چرا بی‌خواب می‌شویم؟ | سیستم ایمنی بدن تحت تاثیر سلامت خواب

دکتر فرشید رضایی با بیان اینکه انسان‌ها حدود یک‌سوم زندگی خود را در خواب سپری می‌کنند، اظهار کرد: بخش بسیار مهمی از سلامت انسان‌ها در گرو خواب سالم است. من بر این باور هستم آموزش خواب سالم به جامعه و روشن‌کردن نقش خواب در سلامت جسم و ذهن از مهم‌ترین مسائل به حساب می‌آید. سیستم ایمنی انسان‌ها تحت تاثیر سلامت خواب است. هنگامی که مطرح می‌شود یک فرد ۶۰ ساله حدود ۲۰ سال از عمرش را در خواب به سر برده، بیانگر میزان تاثیر خواب در سلامت انسان‌ها است.

وی درباره ضرورت اهمیت خواب سالم گفت: هنگامی که می‌گوییم سلامت یک حق همگانی است باید به این موضوع توجه کنیم که خواب سالم نیز یک حق همگانی به حساب می‌آید.  

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه تحقیقات متعددی درباره خواب انجام شده، اظهار کرد: نتایج تحقیقات بیان می‌کند افراد در شب‌های پرنور مهتابی که ماه کامل‌تر است، دیرتر به رختخواب می‌روند و کمتر می‌خوابند. اگرچه دلایل دیرتر به رختخواب رفتن در شب‌های مهتابی نامشخص است اما نشان می‌دهد شرایط طبیعی برای خواب نیز می‌تواند بر کیفیت خواب اثرگذار باشد.

بهترین زمان برای به خواب رفتن

رضایی درباره بهترین زمان مناسب برای به خواب رفتن گفت: هنگامی که سر به روی بالش می‌گذاریم، مدت‌زمانی طول می‌کشد که به خواب برویم. برخی افراد به محض آنکه سر به بالین می گذارند، در خواب فرو می‌روند. اگر شب‌ها مدت‌زمان سر بر بالین گذاشتن تا خوابیدن کمتر از ۵ دقیقه باشد این احتمال وجود دارد فرد به  کم‌خوابی جدی مبتلا باشد. حالت ایده‌آل این است مدت‌زمان خواب رفتن باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول بکشد.

علت خواب آلودگی بعد از صرف نهار

وی با بیان اینکه خستگی در طول روز ۲ بار به اوج خود می‌رسد، افزود: حدود ساعت ۲ بامداد و ۲ بعد از ظهر، اوج خستگی به حساب می‌آید. به همین دلیل است بعد از نهار کمتر هوشیار هستیم و احساس خواب‌آلودگی می‌کنیم.

چرا بی‌خواب می‌شویم؟

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره «بی‌خوابی» اظهار کرد: بی خوابی با خوابی که هر شب از دست می‌دهیم، تعریف نمی‌شود بلکه با خواب‌آلودگی، مشکل در تمرکز، سردرد، تحریک‌پذیری و سایر مشکلاتی که می‌تواند روزانه ایجاد کند، تعریف می‌شود. استرس، بیماری جسمی یا روانی، شرایط زندگی، سابقه خانوادگی، نوبت کاری، رژیم غذایی و عادات ورزشی، همگی می‌توانند به بی‌خوابی کمک کنند.

رضایی با بیان اینکه به نظر می‌رسد از میان مخلوقات خداوند فقط انسان‌ها می‌توانند خواب خود را به تعویق بیاندازند، افزود: ساعت درونی بدن انسان در هیپوتالاموس یعنی بخشی از مغز قرار دارد. وقتی چشم انسان نور روز را می‌بیند، از طریق اعصاب بینایی به مغز پیام می‌فرستد و هورمون‌هایی ترشح می‌شود که به بیداری انسان کمک می‌کند. هنگامی که خورشید غروب می‌کند و شب فرا می‌رسد بخش ساعت درونی مغز به غده «صنوبری» پیامی می‌رود و ماده ای به نام ملاتونین ترشح می‌شود؛ در نتیجه حس خواب‌آلودگی ایجاد می‌شود. در این زمان باید از ورزش شدید پرهیز کرد چرا که می‌تواند به سلامت خواب آسیب بزند.

و اما افرادی که برای بیرون آمدن از رختخواب مشکل دارند

وی درباره «دیسانیا» اظهار کرد: برخی افراد برای بیرون آمدن از رختخواب دچار مشکل هستند که به این پدیده «دیسانیا» گفته می‌شود. دیسانیا ممکن است نشانه کمبود تغذیه، افسردگی یا سایر مشکلات باشد و پزشکان به این موضوع کمتر به عنوان یک مشکل نگاه می‌کنند.  ‌

ورزش سنگین قبل از خواب، ممنوع

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه میان ورزش و خواب ارتباط وجود دارد، خاطرنشان کرد: اگرچه ورزش منظم می‌تواند الگوی خواب انسان را بهبود دهد اما ورزش سنگین و شدید و پیش از زمان خواب ممکن است باعث بی‌خوابی و  بیدار نگه داشتن فرد شود.

وی درباره تغییر شیوه زندگی و تاثیر بر خواب گفت: یکی از مهمترین موضوعاتی که می‌تواند به الگوی خواب آسیب وارد کند زندگی کردن ۲۴ ساعته در فضای اینترنت است. سواد رسانه و بهداشت خواب می‌تواند در بهبود کیفیت خواب تاثیرگذار باشد و در نهایت سلامت جسم و ذهن را در پی داشته باشد.  

بی‌نظمی در خواب و کاهش عملکرد و خلق و خو

رضایی گفت: بی‌نظمی در خواب و از دست دادن یک ساعت خواب در طی چند روز می‌تواند سبب کاهش عملکرد، خلق‌وخو و تفکر منجر شود. خواب منظم و کافی مهم است و به انسان‌ها کمک می‌کند که در طول روز بیدار و سرحال باشند و ‌شبها احساس آرامش و خواب‌آلودگی داشته باشند و خوابی آرام و طولانی در طول شب تجربه کنند.