بازار نفت طی بیش از سه هفته گذشته با پیش گرفتن روندی متفاوت به سطوح بالاتری رسیده است، اما همچنان هر دو شاخص مهم نفت بیش از ۳۰ دلار از قیمت ابتدای سال‌جاری میلادی عقب هستند. سوالی که ذهن برخی را مشغول کرده این است که آیا نفت به این روند ادامه خواهد داد و اگر پاسخ مثبت باشد تا چه سطحی؟ گذشته از روند قیمتی بازار و آمار رسمی و غیررسمی از میزان عرضه و تقاضا که به‌طور مستقیم چشم‌انداز نفت را نشان می‌دهند، فعالان به نشانه‌هایی که این عوامل بنیادین را به حرکت در می‌آورند توجه می‌کنند.
از این‌رو، مایکل لینچ، نویسنده ارشد فوربس و کارشناس اقتصاد نفت و سیاست انرژی برای کمک به فهم بیشتر بازار نفت به نشانه‌های متداول مورد استفاده تحلیلگران پرداخته است. این تحلیلگر معتقد است تا یکی تا دو سال آینده عامل غالب بازار رشد پاندمی کرونا خواهد بود که فعالیت اقتصادی و به تبع آن تقاضا برای نفت را کاهش می‌دهد اما بهبود نفت را مشروط به کاهش سطح ذخیره‌سازی می‌داند. این امر هفته قبل پس از ۱۵ هفته رشد محقق شد. با این وجود ادامه روند کاهشی هنوز نامشخص است. به باور لینچ، مادامی که سطح موجودی انبارهای نفتی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش نیابد، قیمت نفت روی ۵۰ دلار برای هر بشکه را نخواهد دید. علاوه بر این، او پایبندی اوپک پلاس به توافق ماه گذشته‌شان برای کاهش تولید را یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بازار می‌داند که شدیدا توسط کارشناسان دنبال می‌شود. با بررسی هفت نشانه پیشنهادی لینچ می‌توان روند مثبت بازار در آینده نزدیک را مشاهده کرد.
دیروز قیمت نفت برای چهارمین روز پیاپی افزایش یافت. نفت خام آمریکا در زمان تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷ به وقت تهران)، ۸۸ سنت معادل ۷۷/ ۲ درصد رشد کرد تا به قیمت ۷/ ۳۲ دلار بر بشکه برسد. نفت برنت نیز همزمان با ۱۹ سنت افزایش معادل نیم درصد، به کانال ۳۵ دلار در هر بشکه وارد شد.
موارد ابتلا به کرونا: بی‌شک به‌طور پیوسته‌ای تعداد موارد مبتلا به کووید-۱۹ در سرتاسر جهان افزایش خواهد یافت و به عقیده لینچ مشخصا کشورهای با نظام درمانی کمتر پیشرفته بسیار از این امر متاثر می‌شوند. با این وجود، تقاضای نفت در کشورهای ثروتمندتر کاهش عمیق‌تری را تجربه خواهد کرد. هرچند برخی از این کشورها پیش از این بازگشایی کسب و کار‌ها را آغاز کرده‌اند. اما بزرگ‌ترین نگرانی در این‌باره شیوع موج دوم کرونا همزمان با افزایش فعالیت‌های اقتصادی است. کشورهای کره‌جنوبی، چین، ایتالیا و آلمان در خطر قرار دارند. از نظر این کارشناس، چنانچه شیوع کرونا در این کشورها به سرعت شناسایی و کنترل شود و قرنطینه بازنگردد، معنای ضمنی آن بهبودی عمده تقاضای نفت در اواسط و اواخر تابستان خواهد بود. در غیر این‌صورت، محدودیت‌ها افزایش خواهد یافت، تقاضا در سطح پایینی باقی خواهد ماند و بر موجودی‌ها افزوده می‌شود. تاکنون بیش از ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند و بیشتر از ۳۲۰ هزار نفر نیز به این خاطر جان باخته‌اند. با این وجود قرنطینه در بسیاری از کشورها در حال کاهش است. بر این اساس، از ۹/ ۳ میلیارد نفری که در قرنطینه قرار دارند، اغلب آنها نوعی از کاهش محدودیت‌ها را تجربه می‌کنند.
