نگاهی به قانون بیمه بیکاری

 بیمه بیکاری برای حمایت از اقشاری که به‌صورت موقت و غیرارادی شغل خود را از دست داده‌اند، به‌وجود آمده است.

طبق قانون بیمه بیکاری، کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کار کشاورزی هستند، مشمول مقررات این قانون می‌باشند؛ البته ‌گروههای زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند:

1 - بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی.

2 - صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری.

3 - اتباع خارجی.

طبق قانون فوق، "بیکار"، بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد.

 بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأیید شورای عالی کار، بیکار موقت‌شناخته شوند؛ نیز مشمول مقررات این قانون خواهند بود.

‌همچنین بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل، زلزله جنگ، آتش‌سوزی و... بیکار می‌شوند با معرفی واحد کار وامور اجتماعی محل از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند کرد.

بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت‌های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به‌بیمه‌شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می‌شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید.

بیمه شده بیکار با معرفی کتبی واحد کار و امور اجتماعی محل از مزایای این قانون منتفع خواهد شد.

طبق قانون، بیمه‌شدگان باید شرایط زیر را به منظور دریافت بیمه بیکاری داشته باشند:

*شخص متقاضی قبل از اعلام کردن خود به عنوان بیکار، باید حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد. 

*فرد متقاضی حداکثر باید تا ۳۰ روز بیکاری و همچنین آمادگی خود را برای پذیرش شغل تخصصی و متناسب اعلام کند. در صورت داشتن عذر موجه بعد از ۳۰ روز و با تائید هیئت حل اختلاف تا ۳ ماه امکان‌پذیر خواهد بود.

* متقاضی باید در دوره‌های آموزشی و سوادآموزی شرکت کند و هر دو ماه یک‌بار، گواهی لازم را به شعب تأمین اجتماعی ارائه دهد.

*در صورتی که کارگر بیکار در مکانی با حقوق کمتر از حق بیمه بیکاری مشغول به کار شود، مابه‌التفاوت دریافتی بیمه‌شده از حساب صندوق بیمه بیکاری به او پرداخت می‌شود.

* مدت زمانی که فرد از بیمه بیکاری استفاده می‌کند، جزو سوابق بیمه‌ای به حساب خواهد آمد.

بسیاری از مردم تصورشان این است که تا هر زمان دوست داشته باشند می‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند، این تصور غلط است و باید دقت داشت که مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمه‌شدگان واجد شرایط به سابقه پرداخت حق بیمه از سوی آنان بستگی دارد و حداکثر زمان استفاده از آن برای مجردها 36 ماه و برای متاهل ها 50 ماه است.

بیکار شدگانی که براساس مقررات قانون کار و حسب آراء صادره از مراجع حل اختلاف مقرر در این قانون به دلیل قصور در انجام وظایف محوله و یا نقض آئین‌نامه‌های انضباطی کارگاه توسط کارفرما اخراج شده‌اند، مستحق دریافت مقرری بیمه بیکاری نخواهند بود و در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمه شده‌ای مشخص شود که بیکاری بیمه شده به اراده شخص او بوده است، بیمه شده باید وجوه دریافتی به عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی بازپرداخت کند.

چنانچه بیمه‌شده بیکار، اشتغال مجدد خود را اعلام نکند و به رغم اشتغال همچنان به دریافت مقرری بیمه بیکاری ادامه دهد، باید مقرری دریافتی از زمان اشتغال را به تامین اجتماعی برگرداند.