5 اقدام ساده برای کاهش 30 درصدی احتمال ابتلا به انواع سرطان

یک پژوهشگر حوزه سرطان ضمن تشریح انواع چکاپ های سالیانه ای که افراد باید برای بررسی احتمال ابتلا به سرطان های گوناگون انجام دهند، گفت: تمام افراد صرف نظر از این که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به انواع سرطان هستند یا خیر، می توانند با انجام پنج اقدام ساده تا 30 درصد جلوی ابتلا به انواع سرطان را بگیرند؛ این پنج اقدام نیز شامل پرهیز از مصرف دخانیات، عدم مصرف الکل، انجام ورزش منظم روزانه، تغییر سبک غذایی یعنی مصرف هرچه کمتر غذاهای سرخ کردنی و چرب و مصرف هرچه بیشتر مواد غذایی فیبردار و گیاهی و دوری کردن از مواد شیمیایی از قبیل انواع شوینده ها، پاک کننده ها، سفیدکننده ها و براق کننده ها است.

سرطان یکی از شایع ترین بیماری های انسانی بخصوص در دوران مدرن است. سرطان می تواند انواع اندام های بدن را درگیر کند و به همین دلیل شاهد وجود انواع سرطان در زندگی بشر هستیم. در این میان اما با انجام تغییراتی ساده در سبک زندگی می توان تا حد زیادی از ابتلا به انواع سرطان پیشگیری کرد. همچنین با پیشرفت علم پزشکی در دهه های اخیر چندین نوع درمان برای انواع سرطان ابداع شده است. 

5 سرطان اصلی شایع در ایران

مطابق آخرین آمارهایی که در سمپوزیوم بین المللی سرطان پژوهشگاه رویان در بهمن ماه 1400 ارائه شده است، آمار ابتلا به سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی برآورد می شود، اما سرطان در ایران روندی رو به رشد دارد و متوسط نرخ بروز سالانه آن 1.5 درصد گزارش شده است و براساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت، سالانه 110 هزار نفر در ایران به سرطان مبتلا می شوند. 

همچنین باید توجه داشت که طبق آمارهایی که وزارت بهداشت در روز جهانی سرطان در 15 بهمن امسال ارائه داد، ابتلا به سرطان پس از بیماری های قلبی، دومین عامل مرگ و میر ایرانیان است که هر سال در مرگ 16 درصد ایرانی ها نقش اصلی را ایفا می کند. این در حالی است که مصرف دخانیات، آلودگی هوا، افزایش جمعیت سالمند، چاقی، کمبود فعالیت بدنی و مصرف الکل به عنوان مهمترین عوامل شیوع سرطان در ایران شناخته می شود. 

آن طور که مرکز تحقیقات سرطان کشور گزارش داده است، شایع ترین سرطان بین مردم ایران، سرطان پستان است که جمعیت زنان مبتلا به آن، آن قدر زیاد است که این سرطان را به شایع ترین سرطان در میان مردان و زنان ایرانی تبدیل کرده است. بعد از آن هم سرطان پوست، سرطان معده، سرطان روده بزرگ و سرطان مثانه، در رده دوم تا پنجم سرطان های شایع در کشورمان قرار دارند و البته سرطان پروستات نیز یکی از شایع ترین سرطان ها در کشور ماست. 

احتمال افزایش 43 درصدی ابتلا به سرطان در ایران از 95 تا 1404 

دکتر منوچهر احمدی، متخصص رادیوانکولوژی نیز در گفت و گو با رکنا با تاکید بر افزایش آمار ابتلا به سرطان در ایران در سال های اخیر اظهار داشت: براساس آخرین مطالعاتی که انجام شده است، صرف از سرطان پوست، میزان موارد جدید ابتلا به سرطان در سال 1404 در کشورمان، 160 هزار مورد در سال پیش بینی می شود که افزایشی 43 درصدی را نسبت به سال 95 خواهد داشت. این مساله نشان می دهد که آمار ابتلا به سرطان در ایران در سال های اخیر افزایش یافته و متاسفانه همچنان رو به رشد است.

