بیماری‌های عفونی
تشخیص بیماری‌های عفونی با آزمایش PCT
آیا میدانید دلیل توصیه پزشک به انجام آزمایش PCT چیست ؟ تست PCT روشی مطمئن برای بررسی بدن به لحاظ ابتلا و عدم ابتلا به عفونت باکتریایی است.
در صورتی که سطح PCT در آزمایش خون بالا و بحرانی باشد، به این معناست که بیمار درگیر عفونت باکتریایی است. در صورتی که علائمی همچون تعریق زیاد، ضربان قلب شدید و ضعف جسمانی و کاهش فشار خون دارید، بهتر است تا انجام این آزمایش را جدی بگیرید. اگر قصد دارید تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با آزمایش PCT بدست آورید، ادامه مطالب را از دست ندهید.
PCT چیست؟
ممکن است با مشاهده PCT در نسخه آزمایش، این سوال برای شما نیز مطرح شود که منظور از PCT چیست و چه زمانی این آزمایش تجویز می‌شود؟ آزمایش PCT یکی از آزمایش‌هایی است که به روش خونگیری انجام می‌گیرد. تست PCT با هدف تشخیص و بررسی سطح عفونت در بدن انجام می‌گیرد. زمانی که بیمار مشکوک به شوک سپتیک باشد، پزشک آزمایش PCT را تجویز می‌کند. این آزمایش اکثراً برای بیماران اورژانسی و بستری در بخش مراقبت‌های ویژه انجام می‌گیرد که مشکوک به عفونت سپسیس هستند.
در صورتی که بدن بیمار درگیر عفونت درمان نشده باشد، سطح PCT در جریان خود افزایش پیدا می‌کند. خوب است بدانید که عدم کنترل و مهار عفونت باکتریایی سبب بروز عوارض جانبی شدید می‌شود، حتی گاهی این بیماری می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود. معمولاً زمانی که پزشک علائم شایع شوک سپتیک همچون تعریق زیاد، ضربان قلب نامنظم و کاهش محسوس فشار خون را در بیمار بستری ملاحظه می‌کند، آزمایش PCT را تجویز خواهد کرد.
آیا تمام عفونت‌ها تبدیل به شوک سپتیک می‌شوند؟
خیر. بدن انسان در طول عمر بارها درگیر عفونت‌های مختلف و بیماری‌های مسبب بروز عفونت می‌شود. در اکثر موارد، عفونت‌ها قابل درمان و کنترل هستند و در طول چند روز مهار می‌شوند. اما عفونت زمانی خطرناک و مرگ آور خواهد بود که تمام بدن را تسخیر کند و بیمار دچار علائم عفونی شدید شود. سپسیس زمانی رخ می‌دهد که بیمار دچار عفونت شدید باکتریایی درمان نشده باشد.
عفونت باکتریایی عامل شوک سپتیک ممکن است در هر ناحیه از بدن رخ دهد. بعنوان مثال ممکن است دلیل شوک سپتیک عفونت پوست در اثر سوختگی باشد یا اینکه بیمار از عفونت مجاری ادراری رنج میبرد. به هر صورت زمانی که عفونت موفق به راه یافتن به جریان خون شود، شوک سپتیک رخ می‌دهد.
تفسیر آزمایش PCT چطور انجام می‌شود؟
لازم است بدانید که PCT شاخصی برای تعیین میزان ریسک بروز شوک سپتیک و عفونت باکتریایی است. میزان غلظت PCT با میزان و شدت عفونت باکتریایی در ارتباط است. یعنی اگر ریسک عفونت باکتریایی پایین باشد، به همان میزان سطح PCT نیز پایین خواهد بود و برعکس اگر شوک سپتیک رخ دهد و عفونت باکتریایی در سطح وسیع باشد، PCT در آزمایش سطح بالا و بحرانی را نشان می‌دهد.
در صورتی که بیمار درگیر شوک سپتیک و عفونت باکتریایی باشد اما تحت درمان قرار نگیرد و گزارش آزمایش PCT روند کاهشی پروکلسیتونین را نشان دهد، به این معناست که بیمار در حال درمان است و بدن به آنتی بیوتیک‌ها پاسخ داده است.
رنج نرمال PCT در آزمایش خون
بهتر است به صورت مجزا اشاره شود که مفهوم هر سطح از PCT چیست.
- سطح نرمال PCT بین ۰-۵ میکروگرم در لیتر است.
- سطح کمتر از ۵ میکروگرم در لیتر خبر از بروز عفونت می‌دهد، اما دلیل عفونت به احتمال قوی عفونت سیستمیک نیست.
- سطح بین ۲ تا ۵ میکروگرم در لیتر ریسک احتمال ابتلا به عفونت سیستمیک را قویتر می‌کند، با این حال بروز شوک سپتیک قطعی نیست.
- اگر سطح PCT ۱۰-۱۰ میکروگرم در لیتر باشد، ریسک بروز و وجود عفونت سپسیس بیشتر خواهد بود.
