خطراتی که در فصل بهار کوهنوردان را تهدید می‌کند

 حمید مکفی به افزایش اقبال مردم به کوهنوردی با شروع فصل بهار، اظهار کرد: دانش کوهنوردی، داشتن وسایل و لوازم مناسب و چگونگی نحوه استفاده از آن‌ها سه شاخصه مهمی است که کوهنوردان برای رفتن به کوهستان باید از آن‌ها برخوردار باشند.

وی تصریح کرد: کوهنوردان باید در هر فصلی بدانند که چه تجهیزات، پوشاک و غذایی را همراه با خود ببرند.

این مربی کوهنوردی با بیان اینکه خطرات کوهستان در فصل بهار به دو دسته طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می‌شود، افزود: گاهی حوادثی که در کوهستان رخ می‌دهد، غیرطبیعی است و ربطی به طبیعت ندارد و بیشتر عامل انسانی در بروز آن‌ها دخیل است. برای نمونه چندسال پیش در دماوند سنگ از زیر پای یک کوهنورد جدا شد و در پایین‌تر با برخورد با سر یک کوهنورد دیگر جان او را گرفت، در این شرایط اگر آن کوهنورد تنها با فریاد "سنگ"، کوهنوردان پایین دست را خبر می‌کرد، جان آن کوهنورد حفظ می‌شد.

وی خطرات طبیعی کوهستان را هم به دو دسته حوادث درون زمینی و برون زمینی تقسیم کرد و گفت: در حوادث درون زمینی همچون زلزله و آتشفشان ما هیچ دخل و تصرفی در آن‌ها نداریم و تقریبا غیر قابل پیش بینی هستند، اما در برخی از کوهستان‌های آتشفشانی می‌توان قبل از صعود از مردم محلی پرسید که بی خطرترین زمان صعود به آن چه هنگامی است.

مکفی در ادامه از سیل، بهمن، طوفان، مه گرفتگی، صاعقه و باد و بوران و ریزگرد‌ها به عنوان مهمترین حوادث طبیعی برون زمینی در کوهستان نام برد که اگر کوهنوردان دانش کافی داشته باشند، قابل پیش بینی خواهند بود و می‌توان از آن‌ها جان سالم به در برد.

وی بااشاره به اینکه در فصل بهار و بارش شدید باران، دره‌های کوهستانی مستعد سیل هستند، عنوان کرد: سال ۱۳۸۴ بود که پنج نفر از دانشجویان دانشگاه شریف که دره نوردان قابلی بودند به دره شمالی دماوند رفتند و شب را در بستر دره اتراق کردند، درحالی که ۳۰ کیلومتر آن طرف‌تر باران شدیدی باریده بود و سیلی را در داخل این دره به راه انداخت و این پنج نفر را با خود برد و متاسفانه تنها جنازه یکی از آن‌ها هم پیدا شد.

این مدرس کوهنوردی با تاکید براینکه قبل از هر برنامه اعزام به کوهستان باید وضعیت هواشناسی را مورد توجه قرار داد، گفت: گا‌ها در پایین دست کوهستان و منطقه‌ای که در آن قرار داریم، هوا بارانی است، اما در بالادست و نزدیک به قله برف می‌بارد که معمولا در گزارشات هواشناسی به بارش برف در ارتفاعات اشاره می‌شود. در این شرایط تا ۷۲ ساعت پس از بارش برف نباید به کوهستان رفت تا برف به ثبات و پایداری برسد و گرفتار وقوع بهمن نشویم.

مکفی یادآورشد: اگر قرار است در برنامه صعود چند روزه به یک قله برفی برویم، بهتر است صعود از خط الراس کوهستان باشد تا دچار بهمن نشویم و حتما ابزار‌های فنی مانند گیرنده و فرستنده همراه کوهنوردان باشد تا اگر گرفتار بهمن شدند، از طریق آن ردیابی و نیرو‌های امداد برای نجات سریعتر اقدام کنند.

وی یکی دیگر از مهمترین خطرات کوهستان در فصل بهار را برخورد صاعقه عنوان کرد و گفت: صاعقه تبادل الکترونیک بین زمین و ابر‌های آسمان است و طی آن حدود ۱۰ تا ۲۰ و بعضا تا ۱۰۰ میلیون ولت برق تولید می‌شود و جان کوهنوردان را هم به خطر می‌اندازد.