وی افزود: مهمترین عوامل افزایش آمار سرطان در ایران، دور شدن از سبک زندگی طبیعی، ماشینی شدن زندگی، وجود استرس های شدید در زندگی روزمره، مصرف غذاهای آلوده، استفاده بیش از حد از مواد غذایی چرب و سرخ کردنی، بی توجهی به ورزش کردن و انجام تحرک در زندگی، رشد مصرف دخانیات و افزایش مصرف الکل بوده است. 

تفاوت سرطان های شایع در مردان، زنان و کودکان ایرانی

احمدی با بیان این که در سال های اخیر آمار ابتلا به سرطان در مردان، زنان و کودکان ایرانی رشد کرده است، اظهار داشت: سرطان های خونی شامل AML و ALL بیشترین سرطان هایی هستند که کودکان ایرانی به آن مبتلا می شوند و البته بروز تومورهای سرطانی سارکوم نیز جزو سرطان های شایع در کودکان کشورمان به حساب می آید. 

این پژوهشگر حوزه سرطان ادامه داد: سرطان پستان شایع ترین سرطان در میان زنان ایرانی و حتی در بین تمام ایرانیان است و علاوه بر آن سرطان های ریه و روده بزرگ و همچنین سرطان های زنانه مثل دهانه رحم، مخاط رحم و تخمدان نیز در بین زنان ایرانی شایع است. 

وی در ادامه تاکید کرد: سرطان های شایع در میان مردان، با سرطان های شایع در زنان و کودکان متفاوت است، به نحوی که شایع ترین سرطان در میان آقایان ایرانی، سرطان ریه است و همچنین آمار ابتلا به سرطان های معده و پروستات نیز در بین مردان ایرانی بسیار بالاست. ضمن این که ابتلا به سرطان پوست نیز جزو سرطان های شایع در میان زنان و مردان ایرانی است. 

نقش مهم ژنتیک در ابتلا به سرطان 

احمدی با تاکید بر لزوم بازنگری در سبک تغذیه ایرانیان با توجه به افزایش آمار ابتلا به سرطان در کشورمان گفت: ما برای کاهش ابتلا به سرطان باید تا حد امکان از مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی پرهیز کنیم، استفاده از فست فودها را به حداقل ممکن برسانیم و هرچه بیشتر به مواد غذایی فیبردار شامل میوه، سبزیجات و غذاهای گیاهی روی بیاوریم. 

این متخصص رادیوانکولوژی ادامه داد: بدون شک اگر در میان اطرافیان یک فرد، اشخاص زیادی به سرطان مبتلا شده باشند، آن فرد باید بیش از متوسط جامعه نگران ابتلا به سرطان باشد، چون اکنون در علم روز جهان ثابت شده است که ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به سرطان دارد. 

راهکارهایی ساده برای کاهش احتمال ابتلا به انواع سرطان 

احمدی در پاسخ به این سوال که چطور می‌ توان احتمال ابتلا به سرطان را کاهش داد، عنوان کرد: سازمان جهانی بهداشت تاکید دارد که چه افرادی که اطرافیان آنها به سرطان مبتلا شده اند و چه سایر افراد می توانند با انجام پنج اقدام ساده تا 30 درصد جلوی ابتلا به سرطان های مختلف را بگیرند؛ این پنج اقدام نیز شامل پرهیز از مصرف دخانیات، عدم مصرف الکل، انجام ورزش منظم روزانه، تغییر سبک غذایی یعنی مصرف هرچه کمتر غذاهای سرخ کردنی و چرب و مصرف هرچه بیشتر مواد غذایی فیبردار و گیاهی و دوری کردن از مواد شیمیایی از قبیل انواع شوینده ها، پاک کننده ها، سفیدکننده ها و براق کننده ها است. 

