هشدار نسبت به انتقال «ویروس‌هایِ چیکونگونیا و زیکا» از طریق پشه آئدس

«قباد مرادی» رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره شیوع تب دنگی در کشور گفت: این بیماری تقریبا از حدود ۳۰ سال پیش در دنیا توسط پشه منتشر شده است. تعداد کشورهایی که آلوده می‌شوند، بسیار زیادتر شده است و تا کنون بیش از ۱۴۰ کشور دنیا مواردی از تب دنگی را گزارش داده‌اند. از سال ۱۳۹۰ به این‌طرف، تاریخچه‌ای که بررسی کردم، نشان می‌دهد که در کشور ما نیز افرادی که متخصص در این زمینه بودند، پیش‌بینی کرده‌اند که اقلیم و شرایط محیطی کشورهای اطراف ممکن است این بیماری را به کشور ما وارد کند.

وی افزود: این بیماری توسط پشه‌ای به نام پشه مهاجم آئدس منتقل می‌شود. شکل ساده‌اش این‌گونه است که این پشه، فرد بیمار را نیش می‌زند و خون او وارد بدن پشه می‌شود، سپس این پشه می‌رود و یک فرد سالم را نیش می‌زند و بیماری را به او منتقل می‌کند. از سال ۱۳۹۸ وجود این پشه در کشور ما کشف شده است. ابتدا در مناطق جنوبی و سپس در مناطق شمالی گزارش شد و به تدریج موارد وارده بعد از آن سال‌ها گزارش شد.

مرادی خاطرنشان کرد: این پشه می‌تواند چهار بیماری را منتقل کند که مهم‌ترین آن تب دنگی، تب زرد، بیماری چیکونگونیا و زیکا است. در سال ۱۴۰۲، ۷۵ مورد تب دنگی و ۵۷ مورد چیکونگونیا داشتیم. اغلب کشورهای جنوبی و شرقی با این بیماری رو به رو بودند و از اردیبهشت، ۱۴۰۳ مورد انتقال محلی در بندر لنگه و سپس در چابهار داشتیم. انتقال محلی یعنی اینکه شما هم پشه را دارید، هم بیمار را و پشه می‌تواند به خانه فردی که آنجا زندگی می‌کند، برود نیش بزند و وارد بدنش شود و سپس یک آدم سالم را نیش بزند و منتقل کند.

این متخصص بیماری‌های واگیردار گفت: سال گذشته مجموع موارد محلی حدود ۱۱۰۰ مورد بود. واقعیت این است که این بیماری هر جا رفته، حتی در پیشرفته‌ترین کشورها مانند سنگاپور یا کشورهای اروپایی مانند فرانسه، عملاً به نظر می‌رسد که حذف کردن آن ممکن نیست، بلکه تخفیف آن خیلی مهم است. تخفیف یعنی اینکه باید سعی کنیم تا آنجایی که ممکن است، تعداد پشه‌ها را کم کنیم و انتقال آن‌ها را کاهش دهیم.خوشبختانه در کشور ما تاکنون فقط در چابهار بوده و موارد گزارش شده محلی تاکنون تقریباً ۹۰۰ مورد بوده و در بندر لنگه حدود ۱۳ یا ۱۵ مورد وجود داشته است.

وی اظهار داشت: از طرفی ما این پشه را هم در شمال کشور داریم و هم در استان‌های سیستان و بلوچستان و استان‌های جنوبی مانند بوشهر و هرمزگان. بنابراین، اقدامات مراقبتی بسیاری برای مبارزه با پشه و همچنین مراقبت انسانی، شناسایی موارد و آموزش مردم به شدت آغاز کرده‌ایم و ادامه می‌دهیم.

مرادی با بیان اینکه رطوبت و وجود آب باعث تخم‌گذاری این پشه می‌شود، گفت: معمولاً در جنوب کشور، فصل پاییز و اوایل زمستان برای این پشه‌ها مناسب است و در این اقلیم‌ها در این فصول خوب رشد می‌کنند. دمای ۱۷ درجه سانتی‌گراد بهترین دما برای تکثیر آن‌هاست. این آب و هوا در حال حاضر شرایط تکثیر، انتشار و انتقالش را بیشتر کرده است.در بار اول، ۸۰ درصد کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، بدون علامت هستند و آن‌هایی که مبتلا می‌شوند معمولاً تب و یک درد شدید بدن دارند. تب دنگی اینگونه است، اما این بیماری چهار گونه دارد. اگر کسی به یکی از سوها مبتلا شود، ممکن است در بار دوم یا بارهای بعدی، بیماری شدت بیشتری بگیرد که به آن می‌گویند تب استخوان‌شکن که با درد شدید و تب همراه است و بارزترین تابلوی بالینی می‌شود.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار خاطرنشان کرد: تمام تلاش‌مان این است که تا آنجا که ممکن است، تعداد پشه‌ها را کاهش دهیم. تخفیف سیاستی است که اغلب کشورهای مبتلا به این بیماری در ارتباط با پشه‌ها پیش گرفته‌اند. تا آنجا که ممکن است، تعداد پشه‌ها را کم کنیم تا بیماری کمتر شود و افراد کمتری مبتلا شوند و ابتلا به سوش‌های مجدد کاهش یابد.

مرادی در پایان گفت: روش‌های پیشگیری شامل مراقبت در صبح و عصرهاست چون این پشه روزگرد است. معمولاً پشه‌ها در این زمان‌ها فعال می‌شوند. افراد باید در محل‌هایی که این پشه وجود دارد یا بیماری به شکل محلی منتقل می‌شود، بسیار مراقب باشند و لباس‌های بلند بپوشند. این پشه رنگ سیاه را بسیار دوست دارد، بنابراین بهتر است لباس‌های رنگ روشن پوشیده شود. اگر کسی به این مناطق می‌رود، بهتر است از دفع‌کننده‌های حشرات به شکل کرم استفاده کند. این پشه معمولاً در خانه‌ها علاقه دارد که در مکان‌هایی که آب وجود دارد، مانند آب‌های راکد زیر گلدان‌ها یا زیر کولرها، زندگی کند. معمولاً توصیه می‌شود در خانه‌ها مراقبت کنند که آب راکدی نباشد تا این پشه‌ها نتوانند در آن‌ها زندگی کنند. این‌ها بخشی از مهم‌ترین نکات آموزشی است که مردم باید بدانند تا از خودشان مراقبت کنند.