ارسال به دیگران پرینت

اقتصاد | صنعت | مشکلات تولید

به نام قدرت | اقتصاد ونزوئلا باز می گردد اما چرا ؟

به نظرمی رسد اقتصاد ونزوئلا پس از افول شدیدی که داشت درحال بازگشت است. اما وضعیت سیاسی اقتدارگرایی آن ثابت مانده است. صرف نظر از اثرات کاهش احتمالی تحریم های اعمال شده ازسوی ایالات متحده ، این پدیده یک سؤال کلیدی را مطرح می کند . آیا مادورو به دنبال راهی برای کاهش اعتراض ها و باقی ماندن در قدرت است ؟

به نام قدرت | اقتصاد ونزوئلا باز می گردد اما چرا ؟

به­ نظرمی­رسد اقتصاد ونزوئلا پس­از افول شدیدی که داشت درحال بازگشت است. اما وضعیت سیاسی اقتدارگرایی آن ثابت مانده است. صرف­نظر از اثرات کاهش احتمالی تحریم­ های اعمال­شده ازسوی ایالات متحده ، این پدیده یک سؤال کلیدی را مطرح می­کند . آیا مادورو به­ دنبال راهی برای کاهش اعتراض­ها و باقی­ماندن در قدرت است ؟

ونزوئلا درسال 2022 تغییر کرده است . ونزوئلایی­ ها دوباره برای آخرهفته برنامه ­ریزی می­کنند . رستوران­ها ، مراکز خرید ، پارک­ها ، کلوپ­های شبانه و بارهاباردیگر پرشده­اند. در سوپرمارکت­ها ، سبدهای خریدمانند گذشته خالی نیستند و وضعیت فروشگاه ­ها بهتر شده است . مطبوعات رسمی گزارش می­ دهند که حدود 203هزار شرکت کارآفرینی جدید در ونروئلا به ­ثبت رسیده است . مردم درتمام طول روز درحال کار و فعالیت هستند و برای تأمین نیازهای اولیه باید خیلی کار کنند. ونزوئلا از پایان سال 2021 ، زمانی­که اقتصاد آن دلاری شد ، در روندی­که تقریبا ناشناخته ماند ، «درحال افول نیست».

اگرچه برخی کمبودها در خدمات بهداشتی و درمانی و دیگر خدمات اساسی وجود دارد و میانگین درآمد مردم هنوز هم نامشخص است اما هم­اینک ونزوئلایی­ها در موقعیت خوبی قرار دارند زیرا تاحدودی قدرت خرید خود را به­دست آورده­اند و همراه با آن ، امید نیز به خانه ­های ونزوئلایی­ها بازگشته است. اتفاقات کنونی در جهان به­ نفع اقتصاد فروپاشیده ونزوئلا نیز بوده است. افزایش قیمت نفت برای دولت تسکین مالی بوده و باعث بهبود   شگفت­ انگیز موقعیت دیپلماتیک این کشور شده است. واضح­ترین نشانه این موضوع ، اعلامیه اخیر دولت جو­بایدن برای کاهش محدودیت­های شرکت نفت شورون برای اکتشاف نفت در ونزوئلاست.

اما چیزی بیشتراز نگرش مردم و چشم­انداز اقتصادی تغییر کرده است. دولت نیکلاس مادورو انعطاف­پذیری خود را درمورد کنترل­های تجاری و نرخ ارز افزایش داده و حتی سهام خود را در شرکت­هایی که در زمان         روی­کارآمدن هوگوچاوس مصادره شده (و ورشکسته شده ­اند) فروخته است. از دیدگاه داروینیستی ، او فقط باهدف زنده ­ماندن ، یعنی در قدرت­ماندن ، خود را با شرایط وفق داده است.

رئیس­ جمهور ونزوئلا مدعی شد که پس­از پنج­سال درحال نشان­دادن نشانه ­هایی از بهبود است.

