یوسف حمود در الخلیج آنلاین نوشت: کویت می خواهد یک بار دیگر در نقش میانجی بین ایران و عربستان، ظاهر شود؛ همزمان ایران برای کاهش تنش با دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی اعلام آمادگی کرده است.
مهمترین ویژگی دیپلماسی کویت، بی طرفی، توازن و وساطت در پرونده‌های خاورمیانه است و این کشور نقش‌های متعددی را برای حل اختلافات در منطقه ایفا کرده است، همانطور که در جریان صلح قطر و دولت‌های تحریم کننده آن، شاهد ایفای نقش کویت بودیم.
به عقیده تحلیلگران، منطقه خلیج فارس نمی‌تواند از پیامدهای رابطه بین ایران و عربستان دور بماند، چرا که این دو کشور بازیگران اصلی منطقه هستند.
با گذشت کمتر از یک ماه از میانجی گری کویت بین قطر و کشورهای عربی تحریم کننده آن، روزنامه کویتی الجریده در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۱ طی گزارشی ادعا کرد که سفر معاون وزیر خارجه ایران، عباس عراقچی به کویت، در چارچوب میانجی گیری کویت برای حل اختلافات تهران با ریاض صورت گرفته است.
عراقچی با وزیر خارجه کویت دیدار و تاکید کرد که کشورش آماده گفتگو در مورد امنیت منطقه خلیج فارس، بدون دخالت خارجی بوده و خواهان ایفای نقش میانجی گری کویت است؛ همان نقشی که در سال ۲۰۱۷ توسط شیخ صباح الاحمد برای حل اختلافات ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس آغاز شد.
الجریده به نقل از یک منبع وزارت خارجه ایران آورد که سفر عراقچی به کویت، در چارچوب تلاش برای ایجاد میانجی قابل اعتماد برای حل اختلافات با ریاض انجام شده است. این اقدام به دنبال خروج ترامپ از قدرت صورت گرفته، تا بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای با ایران و حل مسائل مربوط به برنامه‌های موشکی این کشور، تسهیل شود.
این منبع افزود: پس از موفقیت کویت در حل بحران قطر و تمجید بین المللی از این اقدام کویت، تهران اشتیاق زیادی داشت تا از کویت بخواهد بین تهران و ریاض نیز میانجی گری کند.
شیخ صباح خالد راحل، در ژانویه ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد تا پیامی را در مورد روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس با ایران به تهران رسانده و کانال‌های گفتگو بین دو طرف را باز کند.
به دنبال پیام کویت، تحرکات ایران، کویت و عمان انجام شد، که اوج آن، سفر حسن روحانی به کویت و مسقط بود. اما عربستان در آن زمان برای صلح با ایران همراهی نکرده و تصریح کرد که ریاض معتقد است تهران در یمن، سوریه، عراق، بحرین و لبنان و حتی کویت، دخالت‌هایی دارد.
در نوامبر ۲۰۱۹ معاون وزیر خارجه کویت، خالد الجار الله، اعلام کرد که کشورش پیام‌های ایران را به عربستان و بحرین رسانده تا اختلافات میان آنها حل شود. میانجی گری کویت، اولین وساطت بین ایران و دولت‌های حاشیه خلیج فارس از زمان اغاز اختلافات میان آنها نبوده است، اختلافی که نقطه شروع آن، اعدام شیخ نمر توسط عربستان و حمله به سفارت سعودی در ایران بود. پیش از این‌ها نیز عراق، عمان و الجزایر در این باره وساطت‌هایی داشته اند، هر چند جدیت آنها به کویت نمی‌رسد.
در خصوص دلایل شکست وساطت کویت در گذشته، عدنان هاشم، رئیس مرکز مطالعاتی «ساس» می‌گوید: ریاض پشت این شکست ایستاده است، نه ایران، و دلیل آن، نگرانی‌های عربستان سعودی است.
وی در گفتگو با الخلیج آنلاین گفت: اغلب میانجیگری های قبلی با درخواست عربستان متوقف شده نه ایران، چرا که تهران همواره خواستار روابط حسنه با دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس بوده، اما نگرانی‌هایی در مورد نقش ایران در منطقه وجود دارد.
به اعتقاد هاشم، کویت بعنوان واسطه در بین دولت‌های عضو شورای همکاری‌های خلیج فارس، معمولا موفق بوده، از این رو ایران به دنبال ایفای نقش کویت و بزرگ کردن آن است، چرا که این کشور در داخل شورای همکاریها، نقش کلیدی و محوری دارد.
عدنان هاشم تاکید می‌کند هدف ایران به دنبال تعامل با دولت‌های حاشیه خلیج فارس برای کاستن از تحریم‌های خود و جلوگیری از ورود اسرائیل به خلیج فارس است.
تمایل ایران برای گفتگو با عربستان، چند روز بعد از اظهارات وزیر خارجه قطر در مورد آمادگی کشورش برای وساطت بین دولت‌های حاشیه خلیج فارس و ایران نمایان شد. شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی در گفتگو با بلومبرگ تصریح کرد که زمان آن رسیده تا دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس با ایران گفتگو کنند، چرا که احتمال مذاکره بین ایران و ایالات متحده وجود دارد.
ایران بارها تاکید کرده که آماده گفتگو با دولت‌های عربی و در مقدمه آنها، عربستان است. یکی از آخرین اظهارات مقامات ایرانی در این باره، صحبت‌های سفیر آن در کویت، در تاریخ ۴ ژانویه ۲۰۲۱ است که اظهار داشت: کشورش عربستان را یک کشور مهم و بزرگ در منطقه می‌داند و سران تهران معتقدند که با همکاری مشترک می‌توان بسیاری از مشکلات دو جانبه را حل کرده و بر بحران‌های منطقه‌ای فائق آمد.
دکتر ماجد الانصاری، رئیس آکادمی بین المللی مطالعات امنیتی قطر معتقد است که بحرانی شدن روابط ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس، به خاطر عدم تمایل دو طرف در رسیدن به یک نظام امنیتی جمعی است. ضمن انکه ایران و عربستان باید از پیامدهای مساله امنیتی برای خود آگاه باشند.
الانصاری می‌گوید: امنیت منطقه مستلزم آن است که ایران اصل همزیستی مشترک با طرف دیگر را بپذیرد، همانطور که عربستان نیز باید این مساله را قبول کند.
دیدگاه تان را بنویسید