وزارت بهداشت و درمان نیز در آن زمان افزایش آمار آسیبها و بیماریهای روانی نیز این موضوع را تاحدودی تایید کرد. آمار وزارت بهداشت حاکی از ابتلای نزدیک به ۲۲ تا ۲۵درصد افراد جامعه بود. در سال ۹۷ و بر اساس مطالعات، اختلالات روان پزشکی در کشور ۲۳.۶درصد در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال بود و برخی آمارها از وجود ۱۲میلیون بیمار روانی در کشور حکایت دارد.
به باور کارشناسان، افزایش آمار آسیبها و بیماریهای روانی با خود افسردگی، کاهش شادی و نشاط و به تبع آن ضربوجرح، افزایش طلاق و دیگر آسیبهای اجتماعی را به همراه خواهد داشت، اما مهمترین نمود این افزایش اختلالات روحی و روانی در قتل و خودکشی است. زمانیکه کرونا آمد و این ویروس زندگی، معیشت و روابط میلیونها نفر را تحتالشعاع قرار داد، کارشناسان و روانشناسان از پیامدهای شیوع این بیماری برای کشوری مانند ایران که سرانه شادی و نشاط پایین است و مشکلات اقتصادی امکان هرگونه تفریح و حضور آرام را در خانواده از شهروندان گرفته، ابراز نگرانی شدید میکردند.
روز گذشته آماری از سوی رئیس نظام روانشناسی ارائه شد که نشان میداد که مشکلات روحی و اختلالات روانی در کشور با رشد دوبرابر همراه بوده و از هر دو نفر، یک نفر نیازمند خدمات روانشناسی هستند و نمیتوان در این رابطه شیوع کرونا را نادیده گرفت. همانطور که محمد حاتمی، رئیس نظام روانشناسی کشور میگوید: قبل از شیوع کرونا تقریبا ۲۵درصد مردم کشور نیاز به استفاده از خدمات روانشناسی داشتهاند که این رقم هم اکنون به ۶۰درصد افزایش یافته است. روز ۲۷ آبان سال ۹۸ ملاقاتی با علی لاریجانی، ریاست مجلس شورای اسلامی وقت داشتیم و طی نامهای به وی خواستار پیگیری این موضوع شدیم. حاتمی معتقد است که قرنطینه خانگی، کند شدن روند زندگی، مشکلات شغلی و اقتصادی و وجود ترس بهخاطر این بیماری، تاثیرات روحی و روانی منفیای بر مردم گذاشته، اما بهدلیل کمتر شدن امکانات و تفریح مناسب شرایط بسیار سخت شده و این فشارها بیرون خواهد ریخت.
آمار قتل نگرانکننده نیست
همانطور که اشاره شد یکی از تبعات این موضوع افزایش ضربوجرح و درگیریهای مردم است. 19 مرداد امسال، اداره کل پزشکی قانونی استان تهران اعلام کرد که از ابتدای فروردین تا پایان خرداد سالجاری ۲۲هزار و ۷۱۰ نفر بهدلیل آسیبهای ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی استان مراجعه کردند، این آمار در شرایطی منتشر میشود که براساس گزارش WHO، خشونت بین فردی باعث شده، هرماهه حدود ۱۸۰ مرگ و میر بین نوجوانان در سراسر جهان رخ دهد؛ دختران نوجوان نیز به احتمال زیاد قربانی و یا ابزاری برای اعمال این خشونت یا پرخاشگری خواهند شد.
