ماسک | قیمت گزاف ماسک در بازار آزاد

افزایش تقاضا برای هر محصولی، تولید و عرضه بیشتر آن را می‌طلبد؛ حال اگر بخش تولید و توزیع ضعیف عمل کند، آنهایی زودتر به نیاز خود دست پیدا می‌کنند که پول بیشتری بپردازند. بر همین اساس ماسک سه لایه که پیش از شیوع کرونا در ایران 410 تومان قیمت داشت، در اوایل ورود این بیماری به ایران تا قیمت‌های نجومی بیش از 20 هزار تومان هم پیش رفت؛ گویی که کنترل بازار این محصول از دست دولت و وزارت صمت خارج شده بود، اما رفته‌رفته با فروکش‌کردن تب خرید لوازم بهداشتی و البته عرضه بیشتر این کالا، وزارت صمت قیمت مصوب 1500 تومان را برای ماسک سه لایه در نظر گرفت. یعنی 5/3 برابر نرخ‌های رسمی اسفند 1398؛ با این حال اکنون کمتری داروخانه‌ای را می‌توان یافت که به این قیمت تن داده باشد و در اغلب مراکز رسمی توزیع ماسک نرخ‌هایی پایین‌تر از 2500 تومان یافت نمی‌شود. البته داروخانه‌داران تقصیر را به گردن تولیدکنندگان ماسک می‌اندازند و معتقدند این شرکت‌ها در حالی از کمبود ماسک سخن می‌گویند که تولیدات خود را در بازار آزاد با نرخ 2000 تومان به واسطه‌گران می‌فروشند. بروز این آشفتگی در بازار و اعتراض مصرف‌کنندگان به تخلفات واحدهای تولیدی و داروخانه‌ها بار دیگر پای وزارت صمت را به میدان کشید. بر این اساس همه واحدهای تولید و توزیع ماسک موظف به درج اطلاعات در سامانه جامع تجارت شدند و دبیر کارگروه مقابله با کرونا وزارت صنعت، معدن و تجارت ضمن ارائه جزئیات اجرای این طرح، گفت که داروخانه‌ها موظفند میزان کالایی، نام شرکت پخش و قیمت و فاکتور رسمی آن را در این سامانه یا سامانه تیتک وزارت بهداشت تایید کنند؛ چراکه این دو سامانه به هم متصل شده است. جمشید گل‌پور همچنین درباره ادعای داروخانه‌ها مبنی بر خرید ماسک به قیمت بالاتر از نرخ مصوب در بازار آزاد، از آنها خواست که در این زمینه سند ارائه کنند تا سهمیه واحدهای تولیدی متخلف قطع شود.

تک‌فروشی نداریم!

