دانش‌آموزان:
شوک بهاره به والدین دانش‌آموزان
گرانی، کمبود و رعایت‌نشدن پروتکل‌های بهداشتی از مشکلات جدی این روزهای خانواده‌ها برای تهیه سرویس مدارس است.
«افزایش ۹ برابری هزینه سرویس، نبود سرویس قابل اعتماد و بیم از تعطیلی دوباره مدارس، همه دست‌به‌دست هم داده است تا ماجرای سرویس مدارس را به کلاف سردرگمی بدل کند که این روزها یکی از چالش‌های اصلی والدین و مدیران مدارس است. به این شکل می‌توان گفت هنوز بسیاری از دانش‌آموزان و والدینشان، در ابتدایی‌ترین موضوع یعنی رفت‌وآمد به مدرسه دچار مشکلاتی جدی هستند. نبود سرویس، هزینه بسیار بالا برای مدت کوتاه، رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی در خودرو و ... از آن دست مسائلی هستند که خانواده‌ها از آن گله‌مندند و هنوز آموزش و پرورش راهکاری مناسب برای برطرف‌کردن آن ارائه نکرده است. مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی کشور نیز معتقد است، بعد از گذشت دو سال از شیوع کرونا، حوزه سرویس مدرسه دچار چالش‌هایی جدی شده است؛ آن قدر که ساختار رسمی سرویس مدرسه فرصت نکرده خودش را احیا کند و به روال عادی برگردد. نگران‌کننده‌تر این که آموزش و پرورش نیز پاسخگو نیست زیرا مسئول این حوزه یعنی مدیر کل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش پیش از تعطیلات نوروزی استعفا کرده است و روابط عمومی انجمن هم به‌تازگی بازنشسته شده است. به این شکل یک انجمن مانده است که هیچ مدیری ندارد.
سامانه ثبت نام در دسترس نیست
آقای شهیدی، سه فرزند مدرسه‌ای دارد که تا امروز برای هیچکدام از آنها نتوانسته سرویس بگیرد؛ اتفاقی که روند زندگی و کاری خودش و همسرش دچار اختلال کرده است: «هر دو شاغلیم و واقعا رفت‌وآمد بچه‌ها به مدرسه برایمان معضل شده است.»
او می‌گوید با توجه به این که پیش از تعطیلات عید نوروز خبری از حضوری‌شدن کلاس‌ها و بازگشایی مدارس نبود، فکری به حال سرویس‌گرفتن نکرده بود؛ «البته در روزهای آخر سال فرصتی هم برای هماهنگی سرویس وجود نداشت.» اما در آخرین روزهای تعطیلات و بعد از اعلام حضوری‌شدن هم که سراغ سرویس را از مدرسه می‌گیرند، معاونان مدرسه، سایتی را برای ثبت نام سرویس به والدین معرفی می‌کنند که حتی یک نفر هم موفق به ثبت نام و گرفتن خدمات نمی‌شود: «وقتی هم این موضوع را به کادر آموزشی اطلاع دادیم، خودشان کاملا به این موضوع آگاه بودند و گفتند بله این سایت از کار افتاده است. فعلا خودتان بچه‌ها را ببرید و بیاورید.»
شهیدی از این حجم از بی‌اهمیتی گله دارد. از این که بدون درنظرگرفتن شرایط خانواده‌ها، تصمیمی را اجرایی می‌کنند و هیچ چاره‌ای هم پیش پای والدین نمی‌گذارند: «اگر سایت کار نمی‌کرد، چرا معرفی کردید؟ چرا وقت و انرژی خانواده‌ها را می‌گیرید؟ حالا هم که بدون هیچ برنامه‌ریزی از پیش‌تعیین‌شده‌ای، مدارس را حضوری می‌کنید، به برنامه برهم‌ریخته والدین فکر نمی‌کنید؟»
خودروی سواری با ظرفیت مینی‌بوس!