در این بین فریبرز درتاج معاون پژوهشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور افسردگی، اضطراب، استرس و اختلال خوردن را از شایعترین اختلالات روانشناختی در دوران نوجوانی عنوان کرد و گفت: «پرخاشگری و خشونت بهویژه در پسران نوجوان نگرانکننده است، براساس گزارش WHO، خشونت بین فردی باعث شده هرماهه حدود ۱۸۰ مرگ و میر بین نوجوانان در سراسر جهان رخ میدهد که بخشی از آن متعلق به ایران است». وقتی این آمار را در کنار، اظهارات روزگذشته رئیس پلیس آگاهی تهران قرار میدهیم، آن زمان شاهد این موضوع هستیم که میزان قتل در کشور ما و کلانشهری مانند تهران که در طول سه ماه بیش از 22هزار نزاع در آن رخ میدهد، خیلی نگرانکننده نیست. به گفته سردار علیرضا لطفی در پاسخ به این سوال که سالیانه چند قتل در پایتخت رخ میدهد، اظهار کرد: در سهماهه سال جاری، در حوزه قتل سهدرصد کاهش جرم نسبت به سال گذشته داشتیم؛ این درحالی است که عدد کلی بسیار کمتر از ۱۰۰ قتل سالیانه در پایتخت است.
شایعترین مشکلات جوانان
در ادامه درتاج، به تشریح شایعترین مشکلات روانشناختی در این گروه سنی پرداخت و افزود: براساس اعلام سازمانهای مربوط به بهداشت روانی به ازای هر پنج نوجوان بالغ یک اختلال روانشناختی قابل تشخیص است. همچنین براساس آمار جهانی، از هر ۱۰ (۲۰ درصد) نوجوان حداقل یکی از آنها با یک مشکل رفتاری روبهرو است. نیمی از اختلالات روانی قبل از سن ۱۴ سالگی شروع میشود و حدود ۷۵درصد از اختلالات روانشناختی که در بزرگسالان وجود دارد، از سن ۱۴ سالگی شروع میشود.
وی با بیان اینکه افسردگی، اضطراب، استرس و اختلال خوردن از شایعترین اختلالات روانشناختی در دوران نوجوانی است، گفت: گزارشی از انجمن روانشناسی آمریکا نشان داده است که ۹۱درصد از نسل نوجوان علائم جسمی یا عاطفی استرس یا اضطراب و افسردگی را تجربه کردهاند. خودکشی نیز در بین نوجوانان شایع است، اما افکار مربوط به خودکشی (موسوم به ایده خودکشی) رایجتر است که نیاز به ارزیابی فوری سلامت روان دارد. اضطراب نیز اغلب خود را بهصورت اختلالات خلقی و اختلالات رفتاری مختلکننده و علائم جسمانی مانند خستگی یا خستگی مزمن، سرگیجه، سردرد و درد شکم یا قفسه سینه نشان میدهد.
لایحهای که مسکوت مانده
در سال 98 بود که رئیسجمهوری لایحه حمایت از حقوق افراد مبتلا به اختلالات روانی را برای سیر مراحل قانونی به مجلس شورای اسلامی فرستاد. این لایحه در ۳۸ ماده و در جلسه ۲۴ آذر ۱۳۹۸ توسط هیات وزیران به تصویب رسید. با توجه به میزان افراد مبتلا به اختلالات روانی در جامعه و هزینههای اجتماعی و اقتصادی سنگین ناشی از این گونه بیماریها برای فرد و خانواده و جامعه و با توجه به وجود خلأ قانونی در مورد نحوه شناسایی این بیماران و رعایت حقوق آنان در مراحل مختلف بستری، درمان و ترخیص و نیز در راستای ارتقای سلامت روان جامعه و رفع موانع تنشآفرین در زندگی فردی و اجتماعی این لایحه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیشنهاد شد و در دولت به تصویب رسید، اما هنوز به سرانجام نرسیده است. طبق گزارشهای سال گذشته و براساس آمارهای موجود 9هزار و 5٢٧ تخت برای بیماران روانپزشکی در کشور وجود دارد که شامل هفتهزار و 566 تخت دولتی و هزار و 961 تخت بخش خصوصی میشود. بهتازگی هزار تخت بیمارستانی جدید نیز در بیمارستانهای عمومی کشور به این آمار افزوده شده است. در حال حاضر ۴۰هزار بیمار اعصاب و روان در کشور وجود دارد، اما امکان بستری برای کمتر از ۱۰هزار نفر آنها فراهم است.
دیدگاه تان را بنویسید