فضاپیما :
آیا تلاش برای ارتباط با موجودات بیگانه کار عاقلانه‌ای است؟
تلاش برای یافتن نشانه‌هایی از بیگانگان، دهه هاست که ادامه دارد، اما برخی دانشمندان هشدار می‌دهند که این امر می‌تواند برای موجودیت بشریت خطر آفرین باشد.
تاکنون احتمالاً خبر‌های متعددی درباره تلاش برای برقراری ارتباط با موجودات فضایی شنیده باشید، اما علی رغم وجود این تلاش ها، برخی دانشمندان ضمن ابراز تردید در ماهیت این کار، هشدار می‌دهند که شاید این تلاش منجر به تهدید موجودیت ما شود و سرانجام آن چیزی جز نابودی خود ما نباشد.
وقتی که در جایی مثل بیابان گم می‌شویم، دو راه پیش روی خود داریم؛ یا خودمان به راه می‌افتیم و تلاش می‌کنیم تا یک آبادی را بیابیم و یا اینکه سر جای خود می‌مانیم و با گذاشتن علامت‌هایی همچون افروختن آتش یا نوشتن کلمه «کمک» به صورت بزرگ با سنگ ها، به امید آمدن کمک منتظر می‌مانیم. برای دانشمندان علاقه‌مند به این سوال که آیا موجودات فضایی هوشمند وجود دارند، گزینه‌ها تقریباً یکسان است.
برای بیش از ۷۰ سال، ستاره شناسان سیگنال‌های رادیویی یا نوری مختلف را در جستجوی هوش فرازمینی مورد کاوش و بررسی قرار داده اند که به برنامه SETI معروف است. اکثر دانشمندان مطمئن هستند که حیات در بسیاری از ۳۰۰ میلیون جهان بالقوه قابل سکونت در کهکشان راه شیری وجود دارد. اخترشناسان همچنین فکر می‌کنند که این احتمال وجود دارد که این جهان‌ها برخی از اشکال حیات، هوش و فناوری را توسعه دهند. اما تاکنون هیچ سیگنالی از تمدن‌های بیگانه کشف نشده است، رمز و رازی که دانشمندان آن را «سکوت بزرگ» نامیده اند.
برنامه SETI در واقع همان حالتی است که فرد گم شده به دنبال یافتن نشانه‌های یک آبادی در بیابان است. اما روش دیگری نیز در سال‌های اخیر در حال گسترش است که برنامه METI یا پیام‌رسانی هوش فرازمینی نام دارد و وظیفه آن ارسال پیام از سوی زمین به سمت حیات فرا زمینی است. در واقع، این همان روش دوم است که فرد گم شده در بیابان، با گذاشتن نشانه هایی، به این امید می‌نشیند تا فردی آن پیام‌ها را دریافت کند و به او پاسخ دهد. پس در واقع ما آتش بزرگی روشن می‌کنیم تا شاید موجودات فضایی نور آن را ببینند و خودشان به سراغ ما بیایند، اما بسیاری از دانشمندان نسبت به این اقدام ابراز نگرانی کرده و می‌پرسند برای چه باید جای خودمان را به بیگانگان لو دهیم؟
تاریخچه METI
تلاش‌های اولیه برای برقراری تماس با حیات در خارج از زمین، به چند دهه قبل باز می‌گردد. در سال ۱۹۷۲، ناسا فضاپیمای پایونیر ۱۰ را به سمت مشتری پرتاب کرد که پلاکی که در آن نقاشی خطی از یک مرد و یک زن و نماد‌هایی برای نشان دادن منشأ این فضاپیما که زمین بود، به همراه داشت. در سال ۱۹۷۷، ناسا این موضوع را با رکورد طلایی معروف متصل به فضاپیمای وویجر ۱ دنبال کرد. این فضاپیما‌ها و همچنین دوقلو‌های آنها، پایونیر ۱۱ و وویجر ۲، اکنون همگی از منظومه شمسی خارج شده اند، اما تاکنون هیچ نشانه‌ای را دریافت نکرده اند.
فضاپیمای پایونیر 10 حامل این پلاک است که برخی از اطلاعات اولیه در مورد انسان و زمین را توصیف می کند.
از آن پس، دانشمندان دریافتند که تشعشعات الکترومغناطیسی یک چراغ هشدار دهنده بسیار مؤثرتر است. ستاره شناسان اولین پیام رادیویی طراحی شده برای گوش بیگانگان را از رصدخانه Arecibo در پورتوریکو در سال ۱۹۷۴ ارسال کردند. سری 1s و 0s برای انتقال اطلاعات ساده در مورد انسان و زیست شناسی طراحی شد و به سمت خوشه کروی M13 فرستاده شد. از آنجایی که این خوشه ۲۵۰۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد، بنابراین برای دریافت پاسخ نباید نفس خود را حبس کنیم.
علاوه بر این تلاش‌های هدفمند برای ارسال پیام به بیگانگان، سیگنال‌های برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی نزدیک به یک قرن است که به فضا نشت می‌کنند. این سیگنال‌های در حال گسترش از آنتن‌های زمینی تاکنون به میلیون‌ها ستاره رسیده است. اما تفاوت بزرگی بین انتشار متمرکز امواج رادیویی از یک تلسکوپ غول پیکر و نشت‌های پراکنده سیگنال‌ها وجود دارد.