وزارت صمت پیش از این هم وعده داده بود که با سیستمی‌شدن فرآیند تولید و توزیع ماسک، اگر تخلف هر یک از شبکه‌های تولید و توزیع احراز شود، سهمیه مواد اولیه آنها قطع می‌شود که این روند می‌تواند مانع از گران‌فروشی ماسک شود. با این حال توزیع‌کنندگان رسمی ماسک به افزایش 5/3 برابری قیمت‌ها هم رضایت نداده‌اند و با قیمت‌ها دل به خواه خود ماسک را عرضه می‌کنند. فقط کافی است از داروخانه‌های سطح شهر قیمت ماسک را جویا شویم. بیشتر این مراکز توزیع ماسک، قیمت این محصول را 2500 تومان تعیین کرده‌اند. البته معدود داروخانه‌هایی هم هستند که ماسک سه لایه را با نرخ 2000 عرضه می‌کنند؛ نرخی که در برخی نقاط تا 3000 تومان هم پیش رفته است. البته در این میان عده‌ای هم برای افزایش حاشیه سود خود ترفندهای جدیدی را پیاده می‌کنند و به‌صورت تک‌فروشی توزیع انجام نمی‌دهند که این امر نیز می‌تواند مصداقی از تخلف باشد. نایب رئیس انجمن داروسازان تهران نیز دیروز به این موضوع اشاره داشت و گفت: ماسک سه لایه پرستاری صنعتی با قیمت مصوب دولتی در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود، اما همان برندهایی که ماسک صنعتی تولید می‌کنند، اقلام‌شان در بازار آزاد به‌وفور وجود دارد. یعنی آنها این‌ ماسک‌ها را بدون فاکتور و با قیمت بالای 2000 تومان به داروخانه ارائه می‌کنند. بهمن صبور همچنین نسبت به عرضه‌نشدن 18 میلیون ماسک دپوشده در داروخانه‌ها که پیشتر وزارت صمت وعده آن را داده بود ابراز نارضایتی کرده است. اینها موضوعاتی است که دبیر کارگروه مقابله با کرونا وزارت صمت هم آن را رد نمی‌کند، اما خواستار ارائه مدارک هم است. جمشید گلپور همچنین در پاسخ به سوالی درباره ورود مواد اولیه ماسک از کانال‌هایی به بازار آزاد تصریح کرد: در زمینه عرضه خارج از شبکه نمی‌توانیم مدعی شویم که 100 درصد جلو تخلفات گرفته شده و حتی با وجود سامانه هم ممکن است عده‌ای سوء‌استفاده کنند، اما در حال حاضر در صورت تحویل یک کیلو پارچه ماسک به واحدهای صنعتی و کارگاهی باید پنج ماسک تحویل دهد و اگر این تعداد ماسک را در سامانه به شرکت پخش تحویل نداده باشد بدهکار ماست. یعنی اگر واحد تولیدی به جای تولید، پارچه را در بازار آزاد عرضه کند جای آن در سامانه خالی و مشخص است ما آن را تحویل نگرفته‌ایم؛ مگر اینکه شرکت تولید پارچه عرضه خارج از شبکه داشته باشد که چنین موضوع تاکنون برای ما احراز نشده و در صورت اثبات با آن برخورد خواهد شد.

وجه دیگری از سوءمدیریت

شیوع کرونا در ایران در کنار تمام آسیب‌های جانی، اجتماعی و اقتصادی که در پی داشت، می‌توانست نقطه عطفی برای تصمیم‌گیران در مدیریت کشور باشد. با این حال بعضی از تصمیمات اشتباه در این زمینه باعث شد تا این بیماری هم نظیر بسیاری از اتفاقات نظیر تحریم، تورم، نوسانات ارزی و ... به جان اقتصاد کشور بیفتد و وجه دیگری از سوءمدیریت را به رخ بکشد. البته بسیاری از اتفاقات اجتماعی پس از شیوع کرونا در جوامع مختلف شکلی مشترک داشند، اما با کاهش ترس عمومی مردم، دولت‌های مختلف به انحای گوناگون بر بحران فائق آمدند. اما در ایران با گذشت حدود شش ماه هر روز مشکلات جدیدی پیش می‌آید و ماسک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کالاهای مورد نیاز شهروندان در این روزها، به‌جای داروخانه سر از بازار آزاد درمی‌آورد تا با قیمتی گزاف به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد. سودجویان و دلالان که بارها نشان داده‌اند و ثابت کرده‌اند که حتی برای جان انسان‌ها هم ارزشی قائل نیستند، اما از متولیان این امر، به‌ویژه وزارت صمت انتظار می‌رود کنترل بازار را به نوعی در دست بگیرند که حداقل این ماسک‌ها با قیمت مصوب به دست شهروندان برسد. با شرایط اقتصادی امروز و وضعیت معیشتی مردم نمی‌توان انتظار داشت که آنها پروتکل‌های بهداشتی را تمام و کمال رعایت کنند و اگر منحنی کرونا هم صعودی شد تمام کاسه و کوزه‌ها را بر سر مردم شکست. در وهله اول این سران تصمیم‌گیر کشور هستند که باید شرایط مبارزه با کرونا را مهیا کنند و سپس شهروندان در این مسیر گام بردارند.