ناگفته‌هایی از بازار وکیل شیراز | تاریخچه بازار وکیل شیراز | بازار وکیل شیراز را بیشتر بشناسید

بازار وکیل شیراز را بیشتر بشناسید

بازار وکیل که بازمانده دوران زندیه است آینه تمام قد از شکوه و جلال حکومت این سلسله می‌باشد. ساخت بازار وکیل به زمانی باز‌ می‌گردد که کریم خان زند در سفرش به شهر لار و بازدید از بازار آن دستور ساخت بازاری را داد که از نظر معماری شبیه به بازار لار باشد. 

شهر شیراز در زمان حکومت کریم خان زند پایتخت کشور بود از این رو شیراز همانند گنجینه ای است که بناهای بسیاری مانند مدرسه خان، باغ ارم و.. را در خود جای داده است دراین میان بازار وکیل همانند قلب تپنده‌ی این شهر است که هنوز با وجود قدمت تاریخی بسیار هنوز مرکز تجاری شهر شیراز محسوب می‌شود. این بازار تنها قسمتی از مجموعه وسیع وکیل است که شامل حمام،مسجد و آب‌انبار وکیل است. 

تاریخچه بازار وکیل شیراز

بازار وکیل که بازمانده دوران زندیه است آینه تمام قد از شکوه و جلال حکومت این سلسله می‌باشد. ساخت بازار وکیل به زمانی باز‌ می‌گردد که کریم خان زند در سفرش به شهر لار و بازدید از بازار آن دستور ساخت بازاری را داد که از نظر معماری شبیه به بازار لار باشد. هدف کریم خان از ساخت بازار وکیل، ایجاد کردن مکانی برای دادوستد ،خرید و فروش و حتی امانت‌داری بوده است به گونه‌ای که مردم وسایل خود را به امانتداران می‌سپردن و در مواقع لزوم آن را پس می‌گرفتند. جالب است بدانید ساخت این بنای باشکوه ۲۱ سال به طول انجامید.
بازار وکیل نیز همانند تمام بازارهای قدیمی ایران دارای سراها و راسته‌های مختلفی است که بر اساس نوع و دسته‌مغازه‌هایی که در آن فعالیت دارند نام‌ گذاری شده اند. مانند راستای بزازان، بازار مسگرها، بازار کلاهدوزها، بازار سراج‌ها و شمشیرگرها است. از طریق ۵ درب ورودی می‌توانید داخل بازار شوید.

معماری بازار وکیل شیراز

اگر به سقف بازار وکیل نگاه کنید متوجه روزنه‌هایی در آن می‌شوید که برای روشن کردن بازار درنظر گرفته شده است. همچنین این سوراخ‌ها مانع از ورود بیش‌از اندازه آب باران به داخل بازار می‌شوند. سقف بازار وکیل همانند بازار قیصریه اصفهان بلند و مرتفع است اما به طور کلی از نظر عرض داراهای راهروهای وسیع‌تری می‌باشد. ارتفاع کلی طاق‌ها از سطح زمین حدود ۱۰ متر است که علت آن تهویه مناسب برای فضای بازار است. یکی از ویژگی‌های بارز این بازار ایجادکردن تهویه مناسب توسط پنجره‌‌هایی است که بالای درب مغازه‌ها تعبیه شده است.
یکی از ویژگی‌هایی که با ورود به بازار وکیل توجه شما را جلب می‌کند، قرار گرفتن حجره‌ها و مغازه‌ها در ارتفاع بالاتری نسبت به سطح زمین است. علت چنین کاری در امان بودن مغازه‌ها از رطوبت و نم بوده است. البته در گذشته این اختلاف سطح بیشتر بوده است اما امروزه با پرکردن کف بازار تنها ۵ الی ۶ پله تا ورودی درب مغازه فاصله است. مغازه‌ها دارای پستو( انباری کوچک در داخل مغازه) و پیشخوان‌هایی هستند که طرح ترنج بر آن حکاکی شده است و اکثرا در دوطبقه ساخته شده اند.
چیزی که باعث استحکام این بنا شده در طول سالیان سال و بلاهای طبیعی چون زلزله بوده است استفاده از مصالحی چون گچ و آجر می‌باشد که بر روی تخته سنگ‌های بزرگی بنا شده است.