این پژوهشگر حوزه سرطان تاکید کرد: طبیعی است کسانی که در اطرافیان خود سابقه بیشتری از ابتلا به سرطان دارند، باید بیش از سایرین به انجام اقداماتی بپردازند که احتمال ابتلای آنها را به سرطان کاهش می دهد و همچنین این افراد باید انجام چکاپ های سالانه جهت بررسی احتمال ابتلا به سرطان را از دیگران جدی تر بگیرند. 

چکاپ هایی که باید برای بررسی ابتلا به انواع سرطان انجام شوند 

احمدی با تاکید بر لزوم انجام چکاپ های دوره ای برای بررسی احتمال ابتلا به سرطان بخصوص توسط کسانی که سابقه خانوادگی دارند، عنوان کرد: افراد باید بسته به سرطان هایی که در میان اطرافیان آنها رواج داشته است، در بازه های زمانی مشخصی خود را تحت چکاپ قرار دهند؛ به طور مثال اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پستان در یک فرد وجود دارد، او باید به محض رسیدن به سن بلوغ خود را از طریق معاینات جسمی یا انجام سونوگرافی ‌تحت بررسی قرار دهد.

این متخصص رادیوانکولوژی ادامه داد: افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارند، باید حتما سالیانه یک بار آزمایش مدفوع انجام دهند و در صورت امکان به انجام کولونوسکوپی بپردازند. البته انجام این آزمایش به سایر افراد نیز در سنین بالا توصیه می شود، اما احتمال ابتلای افراد دارای سابقه خانوادگی به سرطان روده بزرگ بیشتر از دیگران است.

وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این که شناسایی هرچه زودتر ابتلا به سرطان می‌ تواند احتمال درمان این بیماری‌ را افزایش دهد، افراد مختلف بخصوص کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان را دارند، باید چکاپ های سالیانه گوناگون از جمله عکس برداری از ریه، انجام آزمایش مدفوع و سایر آزمایشات روتین را جدی بگیرند. 

چکاپ های خاص موثر در شناسایی ابتلا به سرطان های زنانه و مردانه 

احمدی در ادامه به معاینات دوره ای لازم برای بانوان جهت بررسی احتمال ابتلا به سرطان های زنانه اشاره کرد و گفت: در کشورهای پیشرفته مرسوم است که زنان از سن 50 سالگی به بعد حتما سالیانه یک بار ماموگرافی انجام می دهند و به انجام آزمایش پاپ اسمیر برای بررسی احتمال ابتلا به زگیل تناسلی به عنوان عامل اصلی بروز سرطان دهانه رحم می پردازند. در کشور ما نیز حتما لازم است که بانوان برای بررسی احتمال ابتلا به سرطان های زنانه، این آزمایش ها را به همراه آزمایش ادرار حداقل سالی یک بار انجام دهند تا در صورت ابتلا به سرطان خیلی زود متوجه این موضوع شوند. 

این پژوهشگر حوزه سرطان ادامه داد: زنان همچنین می توانند برای بررسی احتمال ابتلا به سرطان تخمدان، سالیانه یک بار به انجام سونوگرافی شکم و لگن بپردازند. ضمن این که آقایان هم لازم است از 50 سالگی نگران احتمال ابتلا به سرطان پروستات باشند و سالیانه یک بار به انجام آزمایش PSA بپردازند و نتیجه آزمایش خود را به یک پزشک متخصص نشان بدهند تا آنها را از نظر احتمال ابتلا به سرطان پروستات بررسی کند. 

وی در پایان تصریح کرد: تمام افراد باید علایمی مثل خون ریزی همراه با مدفوع، وجود خون در ادرار، داشتن سرفه به مدت طولانی و وجود درد مزمن در نقاط خاصی از بدن را بسیار جدی بگیرند و بدانند که تمام این علایم می تواند نشانه ای از احتمال ابتلا به سرطان باشد. مردم ما همچنین باید توجه داشته باشند که هرچه ابتلا به انواع سرطان زودتر شناسایی شود، احتمال درمان آن نیز افزایش خواهد یافت و بنابراین افراد باید در تمام سنین به سلامتی و وجود انواع علایم بالینی در بدن خود اهمیت دهند.