باورها
از مزایای داشتن پیشانی بلند تا عطسه و صبر! | ۳ مورد از رایجترین باورهای ایرانیان و خاستگاه شکلگیریشان
در این مقاله درباره باورها و تاثیر عمیقشان بر زندگی و تفاوتشان با خرافه حرف می زنیم و به بررسی ریشه و خواستگاه این باورها در ایران می پردازیم.
از مزایای داشتن پیشانی بلند تا عطسه و صبر!
۳ مورد از رایجترین باورهای ایرانیان و خاستگاه شکلگیریشان
۱- داشتن پیشانی بلند باعث خوشبختی میشود: پیشانی داشتن، پیشانی بلند، پیشانی نوشته و خط پیشانی در باور بعضی از مردم تعیین کننده سرنوشت بوده است. در کتاب مرزبان نامه که یکی از آثار ارزنده ادب فارسی در قرن چهارم هجری است آمده است: «اسرار فر ایزدی از اساریر جبهت او اشراق کردی» که به این باور اشاره دارد. بر اساس این باور «پیشانی بلند» نشانه نیکبختی و «پیشانی کوتاه» نشانه تنگدستی و زبونی است.
این باور در داستانها و امثال فارسی نیز بازتاب فراوانی داشته است. برای نمونه داستان «ماه پیشونی» یکی از این داستان هاست که در آن تصویر ماهی بر پیشانی دخترک قصه، سرانجام به خوشبختی اش منجر میشود. از مثالهای معروف مبتنی بر این باور نیز میتوان به مَثل «آدم باید پیشانی اش بلند باشد» یا «چه پیشانی سیاهی داشتم» اشاره کرد. پیشانی نوشت در باور بسیاری از مردم نشان دهنده اقبال و بخت است.
۲- نیت درباره آینده بچه در زمان بریدن نافش: در گذشته مرسوم بوده است هنگام بریدن ناف بچه نیتی در دل میکردند؛ به این معنی که آن شخص تا پایان عمر خویش ناگزیر در راهی قدم خواهد گذاشت که برای او نیت شده است. این باوری است که حتی به شعر شاعرانی همچون صائب تبریزی وارد شده است.
او بر اساس این باور مصرع «ناف مرا به نغمه عشرت بریده اند» را سروده است. از دیگر اعتقادات گذشتگان در این زمینه، این بوده است که برای باهوش شدن کودک، قسمت اضافه ناف نوزاد را در سوراخ موش میگذاشتند.
۳- عطسه مساوی با صبر: در بخشهای شمال هند و همچنین ایران، این باور عمومی وجود دارد که عطسه کردن در هنگام آغاز یک کار، نشانهای برای توقف آن کار است. در میان ایرانیان، یک عطسه نشانه صبر کردن است، ولی دو عطسه پیاپی نشانه عجله است و به آن «جخد» میگویند. تعدادی از مردم معتقدند اگر کسی در خواب عطسه کند، مهمان یا مسافری در راه دارد. اگر این عطسه باعث شود فرد از خواب بیدار شود باید منتظر رسیدن مهمان بنشیند. این باور تا اندازهای عمومیت دارد که گروهی از مردم به محض عطسه کردن دست از کار میکشند و منتظر جخد آن میشوند تا به کار خود ادامه دهند.
این قبیل باورها چه شکل خرافه گونه چه عادی،منحصر به جامعه ما نیست بلکه در فرهنگ کشورهایی که خود را صاحب بلامنازع علم و فناوری میدانند نیز دیده میشود. طبق آمار دهههای اخیر، نیمی از مردم آمریکا افرادی خرافاتی هستند.
بسیاری از فرانسویها نیز به شدت به طالع بینی معتقدند و به طور معمول مطالب مربوط به پیشگوییهای روزانه را دنبال میکنند.
جالب است بدانید تاثیر یک سری باورهای خاص مثل نحس بودنِ عدد چهار در زندگی چینیها تا حدی است که مطالعات یک جامعه شناس آمریکایی نشان داده است تعداد مرگ ومیر بر اثر حمله قلبی در روز چهارم هر ماه میلادی نسبت به روزهای دیگر، در بین مردم چین بیشتر است.
گردآوری:روزنامه خراسان_مرجان دهقان