کونتانگو: این اصطلاح به معنای بالاتر بودن قیمت نفت برای سررسیدهای دورتر نسبت به سررسید ماه آینده است که نشان‌دهنده وجود مازاد عرضه در بازار است و منجر به افزایش ذخیره‌سازی در انبارهای نفتی می‌شود. طی بحران چند ماه گذشته اختلاف قیمت سررسیدهای دورتر با سررسید نزدیک به سطح کم‌سابقه‌ای رسیده بود که در مقطع زمانی طولانی حدود ۱۰ دلار اختلاف برای هر بشکه را نشان می‌داد. با این حال، در روزهای گذشته برای اولین‌بار در چند ماه اخیر نفت وست‌تگزاس اینترمدییت از وضعیت کونتانگو خارج شده است که بوی بهبود بازار را به مشام می‌رساند. لینچ در این‌باره می‌گوید: کاهش کونتانگوی بازار از طرفی نشان می‌دهد که برخی از دارندگان قراردادهای با سررسید دورتر در زمانی که نرخ کرایه نفتکش‌ها بالا بود، آنها را به فروش رسانده‌اند. از سوی دیگر این امر موید این واقعیت است که معامله‌گران احتمال پر شدن ذخایر نفتی را پایین می‌دانند. در عین حال اگر کونتانگو در ماه ژوئن شروع به افزایش کند، به معنای کمبود فضا برای ذخیره‌سازی نفت است.
نرخ نفتکش‌ها: به دلیل استفاده از نفتکش‌ها برای ذخیره نفتی که راهی به انبارهای خشکی پیدا نکرده، نرخ اجاره آنها افزایش چند برابری را تجربه کرد. بنابراین این امر می‌تواند به‌طور غیرمستقیم میزان و هزینه ذخیره‌سازی را نشان دهد. از ابتدای آوریل تاکنون نرخ‌ها به‌طور ملموسی کاهش یافته که از طرف دیگر نشان‌دهنده تاثیر کاهش تولید اوپک‌پلاس است. این گروه که ماه گذشته به توافق رسید تا ۷/ ۹ میلیون بشکه در روز تولید نفت را کاهش دهد، از ابتدای جولای طبق این توافق این رقم را به ۷/ ۷ میلیون بشکه در روز خواهد رساند. سازمان بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه آوریل اعلام کرد بازار در ماه جولای به توازن نسبی خواهد رسید.
به باور لینچ، کاهش تولید اوپک پلاس آنقدر طولانی برنامه‌ریزی شده که نرخ اجاره کشتی‌ها طی چند ماه آینده افزایش نخواهد یافت. با این وجود اگر این اتفاق پیش از افزایش تولید اوپک‌پلاس رخ دهد، گویای این نکته خواهد بود که فضای انبارهای نفتی بر خشکی در حال پر شدن است. این کارشناس معتقد است موجودی انبارهای نفت در اقصی نقاط جهان بسیار رشد خواهد کرد اما کاملا پر نخواهد شد.
کارت‌های اعتباری: ردیابی برخی شاخص‌های جزئی نیز می‌توانند به میزان مصرف سوخت و دیگر کالاها اشاره کنند. برای مثال EZPass که یک کارت اعتباری برای پرداخت عوارض جاده‌ای و از قبیل آن است به شناخت رفتار مصرف‌کنندگان درباره عبور و مرور آنها در مناطق خاص کمک می‌کند. لینچ می‌گوید پیش‌بینی هزینه مصرف‌کنندگان دشوار است اما آمار مربوط به کارت‌های اعتباری شاخصی زودهنگام برای این امر خواهد بود. علاوه بر این، کارت اعتباری بسیار متداول «مسترکارد» نیز نشان می‌دهد آیا مصرف‌کنندگان نسبت به وضعیت مالی خود اطمینان دارند یا خیر؟ به‌عنوان نمونه اگر دارندگان این کارت با بازگشایی مشاغل به سوی خرید کالاها از فروشگاه‌های ارائه دهنده تخفیف در قیمت‌ها هجوم برند، نمایانگر این واقعیت است که آنها از شرایط خود نگرانند و ممکن است در آینده نزدیک شکوفایی اقتصادی در راه نباشد. با این وجود، شرکت مسترکارد اخیرا از افزایش خرید با این کارت سخن گفته که نشانه‌ای از افزایش مصرف است.
