بحران پنهان اقتصاد در چنگ بحران کرونا

 

پژوهشگر علوم سیاسی

 

در هر نقطه از شهر و هر نقطه از گوشی ها و اخبار و تلویزیون و رسانه تنها یک اسم به گوش میخورد و آن کروناست. بیماری ویروسی که اکنون کمتر جایی در دنیا هست که درگیر آن نباشند و دست و پنجه نرم نکنند. بیماری ای که وضعیت کشور ها را بحرانی و قرنطینه ای کرده است. میزان مبتلایان و مرگ و میر روز به روز رو به افزایش گذاشته است و حالا مانند غولی بزرگ و بزرگ تر شده است. 

 

ایرانیان چند هفته ای است ‌که میزبان میهمان نا خوانده ی کرونا هستند. این میزبانی دقیقا با میزبانی سال نو و نوروز باستانی مواجه شده است و ایرانیان دچار سردرگمی در میزبانی شده اند. پیشوازی نوروز برای ایرانیان همواره اهمیت داشته و هر ساله مقدمات خاص خودش را دارد. از سوی دیگر بیماری کرونا بحران بزرگی ایجاد کرده است. اما بحث اینجاست که تلاقی این دو مسئله چه مسائلی را پیش آورده است؟ چه بحرانی از دل این تلاقی میتواند به بار بیاید؟ ویژگی ها و مقدمات هر کدام چگونه باید باشد که ایران بتواند به درستی از این بحران عبور کند؟

کرونا بیماری ویروسی است که بدون توجه به منبع آن نیاز به پیشگیری های لازم و مهم قبل از ابتلا دارد. تمامی رسانه در خصوص پیشگیری های لازم آن در حال آگاه سازی درباره این ویروس هستند‌. کشورهای جهان در مقابله با این بیماری دست به اقدامات مختلفی زده اند که این بیماری به بحرانی بزرگ تر تبدیل نشود و در مراحل ابتدایی مهار شود. از جمله این اقدامات میتوان به قرنطینه های خانگی، بسته شدن مراکز تجاری و اقتصادی، تعطیلی شهرها، کنترل آمد و شد ها، محدودیت های سفری و رفت و آمدی و .... این ها اقداماتی است که با توجه به خطر حاصل از این بیماری برای پیشگیری آن باید اتخاذ شود. این شرایط برای اقتصاد در بحران و در آستانه سال نو در ایران کمی دشوار مینماید. 

 

در آستانه سال نو، هر ساله ایرانیان در حال تهیه و فراهم مقدمات جشن سال نو هستند. این تدارکات مهم تر از هر چیزی و فارغ از جنبه های فرهنگی آن بازار و اقتصاد را تحت تاثیر قرار میدهد. پیک فروش بازاریان، پایان سال مالی شرکتها و موسسات بزرگ، پیک کاری هتل ها و مراکز خدماتی، مسافرت های متعدد در تعطیلات نوروزی و ... همگی عواملی هستند که قرنطینه و تعطیلی را برای ایرانیان سخت میکند. بدین دلیل که تمامی این مراکز اقتصادی چشم امید به پایان سال دارند و امیدوار هستند از این فرصت به خوبی استفاده کنند‌. حالا در این شرایط بحرانی انتخاب میان این دو سخت است. شرکت بزرگی که میلیاردها میلیارد سرمایه اش از طریق ارز از کشور خارج شده است، بازاری که حالا موعد چک های دست عمده فروش او رسیده است، هتلی که اجاره شده است به امید درآمد در تعطیلات، موجر ها چشم امید به اجاره این ماه برای تامین مایحتاج نوروزی هستند و همه و همه در تب و تاب عید با کرونا مواجه شده اند. این شرایط را  طبیعتا برای ایرانیان دشوار تر از قبل و همچنین نا امید میکند. بحران در بحران شکل میگیرد و تمامی دست اندرکاران اقتصاد خرد و کلان حالا در تب و تاب و نگرانی حاصل از تعطیلی هستند. دولت نیز با توجه به این وضعیت پایان سال نگرانی تعطیلی اقتصاد با گردش بالای مالی در پایان سال است و از دستورات جدید عاجز مانده است. 

 

آنچه مهم مینماید قرنطینه خانگی و کمپین های در خانه بمانیم است که با توجه به شرایط پایان سال همه را به واهمه واداشته است و از نگرانی دست اندر کاران اقتصادی توانایی خانه نشینی را ندارند و خطر مواجهه با افراد را در کسب خود به جان میخرند و ریسک کرونا گرفتن میکنند. 

 

آنچه صحیح مینماید این است که دولت و شرکت های بزرگ تامین کننده نیاز های اولیه در این شرایط بحرانی وارد عمل شوند. اقساط بانکی، اجاره های املاک، معوقه های بانکی، معوقه های شرکتی و ... همگی با دستور و حمایت مستقیم دولت به زمان دیگری موکول شده و شهرها یکی پس از دیگری برای حفظ سلامت ایرانیان تعطیل شوند. طبیعتا مسئله اقتصاد بسیار مهم است اما انچه این بحران را ایجاد میکند مسئله بهداشت و سلامت شهروندان است. ورود به فاز خطر و قرمز شدن شرایط طبیعتا مطلوب هیچ کس بنابرین هرچه زودتر برای شکست کرونا باید توسط دولت اقدامات لازم صورت بگیرد. این اقدامات میتواند شامل بسته های حمایتی، سوبسید، اعمال فشار بر بانک ها، صاحبان املاک، شرکت های بزرگ در تعویق اندازی مطالبات و ... باشد. 

 

قرنطینه و تعطیلی شهرها تنها در این شرایط امکان وقوع خواهند داشت که دولت وارد عمل شده و بتواند برای شهروندان در بحران خود چاره و حمایت به ارمغان آورد تا ایران از بحران کرونا عبور کند.