ترکیه یکی از پرآب‌ترین کشورهای دریای مدیترانه است، اما به دلیل افزایش جمعیت از 28 میلیون نفر در دهه 1960 به 68 میلیون نفر در سال 2000، دسترسی به منابع آبی از حدود 4000 مترمکعب به 1500 متر مکعب سرانه در سال کاهش یافته است. امروز. تقاضای آب در ترکیه در نیمه دوم قرن گذشته تقریباً دو برابر شده است. تقاضای کلی آب در ترکیه با توجه به اثرات خشکسالی (یا تغییرات آب و هوایی) به افزایش خود ادامه می دهد. ترکیه در سال های آینده دچار کمبود آب خواهد شد. انتظار می رود در سال 2050 در نتیجه رشد جمعیت و تأثیر تغییرات آب و هوا، دسترسی به آب به 1000 متر مکعب کاهش یابد. حدود 74 درصد از کل منبع آب ترکیه برای آبیاری کشاورزی استفاده می شود، 15 درصد باقی مانده و 11 درصد به ترتیب برای مصارف شرب – خانگی و صنعتی استفاده می شود.

برداشت از ذخایر آب زیرزمینی تجدید ناپذیر

«آب‌های زیرزمینی تجدید ناپذیر» به آب‌های زیرزمینی اطلاق می‌شود که با برداشت بیش از مقدار تغذیه به دست می‌آیند. مقدار برداشت از آب های زیرزمینی تجدیدناپذیر که به تقاضای ناخالص آب آبیاری کمک می کند برای تعداد زیادی از کشورها محاسبه شده است که امکان یک دید کلی را فراهم می کند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که برداشت آب‌های زیرزمینی تجدیدناپذیر در سطح جهان نزدیک به 20% یا 234 کیلومتر مکعب در سال به تقاضای ناخالص آب آبیاری (برای سال مرجع 2000) کمک می‌کند و از سال 1960 بیش از سه برابر شده است. از سال 1960 تا سال 2000 افزایش وابستگی آبیاری به آب های زیرزمینی ناپایدار با گذشت زمان نشان داده شد. بنابراین، آبیاری، بیشتر و بیشتر توسط یک منبع آب ناپایدار پایدار می شود.

ارزیابی‌های کشور نشان می‌دهد که آب‌های زیرزمینی تجدیدناپذیر یا غیرپایدار سهم بزرگی از آب آبیاری فعلی را تأمین می‌کنند، به‌ویژه برای مناطق نیمه‌خشک که آب شیرین سطحی و بارندگی بسیار کمیاب است: پاکستان، ایران، عربستان سعودی، لیبی، امارات و قطر. بیشتر آبیاری فعلی در این مناطق توسط آب های زیرزمینی غیرپایدار انجام می شود.

برای اروپا، سهم (٪) برداشت از آب های زیرزمینی تجدید ناپذیر به تقاضای ناخالص آب آبیاری برای ایتالیا (15٪)، اسپانیا (7٪)، ترکیه (7٪) و یونان (2٪) (12) محاسبه میشود. افزایش پیش‌بینی‌شده در تقاضای آبیاری در جنوب اروپا به کاهش بیشتر منابع آب زیرزمینی کمک خواهد کرد.

آسیب پذیری ها ترکیه – پیش بینی آینده

مطالعات نشان می دهد که ترکیه دارای بالاترین سطح تهدید امنیت آب در بین کشورهای اروپایی است. این کشور پرجمعیت است و بیشتر مناطق کشور با تنش آبی زیاد یا بسیار زیاد مواجه هستند. این مشکل احتمالاً با افزایش سریع جمعیت و خشک شدن بالقوه مرتبط با افزایش دما افزایش می یابد. تخمین تغییرات “روان اب” بین 52- تا 61- درصد و کاهش 20 درصدی، 35 درصدی و 50 درصدی آب های سطحی در حوضه های ترکیه برای سال های 2030، 2050 و 2100 گزارش شده است. تا سال 2100، ترکیه می تواند گسترش مناطق خشک را تجربه کند که می تواند منجر به افزایش تنش آبی در اطراف نواحی جنوبی مدیترانه شود.

