سواحل چگونه در اختیار شهروندان قرار می‌گیرند؟ + اینفوگراف

بعد از گذشت بیش از 1ماه از دستور رئیس‌جمهوری مبنی بر آزادسازی حریم 60متری سواحل در شمال و جنوب، رضا بیانی، قائم‌مقام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری از آزادسازی صددرصدی سواحل در شمال و نزدیک به صددرصد در جنوب خبر می‌دهد؛ بنابر اعلام مسئولان محلی سواحل آزادشده قرار است با تعریف پروژه‌هایی چون  بازارچه محل پرورش و فرآوری آبزیان دریایی، ایجاد پارک، پیاده‌راه یا بلوار ساحلی و مراکز خدماتی در اختیار عموم قرار گیرند.

ایجاد بازارچه‌های ساحلی در گیلان 
به گزارش همشهری، گیلان را شاید بتوان نخستین استانی دانست که در موعد تعیین‌شده برای آزادسازی سواحل تا پایان بهمن این وعده را عملیاتی کرد. از حدود ۲۸۶کیلومتر نوار ساحلی گیلان بخشی از سواحل به طول ۷۹کیلومتر در تصرف نهادها، سازمان‌های دولتی و خصوصی قرار داشت که استاندار گیلان در روزهای پایانی بهمن و در گفت‌وگو با همشهری از آزادسازی کامل این سواحل خبر داد.
اسدالله عباسی تأکید می‌کند که طرح استفاده از مناطق آزاد شده در حال آماده‌سازی است و تا قبل از پایان سال به دفتر رئیس‌جمهوری ارائه خواهد شد تا بر مبنای آن شرایط استفاده بهینه از سوی بومیان و گردشگران از سوی شهرداری‌ها و بخشداری‌ها فراهم شود.
به‌گفته وی، استفاده از سواحل در طرح سالم‌سازی دریا، ایجاد بازارچه‌هایی بر مبنای آمایش سرزمینی و مزیت‌های نسبی هر منطقه با هدف اشتغالزایی و درآمدزایی از مهم‌ترین موارد درنظر گرفته شده در این طرح است.

طرح‌های گردشگری و اقتصادی در مازندران 
مازندران حدود 473کیلومتر معادل حدود نیمی از سواحل جنوبی دریای خزر را در اختیار دارد. از کل سواحل استان در سال‌های گذشته ۹۲درصد آزادسازی‌ شده است. حدود ۶درصد از باقی‎مانده سواحل به نهادهایی اختصاص دارد که امکان فاصله ‎گرفتن از دریا را ندارند. طبق گفته استاندار مازندران، ۲درصد باقی‌مانده از این میزان قرار بود طی ۲۰روز آزادسازی شود. حالا بعد از گذشت بیش از یک ماه از دستور رئیس‌جمهوری و با وجود اینکه مسئولان از آزادسازی صددرصدی سواحل در شمال خبر می‌دهند طبق گفته دادستان مرکز مازندران ۲.۵کیلومتر از نوار ساحلی در ۱۱نقطه از استان هنوز آزاد نشده است که پیگیری برای آزادسازی آن ادامه دارد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مازندران با بیان اینکه پس از آزادسازی سواحل، 3هدف مهم برای آنها پیگیری می‎شود به همشهری می‌گوید: این 3هدف شامل حفظ و نگهداری سواحل، اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از تخلفات و بهره‌برداری بهینه از سواحل می‌شود.
رضا علیخانی کوشکک با تأکید بر انتخاب متولی برای برنامه‌ریزی درباره سواحل از ضرورت تدوین سند آمایش و همچنین طرح جامع مدیریت سواحل خبر می‌دهد و می‌افزاید: هم‌اکنون برای سواحل آزادشده برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت طرح‌ریزی شده‌ است. برنامه کوتاه‌مدت استفاده از امکانات موجود در سواحل برای پذیرایی از مسافران به‌ویژه مسافران نوروزی است و در بخش بلندمدت هم به‌دنبال ایجاد المان‎های ساحلی تفریحی، ورزشی و فرهنگی هستیم.
او ساخت پیاده‌راه‌ ساحلی، ایجاد مبلمان‌ ساحلی و بلوارهایی شامل پیاده‎راه، فضای سبز و مراکز رفاهی را هم از برنامه‌های بلندمدت می‌داند و توضیح می‌دهد: ایجاد پیاده‌راه‎ها و فضای سبز در حاشیه سواحل از تصرف مجدد آنها جلوگیری می‌کند و می‎تواند مانع پیشروی دریا باشد.
علیخانی کوشکک از توافق با دستگاه‎های دولتی خبر می‌دهد که طبق آن، آنها مکلف شده‌اند در تعامل با شهرداری‌ها سواحل آزادسازی شده‎ای که قبلا در تملک‌شان بوده را با هزینه خود به پیاده‌راه، فضای سبز یا مراکز رفاهی تبدیل کنند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مازندران همچنین از برنامه‌ریزی برای 2طرح کلان خبر می‌دهد و اظهار می‌کند:‌ الویت با طر‎ح‎های گردشگری وتوجه به ظرفیت اقتصادی سواحل استان است. به همین دلیل طرح‌های صنعتی با هدف پرورش و فرآوری آبزیان دریایی درنظر گرفته شده. البته برای اجرای این طرح‎ها کمیسیون‌‎هایی شامل سازمان‌های مختلف ازجمله محیط‌زیست تشکیل خواهد شد تا همه ابعاد ‌ فنی و مطالعاتی طرح‌ها درنظر گرفته شود و آسیبی به سواحل استان نرسد.