این مربی کوهنوردی اضافه کرد: در منطقه‌ای که بار الکتریکی و احتمال برق گرفتگی کوهنورد وجود دارد، با وجود برخی نشانه‌ها قابل پیش بینی است که از جمله در ابتدا مو‌های بدن به یکباره سیخ می‌شود، سپس با نزدیک‌تر شدن به منطقه خطر گوش‌ها وزوز می‌کند و بوی ازن به مشام می‌رسد. در این شرایط کوهنورد باید به سرعت ارتفاع خود را کم کند تا دچار برق گرفتگی نشود.

وی تاکید کرد: زمانی که صاعقه‌ای به زمین برخورد می‌کند، برای لحظاتی در زمین می‌ماند، تا جذب زمین شده و تبدیل به گرما شود، از طرفی با خیس بودن زمین امکان انتقال آن تا مسافت زیادی وجود دارد، بنابراین برای کم کردن ارتفاع باید به سرعت اقدام کرد و موبایل، جی چی اس و هر شی فلزی همچون گوشواره، دست بند، زنجیر و ساعت و... را پرت کنیم، هرچند که کوهنوردان با دانش معمولا اشیا فلزی را با خود به کوهستان نمی‌برند.

مکفی متذکر شد: اگر در کوهستان باشیم و صاعقه آغاز شود، درصورتی که درختان زیادی وجود دارد، می‌توان زیر کوتاه‌ترین درخت رفت و به فاصله یک سوم از تنه درخت و دو سوم از انتهای شاخه درخت بنشینیم و روی کوله خود چمپاته زد.

وی از طوفان به عنوان یکی دیگر از خطرات کوهنوردی نام برد و گفت: در فصل زمستان در کوهستان طوفان خود را به شکل کولاک نشان می‌دهد، کما اینکه چند سال پیش یک کوهنورد کرمانشاهی که برای صعود به قله دماوند از جبهه جنوبی آن رفته بود در مسیر دچار کولاک شد، درحالی که تنها یک و نیم متر تا یکی از پناهگاه‌های این کوهستان فاصله داشت و اگر آن را می‌دید جانش را نجات می‌داد.

این مدرس کوهنوردی با بیان اینکه در طوفان‌های کوهستانی سرمای بسیار زیادی وجود دارد، تصریح کرد: بنابراین به کوهنوردان توصیه می‌شود برای چنین شرایطی هم از عینک و ماسک ضد طوفان استفاده کنند و اگر به ناگاه در کوهستان با آن مواجه شدند تلاش کنند تا در یک شیار و شکاف سنگی اتراق کرده و خود را از سرمازدگی حفظ کنند.

وی به وقوع باد و بوران هم در کوهستان اشاره کرد و گفت: اگر کوهنورد حین باد و بوران خود را در موقعیت مناسبی قرار ندهد، خیسی زمین و باد‌های شدید ممکن است باعث عدم تعادل و پرت شدن او به پایین و داخل پرتگاه‌ها شود.

مکفی به خطرات مه گرفتی در کوهستان‌ها هم پراخت و گفت: در این هنگام میدان دید در کوهستان بسیار کم می‌شود و احتمال دارد راه را اشتباه برویم، همانطور که چندسال پیش یک کوهنورد از جبهه جنوبی دماوند صعود خود را آغاز کرد، اما از جبهه غربی سر درآورد، بنابراین در این موقعیت نباید به کوهنوردی خود ادامه دهید.

وی در ادامه از ریزگرد‌ها به عنوان یکی از خطرات سال‌های اخیر در کوهستان نام برد و گفت: ما هنوز درباره میزان آلودگی این ریزگرد‌ها اطلاع نداربم، بنابراین نمی‌دانیم تا چه حد خطرناک است، لذا کوهنوردان بهتر است در هنگام وقوع ریزگرد‌ها به کوهستان نروند، چراکه ممکن است در آینده دچار آسیب‌هایی شوند.

این مربی کوهنوردی گفت: اولین ریسک در کوهستان، آخرین خطر است، چون زمین بازی ما زمین خطرناکی است و راه امداد هم ندارد، لذا به کوهنوردان توصیه می‌شود حتما با دانش کامل به آن صعود کنند.

وی تاکید کرد: کوهستان رفتن و کوهنوردی علم خاص خودش را دارد، لذا از کسانی که علاقمند به این رشته هستند می‌خواهیم که حتما دوره‌های کوهنوردی را به صورت کامل بگذرانند و بعد از طریق باشگاه‌های کوهنوردی که مربیان مجربی در اختیار دارند برای صعود اقدام کنند.