اثرات احتمالی تغییر اقلیم بر منابع آبی منطقه مدیترانه شرقی و خاورمیانه با استفاده از مدل آب و هوای منطقه ای با وضوح بالا (PRECIS) با مقایسه شبیه سازی بارش 2040-2069 و 2070-2099 با 1961-1990 بررسی شده است. ). تغییر پیش‌بینی‌شده در منابع آب داخلی با تغییر پیش‌بینی‌شده در بارش یکسان فرض می‌شود. ترکیه دارای جمعیت روستایی زیادی است که 43 درصد از جمعیت فعال اقتصادی آن، نزدیک به 15 میلیون نفر، در بخش کشاورزی کار می کنند. پیش‌بینی می‌شود که میزان بارش و منابع آبی آن تا اواسط قرن 11 درصد و تا پایان قرن 12 درصد کاهش یابد. در حالی که منابع آب به طور کلی برای این کشور نسبتاً فراوان است، ترکیه همچنان با کاهش نزدیک به یک سوم منابع آب سرانه تا اواسط قرن مواجه است. بنابراین، بخش کشاورزی ترکیه مجبور به بهره‌وری بیشتر در مصرف آب خواهد شد و با وجود این افزایش کارایی، احتمالاً همچنان به عنوان منبع اشتغال کاهش می‌یابد. علیرغم این کاهش، ترکیه احتمالاً صادرکننده عمده کشاورزی خالص باقی خواهد ماند زیرا مساحت وسیع زمین، جمعیت روستایی زیاد و منابع آبی نسبتاً بزرگ به این کشور اجازه می‌دهد تا آب مجازی را به محیط منطقه‌ای کم‌آب خود صادر کند.

کاهش قابل توجهی در تغذیه بالقوه آب زیرزمینی برای قرن بیست و یکم در جنوب اروپا (اسپانیا و شمال ایتالیا) پیش بینی شده است، در حالی که افزایش به طور مداوم در شمال اروپا (دانمارک، جنوب انگلستان، شمال فرانسه) پیش بینی می شود. در امتداد حاشیه جنوبی دریای مدیترانه، کاهش بیش از 70 درصدی در تغذیه بالقوه آب زیرزمینی تا دهه 2050 با استفاده از خروجی از دو مدل آب و هوایی (ECHAM4، HadCM3) تحت دو سناریو انتشار (A2، B2) شبیه‌سازی شده است.

سرچشمه های فرات و دجله

حوضه فرات-دجله میزبان دو رودخانه مهم خاورمیانه است و منابع آبی آن برای تولید برق آبی، آبیاری و مصارف خانگی در کشورهای حوضه، یعنی ترکیه، سوریه، عراق و ایران حیاتی است. . تقریباً 90 درصد جریان فرات و 46 درصد جریان دجله از ترکیه سرچشمه می گیرد. بر اساس مدل‌ها و شبیه‌سازی‌های سناریوهای مختلف، پیش‌بینی‌هایی از تغییرات آتی دما، بارش، پوشش برف و دبی رودخانه در کشورهای حوزه فرات-دجله انجام شد. از این پیش بینی ها موارد زیر نتیجه گیری شد:

• دما: همه شبیه‌سازی‌های سناریو نشان‌دهنده افزایش دمای سطح در کل حوضه فرات-دجله است. افزایش نسبتاً در ارتفاعات در زمستان بیشتر است. افزایش دمای سطح سالانه در ارتفاعات بین 2.1 درجه سانتی گراد (سناریوی انتشار کمتر، B1) و 4.1 درجه سانتی گراد (سناریوی انتشار بالاتر، A1FI) برای سال های 2041-2070، در حالی که بین 2.6 درجه سانتی گراد و 6.1 درجه سانتی گراد برای سال 2071-2099 متغیر است. افزایش دمای فصل سرد این پتانسیل را دارد که با کاهش پوشش برف و تغییر فصلی روان اب سطحی، چرخه هیدرولوژیکی منطقه را تحت تأثیر قرار دهد.
• بارش: پیش‌بینی می‌شود که بارش در ارتفاعات و بخش‌های شمالی حوضه کاهش یابد و در قسمت‌های جنوبی افزایش یابد، همانطور که قبلا نشان داده شد (به عنوان مثال، ایوانز، 2008؛ اونول و سمازی، 2009؛ چنووت و همکاران، 2011). تغییرات بارش در بیشتر شبیه‌سازی‌ها در مناطق وسیع حوضه از نظر آماری معنی‌دار است. کاهش بارش پیش بینی شده در ارتفاعات تا پایان قرن حاضر 33٪ در سناریوی انتشار بالاتر (A1FI) و 6 – 24٪ در سناریوی A2 است. پیش‌بینی می‌شود که بارش معادل آب برف در ارتفاعات 55 درصد برای سناریوی B1، 77 تا 85 درصد برای سناریوی A2 و 87 درصد برای سناریوی A1FI کاهش یابد.
• تخلیه رودخانه: قلمرو ترکیه احتمالاً در مقایسه با سرزمین های دیگر کشورهای حوضه، اثرات نامطلوب مستقیم تغییرات آب و هوایی را تجربه خواهد کرد. پیش بینی می شود که روان اب سطحی سالانه تا پایان قرن حاضر بین 26 تا 57 درصد در خاک ترکیه کاهش یابد. از آنجایی که بسیاری از سرچشمه ها در این قلمرو قرار دارند، انتظار می رود تمام کشورهای دیگر در حوضه در طول قرن بیست و یکم استرس کاهش آب را احساس کنند.