عملیات عمرانی در سواحل بوشهر 
تصرفات ساحلی در بوشهر با شمال کشور متفاوت است به‌طوری که پیش از این منابع طبیعی هم اعلام کرده بود مساحت سواحل اشغالی در این استان تقریبا بیش از همه استان‌های جنوبی است.
استاندار بوشهر هم این موضوع را تأیید می‌کند اما به همشهری می‌گوید: تصرف سواحل در بوشهر برخلاف شمال کشور که اغلب تفریحی و خدماتی محسوب می‌شود در اختیار پالایشگاه‌، پتروشیمی، صنعت نفت و گاز، سازمان بنادر، پادگان بخش دریایی نیروهای مسلح و... است. اغلب این نهادها به‌دلیل شرایط کاری خود نیاز به ارتباط با دریا دارند و حتی برخی برای رسیدن به عمق مناسب ناچار در دریا پیشروی کرده‌اند. مثلا پالایشگاه‌ها باید از آب دریا برای سیستم خنک‌کننده استفاده کنند یا نیروگاه اتمی هم آب مورد نیاز برای خنک شدن رآکتور را از دریا می‌گیرد و بعد به دریا برمی‌گرداند.
احمد محمدی‌زاده مجموع تصرفات سواحل بوشهر را از طول 937کیلومتر ساحل این استان حدود 89کیلومتر و معادل 9.4درصد می‌داند و می‌افزاید: از کل مناطق تصرف شده بعد از بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته فقط 29نقطه ملزم به آزادسازی شدند که از این عدد نیز 22مورد آزاد شده و فقط 7مورد باقی مانده است.
او با تأکید بر اینکه 7مورد تصرف باقی‌مانده نیز به‌زودی آزادسازی می‌شود، اظهار می‌کند: سواحل آزادشده در مناطق شهری به شهرداری‌ها واگذار شده و شهرداری‌ها مناطقی که امکاناتی چون آلاچیق یا بلوار و مسیر دسترسی دارند را در اختیار مردم قرار داده‌ و برای بقیه سواحل نیز طبق نیاز هر منطقه پروژه‌های عمرانی تعریف کرده‌اند.
محمد‌ی‌زاده همچنین از واگذاری سواحل آزادشده در حوزه روستاها به دهیاری‌ها و بقیه به منابع طبیعی خبر می‌دهد و ادامه می‌دهد: نقطه مشترک سواحل آزادشده دسترسی شهروندان با خودرو یا پیاده به سواحل است.

بازگشایی دژ خاکی اروند برای شهروندان
خوزستان نیز حدود 831کیلومتر ساحل دارد که به‌گفته استاندار، تصرفات دولتی زیادی ندارد. صادق خلیلیان با بیان اینکه آزادسازی دژ خاکی در سواحل اروندرود که در اختیار نیرو‌های انتظامی، نظامی و مرزبانی است به‌زودی آغاز می‌شود به همشهری می‌گوید: بخشی از دژ در جزیره مینوی خرمشهر آزادسازی می‌شود و همچنین حدود 800متر از سواحل کارون نیز در آبادان آزاد خواهد شد.
به‌گفته وی، 150متر هم در باغ موزه شهر آبادان آزادسازی شده است تا دسترسی مردم به آن فراهم باشد.
خلیلیان همچنین درباره تصرف بخشی از سواحل خورموسی که در اختیار واحد‌های پتروشیمی است توضیح می‌دهد که ضرورتی بر رفع این تصرف وجود ندارد، ولی برنامه‌ای تدوین و مصوب شده که پساب‌های صنعتی پس از تصفیه در آب‌های ساحلی رهاسازی شود.

آزادسازی در جنوب ادامه دارد
درحالی‌که بنابر اعلام قائم‌مقام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور آزادسازی سواحل در شمال کشور به پایان رسیده، بخش کوچکی از کار در سواحل جنوبی هنوز باقی است.
رضا بیانی با بیان اینکه در جنوب کشور فقط عملیات آزادسازی در سیستان و بلوچستان باقی مانده است به همشهری می‌‌گوید: تصرفات دولتی در بوشهر، خوزستان و هرمزگان تقریبا به‌صورت کامل آزادسازی شده و تصرفات باقی مانده در سیستان وبلوچستان هم از سوی دادستانی این استان در حال پیگیری است. او تأکید می‌کند سواحل آزادسازی شده در حریم 60متری دریا از سوی منابع طبیعی رصد می‌شود تا مجدد تحت تصرف قرار نگیرند.

    طبق آمار، کشور ما 7استان ساحلی دارد که در مجموع ۵۸۰۰‌کیلومتر خط ساحلی دارند؛۸۹۰کیلومتر از این میزان متعلق به شمال و ۴۹۱۰کیلومتر متعلق به جنوب است.

سیده‌زهرا عباسی- حمیده پازوکی - خبرنگار