لابد فکر می‌کنید این مقدمه چه ربطی دارد به سرویس فرهنگ و هنر دارد. در نگاه اول ربط زیادی ندارد ولی اگر کمی با کارکردهای اجتماعی هنری مانند تئاتر آشنا باشید، می‌دانید که کاملا مرتبط است.
ریشه همه این مشکلات برخاسته از یک ضعف بزرگ است؛ توانایی گفت و گو نداریم. این تنها ادعای هنرمندان نیست که هنر، فضای جامعه را تلطیف می‌کند و در میان همه هنرها، تئاتر، امتیازی ویژه دارد؛ تمرینی است برای گفتگو.
برای بررسی تاثیر تئاتر در فرهنگ‌سازی و نقش آن در کاهش جرایم، سراغ طاهره صرفی رفتیم که هم وکیل دادگستری و عضو کانون وکلا است و هم مدیر مسئول یک موسسه آموزشی تئاتر کودک و نوجوان.
او در آغاز گفت و گوی خوداز زاویه دید یک وکیل به بررسی موضوع پرداخت و گفت: وقتی جرم و جنایتی رخ می‌دهد، افکار عمومی به سمت مجازات می‌رود که درست هم هست چون به هر حال مجازات، به نوعی کوششی برای تحقق عدالت است ضمن اینکه کارکرد عبرت‌آموزی برای دیگران هم دارد ولی در اینجا یک نکته مهم فراموش می‌شود؛ مجازات، «علت» نیست و متاسفانه ما همیشه «علت» را گم می‌کنیم.
او ادامه داد:تمرکزِ صرف بر مجارات سبب شده نتوانیم ریشه وقوع جرایم را شناسایی و برطرف کنیم و این ضعف مهمی است.
صرفی با اشاره به برخی از نظریات در مورد وقوع جرم افزود: در دنیا نظریه‌های اجتماعی می‌گویند مجموعه‌ای از عوامل و نه صرفا یک عامل خاص، در وقوع جرم موثر است؛ خانواده، فرهنگ، شیوه تربیت، محیط و حتی ژن ...
او در ادامه با یادآوری ماجرای قتل رومینا اشرفی ـ دختر نوجوان تالشی که به دست پدرش و با داس به قتل رسید ـ افزود: مشکل رومینا می‌توانست با گفتگو حل شود چراکه گفتگو همیشه اثرگذار است و کارکرد بسیار مهمی در روابط خانوادگی و اجتماعی دارد. اگر مهارت گفتگو می‌داشتیم، بسیاری از جرایم رخ نمی‌داد ولی در نبود این فرهنگ، اولین واکنش ما برخورد فیزیکی است. به همین دلیل هر روز زد و خوردهای خیابانی بالاتر می‌رود و شاهد خشونت‌های بیشتری در جامعه هستیم.
صرفی ادامه داد: نه تنها قتل‌های ناموسی، بلکه بخش مهمی از جرایم در کشور ما ریشه فرهنگی دارد و اینجاست که باید بر موضوع فرهنگ‌سازی و نقش مهم هنرهای گوناگون در این زمینه تاکید کنیم.
این وکیل اضافه کرد: بخش مهمی از فرهنگ‌سازی به کمک هنر انجام می‌شود. پر واضح است که هنر در تلطیف فضای جامعه و آرام کردن آن بسیار موثر است ولی ما به این نکته کلیدی، کم توجهی می‌کنیم و هنر را مقوله‌ای زینتی و لوکس به شمار می‌آوریم.
مدیر مسئول مدرسه سینما تئاتر هنر هفتم (ویژه کودک و نوجوان) با تاکید به نقش مهم آموزش تئاتر بر مهارت‌های فردی و گروهی کودکان و نوجوانان افزود:کودکان و نوجوانان با آموزش تئاتر به مهارت‌های زندگی دست می‌یابند. در کشورهای پیشرفته تئاتر به عنوان ابزاری کمک آموزشی، حضوری موثر در مدارس دارد ولی متاسفانه کودکان و نوجوانان ما از این هنرِ کارآمد، بهره چندانی نمی‌برند و این خلاء در نظام آموزش و پرورش ما کاملا مشهود است.
صرفی در عین حال ابزار خرسندی کرد: خوشبختانه این روزها تعدادی از خانواده‌ها به این آگاهی رسیده‌اند که آموزش مهارت بازیگری صرفا به معنای این نیست که قرار است کودک‌شان وارد فعالیت هنری شود بلکه آنان از طریق آموزش تئاتر و بازیگری به مهارت‌های زندگی دست می‌یابند.
او ادامه داد: اگر بپذیریم یکی از بزرگترین مشکلات ما نداشتن مهارت گفتگو است ، آموزش تئاتر، فرصتی است برای تمرین گفتگو و جامعه‌ای که از گفتگو بی‌بهره باشد، ناگزیر به سمت خشونت کشیده می‌شود.
صرفی با اشاره به دیگر کارکردهای تئاتر در رشد فردی و گروهی هنرجویان اضافه کرد: تئاتر به کودکان و نوجوانان، برون‌ریزی عاطفی، تخلیه خشم و هیجان و احساسات را می‌آموزد. آنها یاد می‌گیرند در دل گروه با دیگر هم‌سن و سالان‌شان مشارکت داشته باشند و هر یک مسئولیتی را بر عهده بگیرد. کودکان خجالتی یاد می‌گیرند چگونه در جمع عقاید خود را ابراز کنند و هر جا لازم شد از حق خود دفاع کنند. مهارت نه گفتن، دیگر هنر بزرگی است که آموزش تئاتر برای کودکان به همراه دارد. اینها دستآوردهای کوچکی نیست و سبب می‌شود نسل آینده، نسلی شادتر و سالم‌تر باشد.
این عضو کانون وکلا از آموزش و پرورش به عنوان مهم‌ترین مکانی که می‌تواند فرهنگ‌سازی کند، یاد و در عین حال ابراز تاسف کرد: جای هنر در مدارس ما خالی است ولی در کشورهای پیشرفته که پرورش نسل آینده برایشان مهم است، از تئاتر بهره بسیار می‌برند و مهارت‌های زندگی را به شیوه‌ای غیر مستقیم به نسل جدید آموزش می‌دهند.
طاهره صرفی در پایان با ابراز تاسف از کم‌کاری رسانه ملی در این مقوله افزود: فقط بخش خصوصی وارد این ماجرا می‌شود که محدودیت‌های خاص خودش را دارد و همه کودکان نمی‌توانند از آن بهره مند شوند ولی اگر این اتفاق در مدارس ما و نیز در رسانه ملی مورد توجه قرار بگیرد، خواهیم دید نسل آینده، نسلی سالم‌تر و شادتر با توانایی‌های بیشتر و برخوردار از هنر مهم گفتگو خواهد بود که در سایه آن می‌توانیم امیدوار باشیم فضای جامعه‌مان آرام‌تر شود و جرم و جنایت کمتری در آن رخ بدهد.
دیدگاه تان را بنویسید