- اگر سطح PCT بیش از ۱۰ میکروگرم در لیتر باشد، ریسک ابتلا بیمار به شوک سپتیک بسیار بالا خواهد بود.
علل بالا بودن PCT در آزمایش خون
ممکن است سطح PCT بالا باشد. در اینصورت پزشک سعی می‌کند با انجام چند آزمایش دیگر بفهمد که دلیل افزایش PCT چیست! معمولاً زمانیکه آزمایش PCT سطح بالایی از پروکلسیتونین را نشان می‌دهد، یکی از دلایل زیر درمورد بروز عفونت سپتیک خواهد بود:
- بروز عفونت در مجاری ادراری
- ابتلا به مننژیت
- بروز شوک سپتیک و ورود عفونت باکتریایی به جریان خون
بیماری‌های مرتبط با بالا بودن PCT
شوک سپتیک: شوک سپتیک اولین و اصلی‌ترین بیماری است، که سبب افزایش سطح PCT در آزمایش خون می‌شود. شوک سپتیک در واقع حالتی است که از چند بیماری عفونی دیگر نشات می‌گیرد. در صورتی که شوک سپتیک رخ دهد، بیمار علائم شایعی همچون کاهش سطح فشارخون، تب و لرز، ضربان قلب نامنظم و ضعف جسمانی خواهد داشت. این عفونت معمولاً در بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه به وجود می‌آید و یکی از دلایل اصلی مرگ و میر بیماران در بیمارستان محسوب می‌شود.
عفونت کلیه: دومین دلیل افزایش سطح PCT در این آزمایش، عفونت کلیه است. در صورتی که مجاری ادراری و کلیه دچار عفونت شوند و این عفونت شدت پیدا کند، PCT بالا می‌رود. در واقع عفونت فرصت ورود به جریان خون را پیدا می‌کند و بدن نسبت به آن واکنش شدید نشان می‌دهد. این حالت در اطفال مبتلا به عفونت کلیه نیز مشاهده می‌شود.
مننژیت: در صورتی که بیمار مبتلا به عفونت باکتریایی مننژیت باشد و تحت درمان قرار نگیرید، PCT خون افزایش پیدا می‌کند. همچنین در مواردی که بیمار مبتلا به مننژیت در حال درمان باشد، اما بدن نسبت به داروها پاسخ مثبت ندهد، ممکن است این حالت رخ دهد و آزمایش PCT سطح بالایی از پروکلسیتونین را گزارش کند.
علل پایین بودن PCT در آزمایش خون
ممکن است این سوال مطرح شود که دلیل کاهش سطح PCT چیست و آیا کاهش PCT، سلامت بیمار را به خطر می‌اندازد؟ در بیشتر موارد پزشکی، کاهش سطح PCT و مبتلا به شوک سپتیک، نشانه این است که بدن بیمار به درمان با آنتی بیوتیک‌ها پاسخ داده است. بنابراین بیمار درمان می‌شود و PCT به سطح نرمال برمی‌گردد. اما گاهی PCT بیش از حد نرمال کاهش پیدا می‌کند. در اینصورت ممکن است بیمار درگیر به عفونت ویروسی یا عفونت موضعی باشد.
بیماری‌های مرتبط با پایین بودن PCT
کاهش ریسک عفونت خونی: پایین بودن سطح PCT همانطور که اشاره کردیم در بیشتر موارد نگران کننده نیست، بویژه اگر بیش از آن بیمار مبتلا به عفونت باکتریایی بوده باشد. پایین رفتن سطح PCT در آزمایش خون به این معناست که فرد مبتلا به سپسیس در حال درمان است و داروهای آنتی بیوتیک در مهار عفونت موثر بودند. البته گاهی پایین بودن سطح PCT وجود عفونت سپسیس را رد نمی‌کند.
عفونت موضعی: گاهی کاهش سطح PCT به معنای ابتلا بیمار به عفونت موضعی است. این عفونت در مرحله توسعه نیافته است. معمولاً زمانی این اتفاق می‌افتد که از زمان بروز عفونت موضعی کمتر از ۷ ساعت گذشته باشد.
عفونت ویروسی: اگر بیمار تب و لرز داشته باشد و همزمان پاسخ آزمایش PCT او سطح پایین را نشان دهد، به معنای ابتلا به عفونت ویروسی است.
آزمایش PCT در منزل با هومکا
مجموعه هومکا با همکاری مدرن‌ترین و مجهزترین آزمایشگاه‌ها زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی، همواره خدمات آزمایش خون در منزل تهران، کرج، اصفهان، مشهد، اهواز، شیراز، تبریز و رشت را با بهترین کیفیت به افراد ارائه می‌دهد. برای انجام آزمایش خون، ادرار و سایر آزمایشات، کافی است تا با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا با مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، آزمایش مورد نظر خود را انتخاب کنید.