فارغ از بود و نبود سرویس و هزینه‌های سرسام‌آور آن، نادیده‌گرفتن پروتکل‌های بهداشتی یکی دیگر از معضلاتی است که در همین معدود سرویس‌های موجود دیده می‌شود. مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی کشور درباره حداکثر تعداد مجاز دانش‌آموزانی که سرویس‌های مدرسه می‌توانند سوار کنند، می‌گوید: «در حال حاضر همان پروتکل ۵۰درصدی اجرا می‌شود و دستورالعمل جدیدی به ما اعلام نشده است. البته درباره این زمینه استعلام کرده‌ایم و منتظر پاسخ هستیم و تا وقتی جواب را به ما اعلام کنند رانندگان بر همان مبنای ۵۰درصدی مجاز به سوارکردن دانش‌آموزان هستند.»
اما مشاهدات والدین این رعایت ۵۰درصدی را نشان نمی‌دهد. این را مادر طاها شریف‌زاده می‌گوید که معتقد است به دلیل بالابودن قیمت سرویس‌ها، انگار همه ترجیح می‌دهند تعداد نفرات بالاتر باشد و هزینه کمتر: «هزینه سرویس طوری بالا رفته است که به جای این که سرویس‌ها سه‌نفره بسته شود، چهارنفره بسته می‌شود و همین احتمال افزایش بیماری را بالا می‌برد.»
بسیاری از والدین از این موضوع گلایه دارند و می‌گویند برای کسب درآمد بیشتر، رانندگان سرویس، بچه‌های زیادی را کنار هم سوار می‌کنند، یکی از آنها می‌گوید: «اگر اعتراض ما نبود می‌خواستند به اندازه ظرفیت یک مینی‌بوس دانش‌آموز سوار خودروی پراید کنند.»
هزینه‌ها چند برابر شده است؟
«یک‌ونیم میلیون برای یک ماه!» این را مادری می‌گوید که معتقد است تا پیش از مجازی‌شدن مدارس، همین مبلغ را برای یک سال تحصیلی پرداخت می‌کرد و حالا تنها برای یک ماه رفت‌وآمد! خانم فیاض دلش حسابی پر است: «در آخرین روزهای پیش از تعطیلات به ما اعلام کردند احتمال بازگشایی مدارس وجود دارد. اگر کسی به سرویس نیاز دارد، اعلام کند. ما هم درخواست سرویس دادیم اما دقیقا روز اولی که مدارس باز شد، حرف خودشان را نقض کردند و گفتند برای این یک ماه باقیمانده سرویس نداریم.»
او ادامه می‌دهد وقتی اعتراض والدین بلند شد و تعداد خانواده‌هایی که درخواست سرویس برای رفت‌وآمد فرزندشان داشتند بالا رفت، اعلام کردند آن راننده‌هایی که در گذشته با آنها قرارداد داشتیم، مبلغ‌شان برای یک ماه یا همان پنج روز در هفته، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است: «البته همین سرویس با همین مبلغ هم فعلا عملی نشده است.»
آن قدر که در حال حاضر او و دخترش مسافر هر روزه تاکسی‌های اینترنتی برای رفت‌وآمد به مدرسه شده‌اند. یکی دیگر از والدین هم این افزایش غیرمنطقی هزینه سرویس مدرسه را تایید می‌کند و می‌گوید مدرسه فرزند او هم درخواست چنین هزینه‌ای برای سرویس کرده است: «قیمتی که برای این یک ماه رفت‌وآمد به ما ارائه شده، برای مسیرهای دور از روزی ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان و برای مسیرهای نزدیک‌تر، بین ۵۰ تا ۵۵ هزار تومان است.»
او می‌گوید با توجه به این که دانش‌آموزان باید پنج روز در هفته این مبلغ را بپردازند، طبیعتا هزینه زیادی به خانواده‌ها تحمیل می‌شود. «می‌دانید کار به کجا رسیده است؟ این که خانواده‌ها برنامه‌هایشان را طوری تنظیم کرده‌اند که برای این چند روز خودشان فرزندانشان را به مدرسه ببرند و بیاورند و امید دارند مدارس دوباره تعطیل شود و نیازی به پرداخت این هزینه‌ها نباشد.»