نیکلاس مادورو در کنگره این کشور گفت که اقتصاد در سه ­ماه ­سوم سال گذشته 6/7درصد رشد کرد و احتمالا درکل سال 2021 بیش­ازچهاردرصد رشد کرده و این موضوع را یک دست­آورد شگفت­انگیز خواند. اگر ارقام مادورو دقیق باشد ، که البته با برآوردهای اقتصاددانان به­ طورقابل توجهی متفاوت است ، این اولین رشد تولید ناخالص داخلی این کشور نفت­خیز در هشت­سال گذشته خواهد بود. دراین­مدت اقتصاد ونزوئلا حدود 75درصد کوچک شده و یکی از بزرگ­ترین اقتصادهای آمریکای جنوبی را به یکی از کوچک­ترین اقتصادهای خود تبدیل کرده است.

کردیت سوئیس اخیرا اعلام کرد که انتظار دارد رشد سال 2021 ونزوئلا به 5/8درصد برسد و رشد بیشتر از 5/4درصدی در سال 2022 را پیش­بینی کرده است. این بانک گفت که ارزیابی آن تاحد زیادی ناشی از بهبود تولید نفت و همچنین دلاری­شدن بیشتر ، افزایش واردات ، بهبود درآمدهای مالیاتی و سایر عوامل است . سایر اقتصاددانان به­این­حد خوش­بین نیستند ، اما موافق­اند که پس­از بدترین وضعیت همه­گیری ویروس کرونا ، اقتصاد دوباره درحال رشد است.

براساس گزارش بانک مرکزی ونزوئلا ، تورم ماهیانه در دسامبر 6/7درصد بود که دوازدهمین ماه متوالی بود که کمتراز مرز 50درصدی است و اقتصاددانان عموما آن را آستانه ابرتورم می­دانند . به­گفته این بانک ، تورم سالانه درسال گذشته 686 درصد بود که نسبت­ به ­سال قبل از آن سه ­هزاردرصد کاهش داشت. نرخ افزایش قیمت­ها باعث شد که بیشتر مشاغل ونزوئلا به ­استفاده از دلار روی ­بیاورند. دلاری که اکنون برای حدود دوسوم کل معاملات دراین­کشور استفاده می­شود. بانک مرکزی نیز برای حمایت­از بولیوار مداخله کرده است. کردیت سوئیس گفت : کلید بهبود اخیر تورم ، مداخله بانک مرکزی در بازار ارز بوده است که نرخ ارز را مهار می­کند.

به­گفته رصدخانه مالی ونزوئلا (OVF) که یک نهاد غیردولتی است که افزایش قیمت­ها را کمی متفاوت    اندازه­گیری می­کند ، تورم شدید درسال 2017 آغازشد و متوقف نشده است ، و این سومین دوره طولانی تورم در تاریخ است که تنها نیکاراگوئه در اواخر دهه 1980 و یونان درطول جنگ­جهانی دوم از آن شدیدتر بوده­اند.

ازنظر لوئیس سالامانکا ، دانشمند علوم سیاسی و استاد دانشگاه تغییر مسیر مادورو ناشی از تغییرات ایدئولوژیک نیست ، بلکه ناشی از عملگرایی لازم برای ماندن در میرافلورس (کاخ ریاست­جمهوری ونزوئلا) است. مادورو هنوز در ایدئولوژی خود یک جاویستا (طرفدار و پیرو هوگوچاوس رئیس­جمهور سابق ونزوئلا) است. اما او همچنین یک فرصت­ طلب با ذهنی حیله­گر است. او با ورق­های خود بازی می­کند تا ببیند کشور چه واکنشی نشان می­دهد و توانسته است در راستای کمپین «ونزوئلای اصلاح­شده» حرکت کند.

نیکلاس مادورو رئیس­جمهور ونزوئلا در توئیتی به ­تازگی اعلام کرد که «زمان بهبود اقتصادی ونزوئلا فرارسیده است ! اما حقوق­ها و مستمری­ها را باسرعت مطمئن و با بولیوار ارگانیک بهبود می­دهیم و این روند متوقف نخواهد شد.»