ارسال پیام‌های جدید به بیگانگان
نزدیک به نیم قرن پس از پیام آرسیبو، دو تیم بین المللی از ستاره شناسان در حال برنامه ریزی جدیدی برای ارتباط با بیگانگان هستند. یکی از آنها از یک تلسکوپ رادیویی جدید غول پیکر استفاده می‌کند و دیگری یک هدف جدید قانع کننده را انتخاب کرده است. یکی از این پیام‌های جدید از بزرگترین تلسکوپ رادیویی جهان در چین در سال ۲۰۲۳ ارسال خواهد شد. این پالس‌های روشن و خاموش مانند کد‌های صفر و یک اطلاعات دیجیتال هستند.
تلسکوپ جدید رادیویی با دیافراگم پانصد متری (FAST) در چین، بزرگترین تلسکوپ رادیویی که تا کنون ساخته شده است و برای ارسال پیام به مرکز کهکشان استفاده خواهد شد.
این پیام «فانوس دریایی در کهکشان» نام دارد و شامل اعداد اول و عملگر‌های ریاضی، بیوشیمی حیات، اشکال انسان، مکان زمین و یک مهر زمانی است. این تیم در حال ارسال پیام به گروهی متشکل از میلیون‌ها ستاره در نزدیکی مرکز کهکشان راه شیری، در فاصله ۱۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ سال نوری از زمین است. در حالی که این امر تعداد موجودات بیگانه بالقوه را به حداکثر می‌رساند، به این معنی است که ده‌ها هزار سال طول می‌کشد تا زمین بتواند پاسخی دریافت کند.
تلاش دیگر هدف قرار دادن تنها یک ستاره است، اما با پتانسیل برای پاسخ بسیار سریعتر. در ۴ اکتبر ۲۰۲۲، تیمی از ایستگاه زمینی ماهواره‌ای Goonhilly در انگلستان پیامی را به سمت ستاره TRAPPIST-1 ارسال خواهد کرد. این ستاره دارای هفت سیاره است که سه تای آنها جهان‌هایی شبیه به زمین هستند که به اصطلاح «منطقه طلایی» نامیده می‌شوند، به این معنی که می‌توانند مرکز وجود آب و حیات بالقوه نیز باشند. TRAPPIST-1 فقط ۳۹ سال نوری از ما فاصله دارد، بنابراین ممکن است ۷۸ سال طول بکشد تا حیات هوشمند پیام را دریافت کند و پاسخ خود را برای زمین بفرستد.
مرکز کهکشان راه شیری که ممکن است محل اسقرار چندین نوع زندگی هوشمند باشد.
دغدغه‌های ارتباط با موجودات بیگانه
چشم انداز تماس با بیگانگان سرشار از سوالات اخلاقی است و METI نیز از این قاعده مستثنی نیست. اولین مورد این است که چه کسی قرار است برای زمین صحبت کند؟ در غیاب هرگونه مشورت بین المللی با مردم، تصمیم گیری در مورد اینکه چه پیامی باید ارسال شود و به کجا ارسال شود در دست گروه کوچکی از دانشمندان علاقه‌مند است. اما یک سوال بسیار عمیق‌تر نیز وجود دارد؛ اگر در جنگل گم شده اید، پیدا شدن چیز خوبی است، اما وقتی صحبت از این می‌شود که آیا بشر باید پیامی را برای بیگانگان بفرستد تا او را پیدا کنند، نتیجه این «پیدا شدن» کاملاً ابهام آلود است.
استیون هاوکینگ، فیزیکدان برجسته، قبل از مرگش صریحاً در مورد خطر تماس با بیگانگان که ممکن است فناوری برتری داشته باشند، هشدار داده بود. او استدلال می‌کرد که آنها می‌توانند دشمنانه برخورد کنند و اگر ما موقعیت زمین را به آنها بدهیم، ممکن است بشریت را نابود کنند. نکته این هشدار‌ها در اینجاست که ما نباید سیگنال‌هایی را ارسال کنیم تا بیگانگان آنها را دریافت کنند و در نهایت احتمالاً به سراغ ما بیایند. نهایتاً ما می‌توانیم همان روش قدیمی تجزیه و تحلیل سیگنال‌های خارجی را دنبال کنیم تا اگر نشانه‌ای یافتیم، برای شناسایی آن اقدام کنیم که آن هم البته برای برخی اقدامی خطرناک تلقی می‌شود.
از طرف دیگر، برخی نیز باور دارند که تاکنون شاید برخی جهان‌های بیگانه پیشرفته از وجود ما مطلع شده باشند و حتی شناسایی‌هایی را در سیاره ما انجام داده باشند. پس اگر قرار بود خطری ما را تهدید کند، تاکنون باید نشانه‌های آن را دریافت می‌کردیم. تا به امروز، هیچ مقررات بین المللی بر METI حاکم نیست، بنابراین با وجود نگرانی ها، آزمایش‌ها ادامه خواهد یافت. در حال حاضر، بیگانگان هوشمند در قلمرو داستان‌های علمی تخیلی باقی مانده اند. کتاب‌هایی مانند «مشکل سه بدن» نوشته سیکسین لیو دیدگاه‌های تامل برانگیزی در مورد اینکه تلاش‌های METI ممکن است به چه سرانجامی برسد، ارائه کرده اند. در اغلب این کتاب ها، نتیجه خوشایند ما زمینی‌ها نخواهد بود و بشریت سرنوشت خوبی نخواهد یافت. در نهایت، ما هیچ تصوری از نتیجه برقراری ارتباط با بیگانگان نداریم، اما آنچه واضح به نظر می‌رسد این است که علی رغم هشدار‌های موجود، این تلاش‌ها در حال شدت یافتن است.