مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی شاهکار معماری در شیراز دلگشا | با مسجد نصیرالملک بیشتر آشنا شوید

سالانه گردشگران بسیاری به شیراز سفر می‌کنند و یکی از مشهورترین دیدنی‌های شیراز مسجد نصیر الملک است که بازی نور و رنگ در فضای آن هر کسی را مسحور خود می‌کند.

اینجا برج کبوتر خانه میبد است | گذری بر اعجاز معماری قاجار بر بلندای کویر! + تصاویر

 مسجد نصیر الملک یکی از زیباترین مساجد شیراز است که قدمت آن به دوره قاجاریه بازمی‌گردد. این مسجد در محله‌ای واقع شده که پیش‌تر به خانواده قوام تعلق داشت و تعدادی از آثار تاریخی آن دوران، در آن واقع شده‌اند. امروزه این مسجد که با نام مسجد صورتی نیز شهرت دارد، یکی از پرطرفدارترین مکان‌های تاریخی استان فارس در شیراز به شمار می‌رود و محبوبیت زیادی بین گردشگران داخلی و خارجی دارد.

مسجد نصیرالملک به دستور میرزا حسن علی ملقب به نصیرالملک ساخته شد که یکی از بزرگان سلسله قاجار بود. معماری مسجد کار محمد حسن معمار بوده است. مدت ساخت بنا حدود ۱۲ سال، از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ هجری قمری به طول انجامید. زیربنای مسجد برابر با دو‬ هزار‬ و‬ ۲۱۲ متر مربع و مساحت آن برابر با دو‬ هزار‬ و‬ ۹۸۰ متر مربع است. مرمت، حفظ و نگهداری این بنای باشکوه و ارزشمند با رعایت استانداردهای بین‌المللی مرمت آثار تاریخی، از سال‌‌ها پیش توسط موقوفه نصیرالملک آغاز شد و همچنان ادامه دارد.

در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است که سقف آن را با کاشی‌های هفت رنگ زینت داده‌اند. آزاره طاق‌نما آن از سنگ گندمک است و طاق‌نما ورودی آن مقرنس‌کاری زیبایی از کاشی هفت رنگ دارد. درهای ورودی این مسجد، دو در بزرگ چوبی است که در بالای آن روی سنگ مرمر شعری از شوریده شیرازی به مناسبت سازنده مسجد و سال اتمام آن دیده می‌شود.

سنگ‌تراشی و تزئین این شبستان الهام گرفته از مسجد وکیل و مسجد مشیر شیراز است و از سنگ گندمک یک‌پارچه ساخته شده است. طاق و دیوارهای شبستان را با کاشی‌کاری‌های زیبا تزئین کرده‌اند و آسمانه آن را با نقش‌هایی چون گل‌وبته، نقوش اسلیمی و چند آیه از آیات قرآن به خط ثلث عالی آراسته‌اند. کف شبستان با کاشی‌های فیروزه‌ای مزین شده است و سنگ کف محراب آن که از کف شبستان پایین‌تر واقع شده، از جنس مرمر است.

شبستان‌های مسجد نصیرالملک

مسجد صورتی شیرازی دو شبستان دارد. یک شبستان که در غرب بنا واقع شده است و شبستان غربی نام گرفته است و یک شبستان که در شرق بنا واقع شده است و شبستان شرقی نام گرفته است. شبستان غربی سراسر از آجر سفالی پوشیده شده است. این شبستان بیشتر در معرض دستان توانمند هنرمندان دورۀ قاجار قرار گرفته است و از زینت و نقش و نگار بیشتری برخوردار است و بنابراین به حتم زیباتر است. شبستان غربی طاقی دارد که بر فراز ستون‌هایی سنگی قرار گرفته است. این ستون‌های سنگی خود نیز با طرحی مارپیج زینت یافته‌اند و بسیار دلکش هستند. این ستون‌های دلربا در دو ردیف شش‌تایی قرار گرفته‌اند. دوازده عدد بودن این ستون‌ها به نیت دوازده امام معصوم ما شیعیان است. نکتۀ جالب توجه و حیرت‌انگیز این است که شبستان غربی هفت درگاه دارد و این هفت درگاه را به صحن مسجد مرتبط می‌کند. هرکدام از این درگاه‌های هفت‌گانه دربی چوبی دارند و با شیشه‌های رنگی مزین شده‌اند. بنابراین توصیفات علت زیبایی و دلربایی این شاهکار معماری به وضوح خود را نمایان می‌کند.

طاق مروارید

مسجد نصیرالملک دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است که از نظر ظاهری این دو ایوان به هم شباهتی ندارند. همچنین در نگاه اول می‌توان متوجه شد که ایوان شمالی ظاهر زیباتری نسبت به ایوان جنوبی دارد. ایوان شمالی مسجد نصیرالملک دارای سه نیم طاق در سه طرف ایوان است که از سمت چهارم این ایوان به صحن مسجد راه دارد. در بین این سه طاق، طاق میانی از دو طاق دیگر بلند‌تر بوده و به طاق مروارید مشهور است. بر روی دیوارهای طاق مذکور احادیث مختلف و همچنین برخی از آیه‌های قرآن نوشته شده است. همچنین در سمت چپ این طاق تاریخ ۱۲۹۹ هجری قمری نیز حک شده است که نشان از قدمت این بنا دارد. بر روی سقف مروارید مقرنس‌کاری و کاسه‌سازی پنج کاسه دیده می‌شود که در هنگام ساخت بنا به کمک این موارد سقف را تزئین کرده بوده‌اند. در هنگام ساخت سقف در بین آجرهای بدنه طاق چوب‌هایی قرار داده بودند تا به کمک این طاق چوب‌ها از لرزش زلزله و خرابی بنا جلوگیری شود.