آموزش و پرورش پاسخگو نیست
در شرایطی که رفت‌وآمد بچه‌ها به مدرسه و کمبود و گرانی سرویس مدارس، تبدیل به یکی از اساسی‌ترین معضلات آموزش حضوری در این تقریبا یک‌ماه باقیمانده از سال تحصیلی شده است اما تقریبا می‌شود گفت هیچ مسئولی پیدا نمی‌شود که پاسخگوی چرایی این مشکلات باشد. این موضوع زمانی جدی می‌شود که متوجه می‌شویم انجمن اولیا و مربیان وزرات آموزش و پرورش که مسئولیت سرویس مدارس را به عهده دارد، در حال حاضر هیچ مسئول و مدیری ندارد. نورالله عباس‌پور، مدیر کل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش در روزهای پیش از تعطیلات استعفا کرده و روابط عمومی انجمن هم به‌تازگی بازنشسته شده است. حالا یک انجمن مانده است که هیچ مدیری ندارد.
در این میان، تنها یک خبر چند خطی از روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش و از قول صادق ستاری‌فرد، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش منتشر شده است: «خوشبختانه سرویس تردد دانش‌آموزان در کلانشهرهایی مثل تهران، اصفهان و دیگر شهرهایی که نیاز به تردد دانش‌آموزان از طریق سرویس دارند، برقرار می‌شود و مشکلات این حوزه، با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، رفع می‌شود.»
برنامه‌ریزی‌هایی که به نظر می‌رسد کمی دیر انجام شده است اما با این حال امیدواریم از حالت وعده و وعید بگذرد و مشکلات خانواده‌ها برای سرویس و رفت‌وآمد حل شود.
خطر سرویس‌های غیررسمی
بر اساس شواهد می‌توان گفت برخی مدارس فرآیند سرویس مدارس غیررسمی را در دستور کار خود قرار داده‌اند و به همین دلیل سازمان تاکسیرانی می‌گوید در خصوص عملکرد چنین سرویس‌هایی نمی‌تواند پاسخگو باشد؛ موضوعی که خانم رحمتی، مادر یکی از دانش‌آموزان کلاس ششمی هم از آن گله دارد: «حرف کادر مدرسه این است که سرویس نداریم اما اگر بخواهید می‌توانیم از آژانس‌های شخصی استفاده کنیم و هزینه‌اش را با دیگر والدین شریک شوید. اما واقعا چقدر می‌توانیم به این سرویس‌های شخصی اعتماد کنیم؟»
خانم نصیرزاده هم یکی دیگر از والدینی است که دغدغه‌اش نبود راننده سرویس خانم برای دخترش است: «تا سال‌های پیش که شاغل نبودم، خودم مسئولیت رفت‌وآمد دخترم را به عهده داشتم اما امسال که دغدغه سرویس دارم تا امروز نتوانسته‌ام راننده سرویس خانم پیدا کنم.»
برای خانم نصیرزاده خیلی عجیب است که یک مدرسه دخترانه، تنها دو سرویس آن هم با راننده مرد دارد و هیچکس به فکر این نیست که راننده خانمی هم وارد سیستم سرویس مدرسه کند: «به نظر من، فارغ از قیمت و حتی پروتکل‌های بهداشتی، امنیت حرف اول را در سرویس رفت‌وآمد دانش‌آموزان دبستانی می‌زند. اما انگار کمتر کسی به این موضوع فکر می‌کند!»
خانم شریف‌زاده معلم است و رفت‌وآمد پسر دبستانی‌اش که هنوز سرویسی برایش پیدا نکرده است، حسابی برایش دردسرساز شده است. او بعد از گذشت چند روز از آغاز سال تحصیلی، همچنان به دوست و آشنا می‌سپارد که سرویسی مطمئن و منصف به او معرفی کنند؛ سرویس رفت‌وآمدی که مسئولیتش باید به عهده مدیران مدرسه باشد اما هیچکس قبول مسئولیت نمی‌کند: «مدرسه خیلی راحت از روز اول گفت سرویس نداریم و خودش را راحت کرد. از طرف دیگر به سرویس‌های شخصی و تاکسی‌های اینترنتی هم نمی‌شود اعتماد کرد.»
حتی کار به جایی رسیده که با سرویس مدرسه محل کار خودش در حال تعامل است که شاید بتواند از خدمات این سرویس برای فرزندش استفاده کند.