ناگفته‌هایی از بازار وکیل شیراز

عده‌ای عقیده دارند در زمان حکومت صفویان بازاری در مکان بازار وکیل فعلی قرار داشته است که در زمان حکومت کریم‌خان این بازار توسعه پیدا کرد.
جالب است بدانید اسنادی که در این بازار کشف شده است قدمتی حدود ۱ قرن دارد.
اگرچه این بنا بازمانده‌ی دوران زندیه است اما دچار تغییراتی نیز شده است که عمده‌ترین آن مربوط به سال ۱۳۱۵ است هنگامی که به دلیل ساخت خیابان زند، نه تنها باعث قطع ارتباط راسته شمالی با چهارسوق بزرگ شد بلکه باعث محو شدن کاروانسراهای قوامی و روغنی شد.

بخش های مختلف بازار وکیل شیراز

بازار نو:  این قسمت که به دست میرزایوسف اشرفی‌مازندرانی، یکی از وزرای فارس بود ساخته شده است باعث توسعه راسته شمالی شد. در این راسته طویل هرآنچه می‌خواهید را می‌یابید.

چهار سوق:  به قسمتی از بازار که دو راسته اصلی( شمالی ـ جنوبی و شرقی‌- غربی ) به هم می‌رسند و فضایی همانند چهار راه به وجود می‌آورد. استفاده از گوشواره،طاق و کنج‌هایی که روی آن حکاکی شده باعث شده این قسمت از بازار دارای چشم‌نواز ترین معماری باشد. در قدیم در این محل حوض مرمری وجود داشت اما متاسفانه درطی عملیات بالا آورن سطح زمین بازار این حوض مدفون شده است.
راسته شمالی:  این راست یکی از اصلی ترین راسته‌های بازار است که شامل ۸۲ مغاطه و ۴۸ طاق است. در این راسته می‌توانید مغازه‌‌های فروش ترمه و کلاه دوزی را بیابید. این راسته از دروازه اصفهان شروع و تا چهار سوق ادامه دارد.

راسته جنوبی:  این راسته که به راسته بزازان( پارچه فروشان) معروف است از ۲۲ مغازه تشکیل است. اکثر مغازه‌‌‌های این راستا به فروش صنایع دستی شیراز مشغول هستند اما درگذشته این راستا مکانی برای ساخت سلاح سرد بوده است.

سرای مشیر:  این قسمت که به سرای گلشن نیز معروف است درواقع از بازار وکیل جدا است اما همه آن را جزئی از بازار می‌دانند، در ضلع جنوبی بازار وکیل قرار گرفته است. حجره‌هایی که دارای درهای چوبی از جنس ساج است و به زیبایی هرچه تمام منبت‌کاری شده تجلی‌گاه معماری باشکوه و شم نواز دوران قاجار است. این سرا یکی از زیبا ترین بخش‌ها است که یک حوض بزرگ هشت ضلعی در وسط آن خود نمایی می‌کند. درخت های نارنج اطراف حوض باعث زیبایی بیشتر این سرا شده است. در سمتی از حیاط این سرا ساختمانی زیبا قرار گرفته است که با کاشی های شگفت انگیزی زینت یافته. در قسمت طاق این سردر سنگی از جنس مرمر قرار گرفته که توضیحاتی درباره علت ساخت و سازنده این بنا روی آن حک شده است.

در سرای مشیر می‌توانید صنایع دستی با ارزشی چون خاتم سازی، معرق، حکاکی و قلم زنی روی مس و برنج، سنگ‌های تراش خورده قیمتی را ببینید.