کارشناسان برآورد می­کنند که در 9سال دوره ریاست­جمهوری مادورو ، اقتصاد ونزوئلا بیش­از 80درصد کوچک شده است . علل آن به­طور گسترده موردبحث قرار گرفته است. ورشکستگی صنعت­نفت ، خویشاوندسالاری ، افزایش مخارج عمومی بدون افزایش ظرفیت تولید ، اختلاس میلیاردها دلار از منابع عمومی ، مصادره ، متمرکزشدن اقتصاد و کنترل­های متعدد بربخش تجاری مهم­ترین موضوعاتی هستند که به­عنوان دلیل ضعف شدید اقتصاد ونزوئلا شناخته می­شوند.

بحران اقتصادی خانوارهای ونزوئلا درسال 2016 به نقطه اوج خود رسید. درآن سال 70درصد از آن­ها           به­ طورمتوسط هشت کیلوگرم وزن کم کردند. بسیاری در بهترین­حالت می­توانستند فقط یک­بار در روز غذا بخورند. عکس­ها و فیلم­هایی از مردم درحال خوردن زباله در شبکه­ های اجتماعی دست­به­دست می­شود و این اتفاق هنوز در برخی شهرهای این کشور دیده می­شود.

درسال 2018 ، یک­سال پس­از اجرای تحریم­ های ایالات متحده علیه مقامات ونزوئلا ، مادورو شروع­به نشان­دادن اولین نشانه ­های عملگرایی کرد. درهمان­سال ، او یک برنامه بهبود اقتصادی را اعلام کرد که شامل هزینه­های عمومی بیشتر ، مالیات­های مرتبط با خرید محصولات و انعطاف­پذیری جزئی نرخ ارز میشد . تصمیم­گیری­ها در سال­های بعد ادامه یافت . او کنترل­های اصلی اعمال­شده برتولید و قیمت­ها را تعدیل کرد ، اجازه داد  دلاری­ سازی مبادلاتی پیش برود ، راه را برای ترانزیت رایگان محصولات در گمرک بازکرد و به­تازگی درگیر تبدیل پولی شده است. برای هنکل گارسیا ، مدیر شرکت مشاوره اکونومتریکا ، این تغییر لزوما درمورد اقدامات اساسی نیست ، بلکه درمورد تغییرموضع است . او معتقد است کاهش کنترل­ها در نظام اقتصادی نشانه ­هایی از بهبود را نشان می­دهد.

بااین­حال ، گارسیا معتقد است که اثر برگشتی همه­گیری عامل اصلی رشد اقتصادی درسال 2021 بود او     می­گوید : «این بیماری همه­گیر باعث شد که اقتصاد درسال 2020 به­طور قابل­توجهی منقبض شود.زمانی­که قرنطینه انعطاف­پذیر شد ، ما به­سطوح قبلی بازگشتیم و این موضوع موجب رشد اقتصادی شد . اگر درسال 2022 رشد 15درصدی داشته باشیم ، که به­نظر محتمل است ، و رشد سال 2021 را به­آن اضافه کنیم ، بازهم امسال اقتصادی کوچکتر از سال 2019 خواهیم داشت. بااین­حال ، صحبت درمورد بهبود اقتصادی بدون ارائه زمینه مناسب به­نظر من نارمبوط است.»

همچنین کارشناسان تنها بخش­هایی را که نشانه­های بهبودی را نشان داده­اند . بخش بازرگانی و واردات می­دانند و نشانه ­هایی وجود دارد که بخش­های تولیدی و صنعتی عملا رشد خاصی نداشته­اند . آنها موافق هستند که رشد شکننده است زیرا سیاست­ها فاقد تغییرات نهادی و سیاست­های کلان اقتصادی منسجم برای حمایت­از رشد پایدار است. مادورو معمولا تصمیم­های متناقضی می­گیرد. او کنترل­ها را انعطاف­پذیر می­کند اما همزمان    هزینه ­های عمومی را افزایش می­دهد که به ­نوبه­ خود باعث افزایش پول غیرارگانیک و افزایش تورم می­شود.

