای زیادی برای آموختن وجود دارد.

وی گفت: " برای اینکه هر یک از ما احساس امنیت کنیم و به حالت عادی برگردیم، مسیری طولانی برای واکسیناسیون ملی و جهانی در پیش داریم."