سنگ قبر:
سنگ قبرهایی که برق تولید می‌کنند
یک محقق جوان طرحی را ارائه داده است که بر اساس آن از سنگ مزارها در آرامستان‌ها انرژی خورشیدی تولید می‌کند.
«از قطعی برق در گرمای تابستان کلافه شده بود. زمستان که می‌رفت رفته‌رفته برق‌ها هم مدام می‌رفت و این ایده طرحی جدید را در ذهن او روشن می‌کرد. علیرضا تیموری، مخترع تویسرکانی، طرح آرامستان خورشیدی را ارائه داد تا هم روی طرح‌های پرهزینه و بی‌فایده را کم کند و هم راهی برای قطعی برق پیدا کرده باشد.
به اعتقاد این مخترع جوان این آرامستان خورشیدی همان نیروگاه خورشیدی است، بدون ریالی هزینه.
در دانشگاه در رشته برق درس خواند و مدتی هم مطالعات زیادی در حوزه نیروگاه‌های خورشیدی داشت. ساعت‌ها برای تحقیق خود وقت گذاشت و بالاخره ایده‌ای ارایه داد تا هم جلوی برق‌رفتن‌های مکرر را بگیرد و هم در هزینه‌های تولید برق تا جایی که امکان دارد صرفه‌جویی کند. طرحی که او ارائه داد می‌تواند در کل کشور اجرایی شود و تا حدود زیادی به تولید برق با هزینه پایین کمک کند.
او به «شهروند» می‌گوید: «سال گذشته مدام برق‌ها می‌رفت و خانه‌ها مثل زودپزهایی می‌شد که هر لحظه این امکان را می‌دادی که از گرما دود از سرت بلند شود. بیمارانی که با دستگاه زندگی می‌کردند هر لحظه دل‌شان می‌ریخت که اگر این بار رفتن برق طولانی شود چه بلایی بر سرشان می‌آید. از طرف دیگر هم مدام می‌گفتند کمبود برق حاصل شده و تاسیسات فرسوده جوابگوی نیاز مردم نیست. به همین دلیل همه نیرویم را به کار گرفتم تا بتوانم مشکلی را از دوش مردم بردارم.
او کاردانی‌اش را در رشته برق و کارشناسی‌اش را در رشته IT خوانده است و از ایده‌اش در مورد آرامستان خورشیدی می‌گوید که مدت‌ها روی این موضوع تحقیق کرده و از آنجا که در محل زندگی‌اش در تویسرکان بحث قطعی برق به وفور اتفاق می‌افتد، تصمیم گرفت این طرح را اجرایی کند.
طرحی جدید با نامی عجیب
اسم طرح تا حدودی عجیب است و شاید برای خیلی‌ها جالب باشد که چه ارتباطی بین آرامستان و خورشید وجود دارد اما به نظر تیموری آرامستان همه ظرفیتی را که بتواند به یک نیروگاه برق تبدیل شود، دارد.
از قطعی برق می‌توان جلوگیری کرد
تیموری توضیح می‌دهد که علت اصلی قطعی برق در فصل گرم سال کمبود آب و تولید کم انرژی در نیروگاه‌های برق است. در واقع میزان انرژی تولیدشده پاسخگوی جمعیتی نیست که هر روز در حال افزایش است و تنها راهی که می‌توان برق این جمعیت را تولید و از قطعی برق جلوگیری کرد، ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی است.