ازسوی­دیگر ، نتایج این رشد هنوز به­تمام سطوح جامعه نرسیده است . یک مطالعه توسط پژوهشگاه      سیاست­گذاری آنووا که در ششم ماه می منتشر شد ، نشان داد که بهبود وضعیت اقتصادی ، درآمد فقیرترین افراد را افزایش نداده است ، درحالی­که 10درصد ثروتمندترین ، بیشترین بهره را از بهبود وضعیت اقتصادی برده­اند.

عمر زامبرانو ، اقتصاددان و بنیان­گذار آنووا ، توضیح می­دهد که این بهبود نسبی تنها شکاف نابرابری را افزایش داده است . فعالیت ­های تولیدی که درحال فعال­شدن هستند باعث ایجاد شغل یا بهبود قابل­توجهی در حقوق و مزایا نمی­شوند ، و به ­همی ن­دلیل بخش زیادی از جامعه ونزوئلا ازاین بهبودها بی­نصیب خواهند بود.

مطمئنا دسترسی به خدمات و فرصت­های مرتبط­با مشاغل در کاراکاس با واقعیت ونزوئلایی­هایی که در سایر نقاط کشور زندگی می­کنند در تصاد است . براساس آخرین نظرسنجی مؤسسه اکووی که به­وسیله دانشگاه کاتولیک آندرس به­بو و در سپتامبر گذشته منتشر شد و پژوهشی را بین فوریه و مارس انجام داده است. 5/94درصد از مردم ونزوئلا از نظر درآمد فقیر هستند و 6/76درصد در فقر شدید زندگی می­کنند.

اقتصاد می­تواند دراین سیستم رشد کند ، اما گارسیا هشدار می­دهد : «بدون نهادهای مرتبط ، محدودیت­های زیادی برای بهبود وجود دارد. تعریف حد نهادهای موردنیاز غیرممکن است . عناصر محدودکننده زیادی وجود دارد ، به­عنوان­مثال ، بخش خدمات شهری یکی از این محدودیت­هاست. اگر وضعیت برق و شبکه انتقال آن بهبود یابد ، به­تنهایی وضعیت کشور را با بهبود قابل­توجهی روبه­رو می­کند. اگر یک تغییر سیاسی همراه با اصلاحات نهادی با بازیگران جدیدی که اعتماد را به­وجود می­آورند، وجود داشته باشد ، پتانسیل ونزوئلا را       به­حداکثر می­رساند.»

درهمین­زمینه لئوناردو ورا استاد اقتصاد دانشگاه مرکزی ونزوئلا در کاراکاس می­گوید : «این افزایش تعرفه­ها ، حقوق و مالیات­ها در اقتصادی که به­سختی توانسته نیروهای محدودی را برای هدایت بهبودی کم­رمق خود گرد آورد ، حماقت حاکمیتی است ونزوئلا به­تازگی بدترین فاجعه اقتصادی را در این قاره تجربه کرده است.»

اما هیچ نشانه­ای مبنی­بر علاقه مادورو به تغییرات نهادی وجود ندارد. برعکس ، به­نظر می­رسد که اقدامات خصوصی­سازی او با هدف­رساندن مقداری اکسیژن به اقتصاد ، بهبود وجه خود در فضای بین­المللی و نشان­دادن اینکه اقتدارگرایی درکشور ممکن است کارساز باشد و حتی باعث رشد آن شود ، باشد. همه این­ها با این­فرض است که دریک محیط باثبات­تر (با دلایل کمتری برای اعتراض) ماندن در قدرت آسان­تر خواهد بود.

