آندا مسجد

مسجد آندا(Anda)   در شهر بیجاپور هندوستان قرار دارد. مسجد کوچکی است که به دلیل کتیبه‎های پارسی دور در ورودی‎اش از دید بازدیدکنندۀ پارسی زبان بسیار جالب و گیرا به نظر می‎رسد. نگارنده در جستجوی معماری عادل‎شاهی و کتیبه‎های پارسی تصمیم گرفت به مطالعۀ مسجد بپردازد. در زبان بومی ایالت کارناتاکا آندا به معنی تخم‎مرغ است و این نام به دلیل شکل تخم‎مرغی گنبد مسجد به آن داده شده است. بر اساس کتیبۀ پارسی اطراف ورودی مسجد، در سال 1017هجری برابر با 1608م. ساخته شده است. اعتبار خان نجیب‎زاده‎ای در خدمت ابراهیم دوم عادل‎شاه بود و در ادامه به سلطان محمد عادل‎شاه هم خدمت کرد. (Nayeem, 2008:164) اطراف گنبد مسجد نیز هفت مناره به چشم می‎خورد. (تصویر شمارۀ 1)

                                                                    تصویر شمارۀ 1- آندا مسجد

کتیبه‎های دور ورودی مسجد این چنین است: (تصویر شمارۀ 2)

در زمان شهنشه دوران(تصویر شمارۀ 3)-

اوستاد سخن‎وران باشد(تصویر شمارۀ4)

آن سمی خلیل عادل دل(تصویر شمارۀ 5)-

حکم او بر جهان روان باشد(تصویر شمارۀ 6)

جان بتن یافت نغمۀ داود(تصویر شمارۀ 7)-

وصف شه را کجا زبان باشد(تصویر شمارۀ 8)

یافت اتمام مسجدی عالی(تصویر شمارۀ 9)-

در چنین عصر یک نشان باشد(تصویر شمارۀ10)

بانی مسجد بهشت آیین(تصویر شمارۀ 11)- حضرت اعتبارخان باشد(تصویر شمارۀ 12)

کس باین طرح مسجد کم دید(تصویر شمارۀ 13)- طرح این نوع دلستان باشد(تصویر شمارۀ 14)

شاه(و) خان را خدا نگهدار است(تصویر شمارۀ15)- این دعا ورد هر زبان باشد(تصویر شمارۀ 16)

چونکه دیده عروج این گنبد(تصویر شمارۀ 17)- گنبد چرخ در فغان باشد(تصویر شمارۀ 18)

سال تاریخ آن مکان شریف(تصویر شمارۀ 19)- جستم از عقل کی نهان باشد(تصویر شمارۀ20)

سنه الف است و هفده بالا(تصویر شمارۀ21)- سال تاریخ آن مکان باشد(تصویر شمارۀ 22)

ای مبارز دعای دولت‎شه (شاه)- بر زبان دار تا که جان باشد(تصویرشمارۀ 23)

                                                               تصویر شمارۀ2: کتیبه‎های دور ورودی آندا مسجد

                                                                 تصویر شمارۀ 3: در زمان شهنشه دوران

                                                                    تصویر شمارۀ 4- اوستاد سخنوران باشد

                                                                تصویر شمارۀ 5- آن سمی خلیل عادل دل

                                                             تصویر شمارۀ6- حکم او برجهان روان باشد

                                                                تصویر شمارۀ 7- جان بتن یافت نغمۀ داود

                                                                 تصویر شمارۀ 8- وصف شه را کجا زبان باشد

                                                                  تصویر شمارۀ 9- یافت اتمام مسجد عالی

                                                               تصویر شمارۀ 10- در چنین عصر یک نشان باشد

                                                تصویر شمارۀ 11- بانی مسجد بهشت آیین

                                             تصویر شمارۀ12- حضرت اعتبارخان باشد

                                              تصویر شمارۀ 13- کس باین طرح مسجد کم دید

                                                                تصویر شمارۀ14- طرح این نوع دل‎ستان باشد

                                           تصویر شمارۀ15- شاه(و) خان را خدا نگهدارست

                                             تصویر شمارۀ 16- این دعا ورد هر زبان باشد

                                          تصویر شمارۀ 17- چون که دیده عُروج این گنبد

                                          تصویرشمارۀ 18- گنبد چرخ در فغان باشد

                                                                   تصویر شمارۀ 19- سال تاریخ آن مکان شریف

                                                                   تصویر شمارۀ 20- جستم از عقل کی نهان باشد

                                                                     تصویر شمارۀ 21- سنه الف است و هفده بالا

                                                                تصویر شمارۀ 22- سال تاریخ آن مکان باشد

                                           تصویر شمارۀ 23- ای مبارز دعای دولت‎شه(شاه)- بر زبان دار تا که جان باشد

عادل‎شاهیان

یوسف عادل‎شاه (1490- 1510م)

اسماعیل عادل‎شاه(1510- 1534)

مولا عادل‎شاه (1534- 1535)

ابراهیم اول عادل‎شاه (1535- 1558)

علی اول عادل‎شاه (1558- 1580)

ابراهیم دوم عادل‎شاه (1580- 1627)

محمد عادل‎شاه (1627- 1656)

علی دوم عادل‎شاه (1656- 1672)

سکندر عادل‎شاه (1672- 1686)

کتابنامه

Nayeem, Muhammad Abdul. (2008). The Heritage of the Adil Shahis of Bijapur.Hyderabad publishers.