این نتایج توسط مطالعات مدل دیگری اثبات شده است که  کاهش 12 درصدی میانگین سالانه تخلیه رودخانه فرات-دجله در ترکیه تا سال 2040-2069 (سناریوی IPCC A1B (29)) و کاهش 29-73 درصدی دبی رودخانه فرات تا پایان قرن حاضر (تعدادی از مدل ها و سناریوهای انتشار) را نشان میدهد.

نتایج مدل آب و هوایی منطقه ای برای دوره 2071-2100 تحت سناریوی انتشار SRES A2، در مقایسه با 1961-1990، نشان می دهد که افزایش قابل توجهی (48٪) در بارش فصل پاییز در جنوب شرقی ترکیه شبیه سازی شده است، که ممکن است به جبران کسری زمستان کمک کند و بنابراین کاهش خالص تغییر در طول چرخه سالانه  را موجب شود. با این حال، در این زمینه، خطرات اجتماعی بالا و ظرفیت انطباق پایین است، که تضادهای بالقوه و استرس بر منابع آب را افزایش می دهد.

وضعیت کنونی اروپا

تقاضای آب

در اتحادیه اروپا به عنوان یک کل، تولید انرژی 44 درصد از کل برداشت آب را تشکیل می دهد که در درجه اول به عنوان آب خنک کننده عمل می کند. 24 درصد از آب برداشت شده در بخش کشاورزی، 21 درصد برای تامین آب عمومی و 11 درصد برای مصارف صنعتی استفاده می شود.

با این حال، این ارقام در سطح اتحادیه اروپا برای استفاده بخشی از آب، تفاوت های قوی منطقه ای را پنهان می کند. برای مثال، در جنوب اروپا، کشاورزی بیش از نیمی از کل انتزاع ملی را به خود اختصاص می دهد و در برخی مناطق به بیش از 80 درصد افزایش می یابد، در حالی که در اروپای غربی بیش از نیمی از آب برداشت شده به تولید انرژی به عنوان آب خنک کننده اختصاص می یابد. در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سهم کشاورزی در کل مصرف آب از تقریباً صفر در چند کشور تا بیش از 30 درصد در کشورهای دیگر متغیر است. تقریباً 100٪ از آب خنک کننده مورد استفاده در تولید انرژی به بدنه آبی بازگردانده می شود. در مقابل، مصرف آب از طریق رشد و تبخیر محصول به طور معمول به این معنی است که تنها حدود 30 درصد از آب برداشت شده برای کشاورزی برگشت داده می شود.