به اعتقاد او احداث نیروگاه‌های خورشیدی از جمله پرهزینه‌ترین پروژه‌هایی است که هر کشوری با آن روبه‌رو است. برای آن که یک نیروگاه خورشیدی احداث شود نیاز به زمینی مسطح و بزرگ در نزدیکی منطقه مسکونی دارد که بتواند برق تولیدشده را در منطقه مسکونی توزیع کند. مرحله دوم خرید پنل‌های خورشیدی با قیمت گزاف است که هر پنل خورشیدی بین پنج تا ۹۰ میلیون تومان هزینه دارد و تامین این پنل‌ها به تعداد زیاد هزینه نیروگاه را تا حدود زیادی افزایش می‌دهد. اما سومین هزینه‌ای که باید برای ساخت نیروگاه‌ها پرداخت، هزینه ساخت سازه‌ها و تعمیر و نگهداری پنل‌هاست که نیاز به نیروی انسانی دارد. هر چند شست‌وشوی دوره‌ای هم در حوزه نگهداری و مراقبت پنل‌ها منظور می‌شود و باز هم هزینه‌بر است؛ چرا که هر دو هفته یکبار پنل‌ها باید شست‌وشو و غبارروبی شوند تا توان مد نظر را تولید کنند.
این جوان تویسرکانی توضیح می‌دهد که این سه فاکتور در کنار هم سبب می‌شود ساخت یک نیروگاه خورشیدی نیازمند سرمایه هنگفتی باشد. هر مرحله از ساخت نیروگاه نیز با مشکلی روبه‌رو شود به همین دلیل است و با وجودی که همه می‌دانند نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند نقش مهمی در تولید برق داشته باشد، اما هنوز هم پروژه‌های زیادی در این خصوص اجرایی نشده است.
او توضیح می‌دهد که ایده آرامستان خورشیدی به عنوان یک نیروگاه خورشیدی در قالب یک نمونه فیزیکی پیاده‌سازی شد تا صحت اعداد و ارقام روی کاغذ مشخص شود. نتیجه آن هم این است که اگر این ایده در همه آرامستان‌های کشور اجرایی شود، تا حدود زیادی از کمبود برق در ماه‌های پرمصرف کاسته می‌شود.
هر شهر و روستا یک نیروگاه خورشیدی
او تاکید می‌کند که با توجه به اعتقاداتی که مردم ما درباره درگذشتگان خود دارند و هر هفته یا چند هفته در میان به سر مزار عزیران ازدست‌رفته خود می‌روند، اصولا آرامستان‌ها در نزدیکی بافت‌های شهری احداث می‌شود. از سوی دیگر آرامستان‌ها در زمین وسیعی احداث می‌شود و هرگز وسط آن ساختمان‌های چندطبقه و برج‌های تجاری ساخته نمی‌شود تا جلوی تابش نور خورشید را بگیرد. پس دقیقا شرایط آرامستان مشابه شرایط زمین یک نیروگاه خورشیدی است.
او در ادامه توضیح می‌دهد که احداث آرامستان خورشیدی تا حدود زیادی نیز می‌تواند از هزینه‌های ساخت نیروگاه کم کند؛ به این معنا که اصولا ۸۵درصد هزینه ساخت نیروگاه خورشیدی به خرید و تجهیز پنل‌ها برمی‌گردد، اما آرامستان خورشیدی بدون نیاز به پنل‌های خورشیدی انرژی تولید می‌کند. به عبارت دیگر ایده سنگ مزار خورشیدی جایگزین پنل‌ها می‌شود، به این معنا که هر سنگ قبر خورشیدی چهار میلیون و ۷۰۰ هزار تومان هزینه برمی‌دارد که این رقم در برابر ۹۰ میلیون پنل خورشیدی بسیار ناچیز است.
کارکرد سنگ مزارهای خورشیدی
تیموری به پنل‌های کوچک خورشیدی که داخل سنگ‌ها به کار رفته، اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌کارگیری این پنل‌ها بسیار ساده و بدون درد سر و هزینه اضافی است، از همین رو استفاده از سنگ مزار خورشیدی باعث صفرشدن هزینه خرید پنل‌های بزرگ در نیروگاه خورشیدی خواهد شد.»
با بررسی گام‌به گام طرح به این نتیجه می‌رسیم که تاکنون هیچ نوع خرج اضافی به خانواده متوفیان تحمیل نشده و هر رسم و رسومی که تا پیش از این طرح لحاظ می‌کردند، دقیقا به همان سبک و سیاق برگزار می‌شود.