سالامانکا هشدار می­دهد که مادورو نیازی به­بهبود وجهه مردمی اسفناک خود ندارد زیرا «او به رقابت انتخاباتی وابسته نیست. مادورو به کنترل دولت ، دادگاه عالی ، دادگستری و نیروهای مسلح متکی است . او همچنین خاطرنشان می­کند که محبوبیتش از زمان آغاز دوره ریاست­جمهوری­اش ، یعنی 9سال پیش ، پایین بوده و اکثر مردم ونزوئلا هیچ تمایلی به او و ریاست­جمهوری­اش ندارند ، غیرممکن است که رئیس­جمهوری با وضعیتی اینگونه در دیگاه عمومی ، در انتخاباتی رقابتی پیروز شود.»

اقدامات اجراشده نشان نمی­دهد که مادورو درنظر دارد در انتخاباتی شرکت کند که حداقل الزامات دموکراسی را برآورده کند. اما یک اقتصاد کارآمدتر می­تواند تاحدودی ناراحتی مردم را تسکین دهد ، اما او دولت را به­عنوان ابزاری برای تداوم خود در قدرت ، به هر طیفی ، کنترل می­کند.

  • نیکلاس مادورو در کنگره این کشور گفت که اقتصاد در سه­ماه سوم سال گذشته 6/7درصد رشد کرد و احتمالا درکل سال 2021 بیش­از چهاردرصد رشد کرده و این موضوع را یک دستاورد شگفت­انگیز خواند.
  • اتفاقات کنونی در جهان به­نفع اقتصاد فروپاشیده ونزوئلا نیز بوده است . افزایش قیمت نفت برای دولت تسکین مالی بوده و باعث بهبود شگفت­انگیز موقعیت دیپلماتیک این کشورشده است . واضح­است نشانه این موضوع ، اعلامیه اخیر دولت جوبایدن برای کاهش محدودیت­های شرکت­نفت شورون برای اکتشاف نفت در ونزوئلاست.
  • عمر زامبرانو ، اقتصاددان و بنیان­گذار آنووا ، توضیح می­دهد که این بهبود نسبی تنها شکاف نابرابری را افزایش داده است . فعالیت­های تولیدی که درحال فعال­شدن هستند باعث ایجاد شغل یا بهبود     قابل­توجهی درحقوق و مزایا نمی­شوند ، و به­همین­دلیل بخش زیادی از جامعه ونزوئلا از این بهبودها بی­نصیب خواهند بود.

آیا آنچه درحال­حاضر در ونزوئلا اتفاق می­افتد یک رونق واقعی در مراحل جنینی خود است ؟ همه­چیز به این واقعیت وابسته است که واشنگتن چه اقداماتی درمورد صنعت نفت این کشور انجام خواهد داد. دراین میان ، کارشناسان معتقدند که تصور ونزوئلایی­ها از بهبود چیزی جز امید نیست. سالامانکا وضعیت کنونی را با اثر تونل مقایسه می­کند : «شما دریک تونل طولانی ، درصف بی­پایان وسایل نقلیه هستید که حرکت نمی­کند . ساعت­ها می­گذرد. شما در پشت تعداد زیادی ماشین هستید . ناگهان خط حرکت می­کند. چه اتفاقی برای درک شما می­افتد ؟ تغییر ایجاد می­شود و شما فکر می­کنید که دارید حرکت می­کنید و این کابوس درحال اتمام است. اما ساعت­ها می­گذرد و هنوز درون تونل هستید. این یک توهم بود. ما هنوز درون تونل گیر کرده­ایم.»

مرتبط: 
 

موضوع سفر نیکلاس مادورو به تهران | شنبه رئیس جمهور ونزوئلا با رئیسی دیدار می کند

«مادورو» شنبه به ایران می‌آید.

 

منبع : مجله تجارت فردا
به این خبر امتیاز دهید:
بر اساس رای ۰ نفر از بازدیدکنندگان
با دوستان خود به اشتراک بگذارید:
کپی شد

پیشنهاد ویژه

    دیدگاه تان را بنویسید

     

    دیدگاه

    توسعه