بسته‌هایی برای همدلی یا...

شرق- این روزها در اخبار عبارت «رزمایش» با کلماتی مانند «همدلی» و «مهربانی» ترکیب شده و در خبرهای زیادی به چشم می‌خورد. پویشی که بعد از شیوع کرونا، ادامه‌دارشدن آن و آسیب شدیدش به اقتصاد خانواده‌های کم‌برخوردار به راه افتاده است. اگرچه این موج چند هفته‌ای است با شروع ماه رمضان به طور گسترده‌تری سراسر ایران را در بر گرفته؛ اما انتشار تصاویر کمک‌رسانی‌ها در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌هایی از سوی کاربران همراه بود. نحوه ارسال این کمک‌ها که بیشتر شکل نمایشی دارد و معمولا از یک شیوه متحد‌الشکل پیروی می‌کند. کنار هم قراردادن بسته‌هایی که برای هر خانواده در نظر گرفته شده، با نمایش محتوای این کمک‌ها در مسجد یا محل بازی با فاصله از هم که نمادی از فاصله‌گذاری اجتماعی است. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی با به اشتراک‌گذاشتن تصاویری از چیده‌شدن بسته‌ها در حرم امام یا نقاط دیگر کشور اگرچه از ذات کمک و همدلی در این روزهای سخت تقدیر کردند؛ اما از شیوه نمایش این کمک‌ها انتقاد کردند و آن را حتی مخالف کرامت انسانی دانستند. پیش‌تر‌ها هم معمولا این دست انتقادها از مسئولانی که با دوربین و همراهان به سراغ خانواده‌های فقرا و محرومان می‌رفتند، مطرح می‌شد. اتفاقاتی که بیشتر برای نمایش و خودنمایی بود تا کمک واقعی به محرومان. حالا همان دست انتقادات از شیوه نمایش این کمک‌ها در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی درگرفته است. شکل‌گرفتن چنین جریان انتقادی از شیوه کمک‌رسانی البته موجب شده تا خیلی‌ها هم نگران از‌بین‌رفتن روحیه همدلی و همراهی باشند که در کشور و در پی همه‌گیری این بیماری ایجاد شده باشد. از‌جمله زهرا نژادبهرام، عضو شورای شهر تهران که در گفت‌وگو با «شرق» درباره این شکل از کمک‌رسانی می‌گوید که در چنین شرایطی باید از همه کمک‌هایی که در قالب نذر مؤمنانه و کمک مردمی انجام می‌شود، حمایت کرد و قدر این روحیه همدلی را که در میان مردم شکل گرفته، دانست. نژاد‌بهرام می‌گوید که «پرداختن به برخی حواشی یک کار بزرگ و انسان‌دوستانه کم‌لطفی به چنین روحیه‌ای است؛ چرا‌که استحکام چنین لایه‌هایی از همبستگی میان شهروندان چیزی شبیه روحیه مردمی در روزهای جنگ است که همه سعی می‌کردند با همدلی به هم کمک کنند تا از این روزهای سخت عبور کنیم. نگاه کلان‌تر به این دست کمک‌ها موجب می‌شود برخی از این اشتباهات کوچک را نادیده بگیریم یا دست‌کم بیشتر از آنچه لازم است، به آن نپردازیم. خیلی مهم است که قدر این همبستگی ایجاد‌شده در این روزهای سخت را بدانیم؛ در روزهایی که بیشتر گروه‌های جامعه با تنگناهای اقتصادی مواجه شده‌اند. من خبر دارم که در همین شهر گروه‌هایی مثلا بعد از راه‌اندازی شبکه شاد و با توجه به مشکلات و مصائبش برای اقشار کم‌برخوردار اقدام به تهیه گوشی و تبلت برای آنها کرده‌اند که خیلی ستودنی است. همین‌ که این شرایط موجب شده تا مردم همدیگر را بهتر درک کنند و با هم مهربان‌تر شوند، اتفاق خیلی مهمی است که باید در راستای بیشتر و بیشتر‌شدنش اقدام کنیم و آن را تقویت کنیم و اگر اشتباه و خطایی هم هست، سعی کنیم برطرفش کنیم؛ نه اینکه از آن برای تضعیف روحیه همدلی استفاده کنیم. زهرا نژاد‌بهرام در بخش دیگری از این گفت‌وگو می‌گوید که «شاید این دست نمایش‌ها بتواند موجب شود که دیگرانی هم ترغیب شوند که کمک‌های بیشتری به مردم بکنند؛ اما درباره ایرادی که به آن گرفته شده، من هم همراهم که نحوه نمایش محتوای این کمک‌ها شاید چندان درست نبوده و قطعا جای ایراد و اشکال است که باید برطرف شود. در نهایت به نظرم می‌رسد که ما باید به این سمت حرکت کنیم که کمک‌ها و همدلی‌ها و همراهی‌های‌مان را در راستای انسجام اجتماعی و برای حل مشکلات جامعه به همدیگر گره بزنیم و این چیزی نیست، جز اینکه کارهایی را که انجام می‌دهیم، به بهترین شکل بیان کنیم. مطمئنا خطاهایی در آن وجود دارد؛ اما بزرگ‌منشی و ارائه راهکارها از طرف شهروندان است که می‌تواند اشکالات کار ما را برطرف کند».