اما این اتفاق می‌تواند به عنوان باقیات و صالحات برای متوفی باشد.
مردم از نیروگاه نگهداری می‌کنند
این مخترع به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «نیروگاه‌های خورشیدی برای آن که قابل استفاده شده و در بلندمدت بتوانند برق تولید کنند، باید حتما به صورت مستمر شست‌وشو و غبارروبی شوند. احداث سنگ قبرهای خورشیدی سبب می‌شود این هزینه نیز کاهش پیدا کند، زیرا در آرامستان خورشیدی این زحمت را هم بازماندگان متوفیان به رسم همیشه می‌کشند و هرازچندگاهی سر مزار متوفی خود آب می‌ریزند و گردوغبار آن را می‌گیرند. در حقیقت همان شست‌وشوی قبرها همانند گذشته بخش تعمیر و نگهداری آرامستان خورشیدی را تامین می‌کند.
او بر این باور است که اجرای چنین نیروگاه‌هایی در سراسر کشور می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد و علاوه بر این که مقرون‌به‌صرفه است، می‌تواند برق مورد نیاز کشور را نیز تا حدود زیادی جبران کند.
او با تاکید بر این که این سنگ قبرها هیچ تفاوتی از نظر ظاهری با سنگ قبرهای معمولی ندارد، تاکید می‌کند که در تویسرکان که این ایده را اجرا کردیم، با وجود گذشت ۹ ماه از نصب این پنل خورشیدی بر اثر رفت‌وآمد روی آن یا سرما و گرما هیچ آسیبی ندیده و نمونه موفق تحقیقات بوده است.
او امیدوار است که این ایده در سراسر کشور اجرا شود و بتواند به افزایش میزان برق تولیدی در کشور کمک کند.
اگر آرامستان‌های کشور یکپارچه به نیروگاه‌های خورشیدی تبدیل شوند، پروژه‌ای شکل می‌گیرد که روزبه‌روز بر توان آن افزوده می‌شود؛ به‌ویژه این که لاجرم روزانه بر تعداد متوفیان اضافه شده و هر سنگ مزار منشأیی است برای تولید برق.
به اعتقاد او در «بهشت زهرا»ی تهران روزانه افزون بر ۷۰ تا ۸۰ متوفی دفن می‌شوند. در هیچ نقطه‌ای از دنیا نیروگاهی که روزانه ۷۰ پنل به آن مجموعه اضافه شود، وجود ندارد، اما در ایران میسر می‌شود اگر مسئولان به این موضوع توجه داشته باشند و از ظرفیت آن استفاده کنند.
هر سنگ مزار ۲۸۰ وات برق
این مخترع جوان از ایجاد نیروگاه خورشیدی در هر شهر و دیار یاد می‌کند و می‌گوید: «طبق برآوردی که انجام دادم توان تولید برق هر سنگ مزار به نسبت سایز سنگ متفاوت است و هر چه سایز سنگ بزرگ‌تر باشد، انرژی بیشتری تولید می‌شود اما نمونه سنگ مزار اجراشده در اندازه یک متر و ۶۰ سانتی‌متر در ۷۰ سانتی‌متر حدود ۲۸۰ وات در ساعت برق تولید می‌کند.»
هدف تولید برق برای ایران است
تیموری به دغدغه مشاغلی چون مراکز فروش سنگ قبر می‌پردازد و اضافه می‌کند: «به‌راحتی این مشکل حل‌وفصل خواهد شد. با برگزاری یک دوره آموزشی مختصر این مراکز آمادگی ارائه خدمات به مردم را پیدا می‌کنند و هیچ تهدیدی برای شغل این افراد در میان نیست. ضمن این که تفاوت فاحشی بین سنگ مزار خورشیدی و سنگ مزار معمولی وجود ندارد.»