یارانه معیشتی و نقدی چه افرادی در دولت سیزدهم حذف و به یارانه چه کسانی افزوده می‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مثلث آنلاین: یکی از وعده‌های سید ابراهیم رئیسی در جریان رقابت‌های انتخاباتی، افزایش مبلغ یارانه ها برای برخی گروه‌های درآمدی بود، این در حالی است که پیش از این، مجلس شورای اسلامی بر هوشمندسازی مبلغ یارانه‌ها تاکید کرده بود و حالا دولت دوازدهم هم در روز‌های پایانی فعالیت خود، فراخوانی برای ثبت نام جاماندگان از یارانه‌ها داده است. آیا قطار یارانه‌ها در دولت سیزدهم ریل عوض می‌کند؟

یارانه‌های کنونی و یارانه‌های احتمالی

در حال حاضر یارانه بگیران یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و یارانه معیشتی مرتبط با افزایش قیمت بنزین در سال ۱۳۹۸ را دریافت می‌کنند. مبلغ این یارانه برای خانوار‌های یک نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهار نفره ۱۷۲ هزار تومان و خانوار‌های پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان است.

علاوه بر این، در سال جاری در ماه مبارک رمضان نیز یارانه‌ای تحت عنوان یارانه رمضان برای مشمولان واریز شده و در سال گذشته نیز یارانه حمایتی برای آسیب دیدگان کرونا به حساب سرپرستان خانوار واریز شد.

با این همه، ظاهراً نه تنها قرار نیست یارانه‌ها با آغاز به کار دولت جدید افزایش پیدا کنند، که صحبت از کاهش یارانه‌ها هم در میان است. بر این اساس، طبق اعلام کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در زمستان سال ۱۳۹۹، یارانه پرداختی به مردم در سال ۱۴۰۰ قرار بوده که به این شرح باشد: به ۲۳ میلیون نفر مبلغ ۱۳۶ هزار تومان، ۲۰ میلیون نفر مبلغ ۹۰ هزار تومان، ۱۰ میلیون نفر عضو بهزیستی و کمیته امداد مبلغ ۲۶۷ هزار تومان و ۲۵ میلیون نفر مبلغ ۱۸۸ هزار تومان پرداخت می‌شود.

پیش زمینه اجرای این طرح هم تلفیق دو یارانه نقدی و معیشتی بنزین به یک یارانه و افزایش دو برابری مبلغ آن است. این در حالی است که ابراهیم رئیسی در وعده‌های انتخاباتی خود گفته بود که به ازای هر یک از اعضای خانواده ۳ دهک اول، ۲۰۰ هزار تومان و ۲ دهک بعدی ۱۵۰ هزار تومان اعتبار ماهیانه قرض الحسنه اختصاص داده می‌شود.

اما آیا اساساً دولت آینده ایران در وضعیتی خواهد بود که یارانه‌ها را افزایش بدهد؟ فرشاد فاطمی، اقتصاددان، در گفتگو با خبرنگار «پارسینه» در این مورد گفت: یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی رقمی بسیار ناچیز برای یارانه بگیران است، اما همین مقدار هم بار مالی زیادی روی دوش دولت می‌گذارد.

علاوه بر این، به دلیل واسطه تحریم ها، محدودیت منابع صادرات نفت ایجاد شده و هزینه‌های شیوع ویروس کرونا فشار اقتصادی روی خانوار‌ها با درآمد ناپایدار را افزایش داده است. او ادامه داد: سیاست گذاران ما باید تصمیم سخت را اتخاذ کنند و چنانچه قانون هم اجازه داده، یارانه سه دهک بالای درآمدی باید قطع شود. با این همه، به نظر می‌رسد نگرانی‌های سیاسی در اینجا بیش از نگرانی‌های اقتصادی دخالت داشته باشند و مانع از اجرای تصمیمات دشوار باشند.

آیا جامعه یارانه بگیران بزرگ‌تر می‌شود؟

با این همه، همین چندی پیش بود که دولت در اطلاعیه‌ای اعلام کرد جاماندگان از دریافت یارانه، می‌توانند برای دریافت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی ثبت نام کنند. بر اساس اطلاعیه‌ای که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شده بود، «بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۰و آیین‌نامه مصوب دولت، کسانی که در سال ۱۳۹۳ از ثبت نام یارانه‌ها جا مانده یا افرادی که خانواده آن‌ها یارانه بگیر نبوده، اما با ازدواج از خانواده جدا شده اند، چنانچه متقاضی دریافت یارانه هستند، می‌توانند طبق شرایطی که اعلام خواهد شد برای ثبت نام اقدام کنند.

به این ترتیب، مشخص نیست که سیاست دولت آینده از یک سو و شکل همکاری مجلس با دولت از دیگر سو، چه جهتی به فرآیند پرداخت یارانه‌ها در کشور خواهد داد. از یک سو دولت در پرداخت همین مبالغ کنونی یارانه هم مشکل دارد، از دیگر سو وعده افزایش یارانه داده شده و این همه در حالی است که درآمد دولت سیزدهم هم همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.