عراق جایگزینی برای گاز ایران پیدا می کند؟

هرچند که عراق درصدد کمک گرفتن از شرکتهای نفتی بین‌المللی برای جمع آوری گاز همراه نفت به منظور تامین نیرو و کاهش وابستگی به واردات گاز و برق ایران است اما طبق گفته کارشناسان این موضوع نیازمند ایجاد زیرساختهایی است.

عراق که دومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک پس از عربستان سعودی است، برای بیش از ۹۰ درصد درآمد بودجه به فروش نفت وابسته است و برای کاهش وابستگی به واردات گاز از سوی آمریکا تحت فشار قرار دارد. با وجود این که آمریکا از سال ۲۰۱۸ صادرات انرژی ایران را هدف تحریم قرار داد اما با صدور معافیتهایی، به عراق اجازه داد به واردات از ایران ادامه دهد اما هشدار داد اگر عراق در یافتن منابع دیگر سوخت و برق پیشرفتی نداشته باشد، این معافیتها را خاتمه خواهد داد.

شبکه برق عراق پس از سالها جنگ که نابودی زیرساخت حیاتی را به دنبال داشته است، ضعیف مانده و عرضه متناوب گاز و برق از سوی ایران به کمبود گسترده برق در عراق به خصوص در ماه‌های داغ تابستان منجر شده است. قطعی‌های برق بارها باعث اعتراضات گسترده عراقی‌ها و در مواردی مسدود شدن راه‌های دسترسی به میادین نفتی از سوی آنها شده است. عراق برای جذب شرکتهای چند ملیتی مانند زیمنس آلمان و جنرال الکتریک آمریکا برای بازسازی زیرساخت ویران شده این کشور تلاش کرده است.

به دلیل کمبود تاسیسات، عراق عمده گازی که به همراه نفت تولید می شود را می سوزاند و از واردات نیروی ایران برای تامین برق مورد نیازش استفاده می کند. طبق گزارش بانک جهانی، عراق در سال ۲۰۲۰ پس از روسیه دومین رکورددار مشعل سوزی در جهان بود.

به تازگی این کشور با  قطر درباره امکان تامین گاز مورد نیاز بغداد بر ای رفع کمبود برق گفت و گو کرد، اما اینکه جایگزینی برای ایران باشد موضوعی قابل بحث است، باید توجه داشت که صنعت نیروی عراق به حداقل هفت میلیارد فوت مکعب در روز خوراک برای ۴۰ گیگاوات ظرفیت برق نصب شده نیاز دارد که به معنای در پیش بودن راه طولانی تا قطع وابستگی به واردات از ایران است. بعلاوه مصرف سالانه انرژی به دلیل رشد جمعیت، پنج تا هفت درصد رشد می‌کند.

مرتضی بهروزی فر- کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه به ایسنا گفت: عراق اگر بخواهد از قطر واردات داشته باشد، قطعا باید پایانه دریافت ال ان جی را نصب کند و مسلما با توجه به شرایطی که ایران دارد می تواند سراغ این گزینه برود. متاسفانه زیرساخت های ما کامل نیست و حجم ذخیره سازی قابل قبولی نداریم که بتوانیم در پیک زمستان که مصرف افزایش می یابد، بتوانیم به تعهدات صادراتی خود پایبند باشیم.

وی اظهار کرد: طی دو دهه گذشته تلاش شده تا ذخایر زیرزمینی داشته باشیم برای پیک سایی دوران اوج مصرف اما به دلیل  مشکلاتی که وجود داشته، این اتفاق نیفتاده و اکنون نیز عراق به دنبال حفظ امنیت انرژی است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به اهمیت امنیت انرژی برای یک کشور، اظهار کرد: زمانی که واردات گاز کاهش پیدا کند، تولید برق کاهش می یابد و از آن طرف ناآرامی اجتماعی به وجود می آید، به همین دلیل این کشور از هر جایی که بتواند دنبال دریافت گاز است که یکی از موارد آن می تواند قطر باشد و قاعدتا باید از طریق ال ان جی صورت بگیرد.

بهروزی فر با تاکید بر اینکه پروژه دلفینی که ۳۰ سال پیش  مطرح شد و بخشی از آن اتفاق افتاد، قرار بود تمام کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس را به یکدیگر متصل کند و گاز قطر را از عمان و عمارات گرفته و تا عربستان و عراق و اردن و حتی صادرات برای اروپا ادامه پیدا کند اما به دلیل مشکلاتی که کشورهای عربی با یکدیگر داشتند، عملا این اتفاق نیفتاد؛ بنابراین تنها مسیری که می تواند عراق از قطر گاز وارد کند به صورت ال ان جی خواهد بود.

وی تصریح کرد: با توجه به شرایطی که وجود دارد یکی از راه های محدودی است که عراق بتواند گاز خود را تامین کند، تا زمانی که بتواند در تولید داخلی خودکفا شود، این دوره نیز طولانی نخواهد بود و ظرف پنج تا شش سال آینده عراق به نقطه ای خواهد رسید که نیاز به واردات گاز نخواهد داشت.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به نقش عربستان و نفوذ آن برای تغییر نقشه انرژی منطقه نیز، اظهار کرد: عربستان با اینکه یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر نفت دنیاست، در مورد تولید گاز نقش زیادی ندارد و بخش عمده تولید گاز این کشور مربوط به گازهای همراه نفت است و این کشور در زمان هایی تا روزی ۹۰۰ هزار بشکه نفت خام در تاسیسات خود مصرف می کند تا بتواند تامین انرژی داخلی را داشته باشد.

به گفته بهروزی فر حداقل در شرایط فعلی و با توجه به ذخایر متعارف این کشور این مساله امکان پذیر نیست، عربستان برخی ذخایر غیر متعارف گاز دارد که برای توسعه آن برنامه ریزی می کند و می خواهد از آن استخراج داشته باشد، اگر بهره برداری برسد و افزایش تولید داشته باشد، می تواند تاثیر گذار باشد اما باتوجه به ذخایر متعارف خیلی نزدیک به ذهن نیست.