واردات نفت چین: رشد واردات در پرجمعیت‌ترین کشور جهان می‌تواند شاخصی برای بهبوداقتصاد و افزایش تقاضا باشد. با این وجود، این امر ممکن است منعکس‌کننده تمایل این کشور به ذخیره نفت ارزان نیز باشد. در روزهای گذشته خبری مبنی بر حرکت ۱۱۷ نفتکش غول پیکر به این کشور منتشر شد که می‌توانند دست کم ۲۳۰ میلیون بشکه نفت را حمل کنند. برخی از تحلیلگران این اتفاق را خبری مثبت ارزیابی کردند زیرا چین برای کمک به توازن عرضه و تقاضا به جای آنکه واردات خود را کم کند، ذخیره‌سازی را افزایش داده. با این وجود در بلندمدت و در زمانی که قیمت نفت به سطوح بالایی برسد، چین می‌تواند از نفت ذخیره شده مصرف کند و وارداتش را کاهش دهد. در خبری دیگر که طی دو روز گذشته به رشد قیمت نفت کمک کرد، معامله‌گران و مدیران این صنعت به بلومبرگ گفتند مصرف نفت در این کشور به ۱۳ میلیون بشکه در روز رسیده که فقط اندکی از سطح پیش از همه‌گیری کرونا کمتر است. داده‌های ماهواره‌ای نیز نشان می‌دهند اخیرا موجودی نفت در چین از پیک خود گذشته است.
پایبندی اوپک پلاس: یکی از مهم‌ترین مسائلی که روند بازار را پیش می‌برد، درجه پایبندی اعضای اوپک‌پلاس به توافق ماه قبلشان است. به گفته لینچ، اینکه این کشورها در زمانی که موجودی انبارها کاهش یابد، چگونه رفتار خواهند کرد، تعیین‌کننده انسجام این گروه است. خلل در این امر معمولا به‌صورت اعتراض عربستان (غالبا به روسیه) در مورد تولید بیش از سهمیه اعضا بروز پیدا می‌کند. در این نقطه فرضی بهبود قیمت نفت کند خواهد شد و حتی امکان دارد معکوس شود. با این وجود، شرکت‌های ردیابی کشتی اعلام کرده‌اند اوپک پلاس در نیمه اول ماه جاری میلادی به شدت صادرات نفت را کاهش داده که نشان‌دهنده پایبندی بالا به این توافق است. به گزارش رویترز، شرکت‌های کپلر، پرولجستیکس و رفینیتیو این امر را تایید کرده‌اند، هرچند تعهد عراق و نیجریه به توافق هنوز نیازمند گذر زمان برای اثبات است.
سفرهای هوایی: جا‌به‌جایی با هواپیما یکی از اولین حوزه‌هایی بود که از شیوع کرونا متاثر شد چراکه کشورهای مختلف با لغو پروازها به کشور چین درصدد محافظت شهروندان خود از ابتلا به این بیماری بودند. این اتفاق پس از آن به دیگر کشورها نیز سرایت کرد و ارتباطات هوایی را به کمترین حالت ممکن رساند. علاوه بر مسافرت‌های بین‌المللی، پروازهای داخلی نیز در سرتاسر جهان کاهش شدیدی را تجربه کرد. با وجود بازگشت بسیاری از مشاغل، مصرف سوخت جت هنوز بسیار پایین است. دست کم در آمریکا هیچ نشانه‌ای از بهبود تقاضای این سوخت دیده نمی‌شود. بر اساس آمار رسمی، مصرف سوخت جت در این کشور به ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده که حدود یک چهارم میزان قبل از شیوع کرونا است. برخی کارشناسان معتقدند شاید تا سال‌ها تقاضای این سوخت به حالت قبل بازنگردد چراکه رفتار مردم جهان که حدود ۴ میلیون نفر آنها تحت نوعی از قرنطینه قرار داشته‌اند، تغییر خواهد کرد. بسیاری از تاجرانی که به سفرهای مکرر هوایی خو گرفته بودند، اکنون گزینه ارتباطات مجازی را به‌طور کاراتری پیش روی خود می‌بینند.
دیدگاه تان را بنویسید