اجتماعی
جرمی که قلب می‌شکند
در چند روز گذشته دو ویدئو منتشر شد که حکایت از توهین به مزار دو چهره سرشناس ایرانی داشت، یکی نصب بیلبوردی بر مزار مرحوم «بهمن کشاورز» وکیل صاحب‌نام ایرانی که سال‌ها ریاست کانون وکلا را بر‌عهده داشت و دیگری مرحوم «حبیب» از اهالی موسیقی و آواز که در روستای نیاسته رامسر به خاک سپرده شده است.
در چند روز گذشته دو ویدئو منتشر شد که حکایت از توهین به مزار دو چهره سرشناس ایرانی داشت، یکی نصب بیلبوردی بر مزار مرحوم «بهمن کشاورز» وکیل صاحب‌نام ایرانی که سال‌ها ریاست کانون وکلا را بر‌عهده داشت و دیگری مرحوم «حبیب» از اهالی موسیقی و آواز که در روستای نیاسته رامسر به خاک سپرده شده است. خانواده مرحوم حبیب نسبت به شکسته‌شدن و تخریب مزار او گلایه کردند و برای اولین بار پس از مرگ او به برخی نکته‌ها و فشارها و محدودیت‌هایی که در طول حضورش در ایران تحمل کرده بود، اشاره کردند. حبیب محبیان خواننده پیش از انقلاب که در سال 88 به ایران بازگشت و هرچند در خاک ایران از دنیا رفت؛ اما هیچ‌گاه نتوانست بار دیگر به صحنه هنر و موسیقی بازگردد و در‌عین‌حال ناگزیر شد تا محدودیت‌های بسیاری را بپذیرد. یکی از دردناک‌ترین اتفاقات درباره او عکسی بود که از جسدش در سردخانه بدون اجازه و اطلاع خانواده‌اش منتشر شد. حالا خانواده او از مزارش فیلمی منتشر کرده‌اند که چراغ‌هایش شکسته و گل‌های اطراف سنگ مزارش تخریب شده بود. هرچند پس از انتشار این فیلم، چند نفر از علاقه‌مندانش به آنجا رفتند و به تعمیر خرابی‌ها پرداختند. در‌این‌میان عدم مسئولیت مراقبان آن مزار و اهالی آن روستای نزدیک رامسر، احساسات بسیاری را جریحه‌دار کرد که چطور از این مزار به‌خوبی مراقبت نمی‌کنند.
توهین به مزار بهمن کشاورز اتفاق دیگری بود که به‌تازگی رخ داد. این وکیل سرشناس که به‌تازگی سومین سالگرد فوت او را پشت سر گذاشته‌ایم، در سوم اردیبهشت 1398 درگذشت. برخی از افراد با قراردادن یک بنر بر روی مزار او در قطعه نام‌آوران، به او توهین کردند. در این نوشته از تأیید طرح تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار در شورای نگهبان اظهار شادمانی کرده و نوشته بودند «وکالت آزاد شد». هرچند وکلا و دوستداران «بهمن کشاورز» که احساسات‌شان در پی این اتفاق جریحه‌دار شده بود، دو شکایت را ثبت کردند. یک شکایت از سوی کانون وکلای دادگستری مرکز در این زمینه طرح شده و شکایت دیگری نیز از سوی بنیاد حقوقی بهمن کشاورز مطرح شده است.
هرچند قطعه نام‌آوران دوربین‌هایی دارند که به احتمال زیاد پس از فرایند قانونی، امکان بررسی تصاویر آنها وجود دارد و می‌توان به هویت و چهره توهین‌کنندگان پی برد؛ اما واقعیت این است که ماجرای سنگ مزارهایی که تخریب می‌شوند، عکس‌هایی که از سنگ‌ها پاک می‌شوند، حکایت تکراری و غم‌انگیزی است که سال‌هاست در کشورمان رخ می‌دهد. تاکنون به سنگ مزار بسیاری از چهره‌های سرشناس اهانت شده و هر سال این فهرست طولانی‌تر می‌شود؛ از تخریب سنگ مزار شاملو و سپانلو تا سنگ مزار دو نفر از کشته‌شدگان پرواز اوکراین و پاک‌کردن تصویر زنان. اما این توهین همان‌طور که این بار درباره سنگ مزار بهمن کشاورز رخ داده، جرمی است که می‌توان برای آن شکایت طرح کرد.
به گزارش ایوان وکلا «مطابق بند ۱۲ از ماده ۱ آیین‌نامه امور خلافی مصوبه ۲۲ مرداد سال ۱۳۲۴ ناسزاگفتن و اهانت به مردگان در ملأ‌عام برخلاف شعائر موجب حبس از دو تا پنج روز و تأدیه غرامت می‌شود. ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی نیز می‌تواند شامل توهین به مردگان شود و در مواردی که عرفا هتک به مرده هتاکی به بازمانده محسوب شود. در‌این‌میان بازماندگان و وراث می‌‌توانند به خاطر توهین یا افترایی که به مرده آنها شده و به خاطر توهینی که به خود آنها شده، اقامه دعوا و ادعای خسارت کنند». تخریب از‌جمله جرائم عمدی است و طبق ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی هر‌کس عمدا اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب کند یا به هر نحو کلا یا بعضا تلف کند یا از کار اندازد، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
هرچند این توهین‌ها بی‌تردید خاستگاهی متفاوت دارد و شاید حتی با وجود شکایت نتوان، توهین‌کنندگان را مجازات کرد.