ترس از تعطیلی دوباره مدارس
خانم مقدم، مدیر مدرسه‌ای در شرق تهران است. کلافگی او از وضعیت پیش‌آمده برای سرویس تردد دانش‌آموزان دست کمی از والدین ندارد و اوضاع برقراری سرویس و رفت‌وآمد دانش‌آموزان به مدرسه را کلاف پیچیده و سردرگمی می‌داند که بازکردنش، کمی سخت شده است. در واقع با این که خانم مقدم بر خلاف بسیاری از مدارس، با پیمانکار سرویس تعامل خوبی دارد و این پیمانکار مورد تایید آموزش و پرورش است اما باز هم والدین و مدرسه با مشکلات متعددی روبه‌رو شده‌اند: «مهم‌ترینش هم این است که خانواده‌ها نمی‌خواهند بپذیرند در خودرو، چند دانش‌آموز دیگر هم با فرزندشان همسفر باشد؛ اتفاقی که تقریبا نشدنی است و اگر هم ممکن باشد، هزینه زیادی برایشان خواهد داشت.»
از طرف دیگر او معتقد است انگار خانواده‌ها هنوز باورشان نشده است که مدارس حضوری شده‌اند: «در واقع بین دوراهی مانده‌اند که برای این یک ماه سرویس بگیرند یا نه. آنها گله دارند نکند دوباره بسته شود؟ پس هزینه‌ای که ما برای این یک ماه پرداخته‌ایم، چه می‌شود؟»
اما اگر واقعا این اتفاق بیفتد، امکان برگشت هزینه وجود ندارد؟ «واقعیت این است که وقتی با پیمانکار قرادادی مثلا یک‌ماهه می‌بندیم، آنها برنامه‌ریزی‌هایشان را یک ماهه می‌چینند. آن قدر که ممکن است شغل و حرفه دیگرشان را در این مدت رها کنند. بنابراین دیگر نمی‌توانیم به دلیل تعطیلی، مبالغ دریافتی‌شان را از آنها پس بگیریم.»
در چنین اوضاعی شاید والدین حق دارند نگران پرداخت چنین هزینه گزافی باشند؛ آن هم در شرایطی که هر لحظه ممکن است دوباره محدودیت‌ها اعمال شود و شاید مدارس دوباره به سمت آموزش مجازی بروند.
حق با والدین و رانندگان است
آقای غلامی یکی از پیمانکاران سرویس مدارس است که روی دیگر این ماجرا را برایمان باز می‌کند. او از دوری دو سال و نیمه رانندگان سرویس‌های مدارس می‌گوید که به دلیل وقفه در ارائه خدمات به شغل دیگری مشغول شده‌اند. آن قدر که دوباره دور هم جمع‌کردن آنها کار بسیار سختی است: «همین رانندگان در این مدت در تاکسی‌های اینترنتی، آژانس‌ها یا دیگر مشاغل مشغول به کار بوده‌اند و طبیعتا برای برگشت‌شان به چرخه سرویس، طلب هزینه‌ای متناسب با زمان فعلی را دارند، نه آن چیزی که دو سال پیش دریافت می‌کردند.»
آقای غلامی معتقد است هر دو طرف حق دارند؛ هم خانواده‌ها و هم رانندگان سرویس: «تا پیش از شیوع کرونا، خانواده‌ها برای مدت زمان هشت ماهه، چیزی حدود دو میلیون تومان هزینه سرویس پرداخت می‌کردند و حالا همان هزینه را برای مدت حدودا دو ماهه باید پرداخت کنند. برای همین حق دارند چنین مبلغی را غیرمنطقی بدانند. از طرفی در این دو سال همه چیز به اندازه ۲۰سال گران شده است و برای هیچکس نمی‌صرفد با هزینه‌ای کمتر از این در این حوزه کار کند.»
اما بی‌مقدمه و ناگهانی‌بودن تصمیم بازگشایی مدارس، یکی دیگر از عواملی است که اوضاع سرویس مدارس را آشفته کرده است: «مثلا در حالت معمول، یک تابستان وقت و زمان داشتیم که برنامه‌ریزی، قیمت‌گذاری و راننده‌ها را به نوبت جذب کنیم اما حالا شرایط به گونه‌ای است که در زمانی محدود باید سرویس مدارس را راه بیندازیم؛ اتفاقی که کار را بسیار سخت و مشکل کرده است.» این را آقای غلامی می‌گوید که در این روزها، به اندازه درخواست اولیا، راننده ندارد و با کمبود راننده روبه‌رو شده است: «در چنین شرایطی، والدینی که شاغل هستند، حق دارند نسبت به نبود سرویس اعتراض دارند.»