پیش بینی وضعیت آینده در اروپا

تقاضای آب

داده‌های مالکیت دستگاه در حال حاضر برای کشورهای عضو جدید به‌راحتی در دسترس نیست، اما اعتقاد بر این است که نرخ‌ها در حال حاضر نسبتاً پایین هستند و احتمالاً در آینده افزایش خواهند یافت. درآمد بیشتر همچنین می تواند منجر به افزایش استفاده و در اختیار داشتن وسایل آب خانگی لوکس مانند دوش برقی، جکوزی و استخر شود. تغییر در شیوه زندگی، مانند حمام و دوش گرفتن طولانی‌تر و مکرر، استفاده مکرر از ماشین لباس‌شویی و تمایل به چمن سبز در تابستان، می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر مصرف آب خانگی داشته باشد. رشد عرضه در جنوب اروپا تا حدودی ناشی از افزایش تقاضای گردشگری بوده است. در ترکیه، برداشت برای تامین آب عمومی به سرعت از اوایل دهه 1990 افزایش یافته است که منعکس کننده رشد جمعیت و افزایش گردشگری است.

استراتژی های سازگاری

جهت گیری های سیاست اتحادیه اروپا برای اقدامات آینده

با توجه به اتحادیه اروپا، جهت گیری های سیاستی برای راه آینده عبارتند از:

• قرار دادن برچسب قیمت مناسب برای آب؛
• تخصیص کارآمدتر بودجه مربوط به آب: بهبود برنامه ریزی کاربری زمین و تامین مالی بهره وری آب.
• بهبود مدیریت خطر خشکسالی: توسعه برنامه های مدیریت خطر خشکسالی، توسعه یک رصدخانه و یک سیستم هشدار اولیه در مورد خشکسالی، و بهینه سازی بیشتر استفاده از صندوق همبستگی اتحادیه اروپا و مکانیسم اروپایی برای حفاظت مدنی.
• در نظر گرفتن زیرساخت های اضافی تامین آب؛
• تقویت فن آوری ها و شیوه های کارآمد آب؛
• ترویج ظهور فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب در اروپا؛
• بهبود دانش و جمع آوری داده ها: سیستم اطلاعاتی کمبود آب و خشکسالی در سراسر اروپا و فرصت های تحقیق و توسعه فناوری.

تغذیه آبخوان مدیریت شده

رویکردهای مدیریتی جامع برای منابع آبی که آب های زیرزمینی و آب های سطحی را ادغام می کند، ممکن است آسیب پذیری انسان را در برابر تغییرات اقلیمی و تغییرات شدید کاهش دهد و امنیت جهانی آب و غذا را ارتقا دهد. استفاده های ترکیبی از آب های زیرزمینی و آب های سطحی که از آب های سطحی برای آبیاری و تامین آب در دوره های مرطوب و آب های زیرزمینی در زمان خشکسالی استفاده می کنند، احتمالاً ضروری هستند. تغذیه مدیریت شده آبخوان که در آن آب های سطحی اضافی، آب شیرین شده و فاضلاب تصفیه شده در سفره های زیرزمینی تخلیه شده ذخیره می شوند، همچنین می تواند مکمل ذخیره آب زیرزمینی برای استفاده در طول خشکسالی باشد. در واقع، استفاده از سفره های زیرزمینی به عنوان مخازن ذخیره طبیعی از بسیاری از مشکلات ناشی از تلفات تبخیری و اثرات اکوسیستم مرتبط با مخازن بزرگ و ساخته شده آب سطحی جلوگیری می کند.

معیارها

تعدادی از اقدامات وجود دارد که ممکن است به طور بالقوه استفاده از آب عرضه شده عمومی را کاهش دهد. این ها را می توان به طور گسترده در دسته های دستگاه های صرفه جویی در مصرف آب دسته بندی کرد. استفاده مجدد از آب خاکستری؛ برداشت آب باران و استفاده بهینه از آب در باغ ها و پارک ها؛ کاهش نشت؛ تغییر رفتار از طریق افزایش آگاهی؛ قیمت گذاری آب؛ و اندازه گیری از آنجایی که تصفیه، پمپاژ و گرم کردن آب مقادیر قابل توجهی انرژی مصرف می کند، استفاده از آب کمتر عرضه شده عمومی نیز مصرف انرژی را کاهش می دهد.

مرتبط:
 

جنگ آب | کدام کشورها ظرفیت بحرانی شدن در مساله آب را دارند؟

سازمان ملل متحد هشدار داده است که کمبود آب تا سال ۲۰۵۰ زندگی پنج میلیارد نفر را در جهان تحت تاثیر قرار خواهد داد و بیش از ۹۰ درصد مساحت ایران در سال ۲۰۴۰ نیز تحت تأثیر تنش آبی شدید قرار خواهد گرفت.