نقش سلول‌های T در محافظت از بیماران مبتلا به سرطان در برابر کروناویروس

به نقل از نیوز مدیکال نت، پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که واکنش سلول‌های T علیه دامنه اتصال گیرنده پروتئین "کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲"(SARS-CoV-2)، با محافظت در برابر ابتلا به کروناویروس در افراد واکسینه‌شده مبتلا به سرطان یا بدون سرطان همراه است. واکنش کمتر سلول T نیز در بیماران مبتلا به سرطان خون مشاهده شد.

"لارنس زیتوگل"(Laurence Zitvogel)، پژوهشگر "موسسه گوستاو روسی"(Gustave Roussy Institute) فرانسه گفت: اثربخشی واکسن‌های کووید-۱۹ معمولا با سطوح پادتن اندازه‌گیری می‌شود اما ممکن است این یک معیار قابل اعتماد نباشد. واکنش ایمنی هومورال که با کمک پادتن کنترل می‌شود، فقط به صورت موقتی مفید است و به خوبی با محافظت همبستگی ندارد. داده‌های این پژوهش نشان می‌دهند که پادتن‌های به کار رفته علیه پروتئین خوشه‌ای کروناویروس، در پیش‌بینی محافظت واقعی در برابر ابتلای مجدد یا ابتلای اولیه شکست خورده‌اند.

اندازه‌گیری سطح پادتن، راهی برای نظارت بر حضور و فعالیت سلول‌های B حافظه است. این سلول‌ها، سلول‌های ایمنی هستند که پادتن تولید می‌کنند. سلول‌های T، نوع دیگری از سلول‌های ایمنی را نشان می‌دهند و می‌توانند طی عفونت، برای کشتن مستقیم سلول‌های آلوده تقویت شوند.

زیتوگل و همکارانش در این پژوهش، به بررسی این موضوع پرداختند که آیا واکنش سلول T می‌تواند یک شاخص قابل اعتماد برای محافظت در برابر ابتلا به کروناویروس در افراد سالم و در بیماران مبتلا به سرطان باشد که طی نخستین موج همه‌گیری به کروناویروس مبتلا نشده‌اند. آنها با استفاده از نمونه‌های خون جمع‌آوری‌شده قبل از ابتلا به کروناویروس، آزمایش‌های گوناگونی را برای ارزیابی این موضوع انجام دادند که واکنش سلول T چگونه با حساسیت نسبت به ابتلا به کروناویروس طی امواج بعدی همه‌گیری مرتبط است.

قطبیت سلول‌های T با شناسایی انواع سیتوکین‌ها که پروتئین‌های محرک سیستم ایمنی هستند و توسط سلول‌های T آزاد می‌شوند، ارزیابی شد.

آنها واکنش سلول T نسبت به کروناویروس را در حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از جمعیت، هم در افراد سالم و هم در بیماران مبتلا به سرطان پیدا کردند. علاوه بر این، آنها مشاهده کردند که نوع سیتوکین‌های آزاد شده توسط سلول‌های T، با محافظت در برابر ابتلا به کووید-۱۹ مرتبط است.

تجزیه و تحلیل بیشتر نشان داد که سلول‌های T به دست آمده از افرادی که ابتلای اولیه، ابتلا پس از واکسیناسیون یا ابتلای مجدد به کروناویروس را تجربه کرده بودند، به رغم داشتن واکنش ایمنی، به دامنه اتصال گیرنده پروتئین خوشه‌ای واکنش نشان ندادند. زیتوگل و همکارانش باور دارند که عدم واکنش‌پذیری نسبت به دامنه اتصال گیرنده پروتئین خوشه‌ای ممکن است این افراد را مستعد ابتلا کرده باشد. علاوه بر این، زیتوگل باور دارد که واکنش‌پذیری سلول T نسبت به دامنه اتصال گیرنده حتی می‌تواند به تکامل پروتئین خوشه‌ای منجر شود و شاید در پیدایش گونه‌های ویروسی جدید نقش داشته باشد.

زیتوگل و همکارانش، واکنش سلول‌های T پس از واکسیناسیون را در افراد سالم و در بیماران مبتلا به سرطان مورد بررسی قرار دادند. آنها دریافتند که واکنش سلول T پس از واکسیناسیون، در میان این افراد متفاوت است؛ به طوری که بیماران مبتلا به سرطان خون نسبت به بیماران مبتلا به تومورهای جامد و افراد بدون سرطان، به طور قابل‌توجهی واکنش کمتری دارند. ۱۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان خون دارای سلول‌های T بودند که نسبت به دامنه اتصال گیرنده پروتئین خوشه‌ای واکنش نشان می‌دادند. این آمار در افراد بدون سرطان، ۴۹ درصد و در بیماران مبتلا به تومورهای جامد، ۳۴ درصد بود.

پژوهشگران دریافتند که واکنش سلول T ناشی از واکسن، در برابر دامنه اتصال گیرنده انواع آلفا، بتا و دلتا، ضعیف‌تر عمل می‌کند.

زیتوگل گفت: این ممکن است توضیح دهد که چرا سویه اُمیکرون در حال حاضر در بین افراد واکسینه‌شده پخش می‌شود. واکسن‌های موجود، علیه توالی اصلی دامنه اتصال گیرنده ساخته شده‌اند؛ نه در برابر توالی‌های جهش‌یافته موجود در سایر سویه‌ها.

زیتوگل نتیجه گرفت که نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که هم قطبیت و هم ویژگی واکنش ایمنی سلول‌های T ممکن است در محافظت در برابر ابتلا به کروناویروس دخیل باشند. وی افزود: داده‌های ما نشان می‌دهند که باید تمرکز بیشتری روی نظارت بر واکنش بلندمدت سلول‌های T وجود داشته باشد؛ نه فقط سطح پادتن که برای مدت کوتاهی پس از واکسیناسیون، قابل اطمینان است.

علاوه بر این، زیتوگل خاطرنشان کرد که سطح پادتن و واکنش سلول T در برابر دامنه اتصال گیرنده پروتئین خوشه‌ای متعلق به سویه‌های نگران‌کننده کنونی و نوظهور باید مورد بررسی قرار بگیرند. زیتوگل ادامه داد: با توجه به واکنش کم سلول‌های T پس از واکسیناسیون بیماران مبتلا به سرطان خون، تزریق دوز تقویت‌کننده باید برای این بیماران در نظر گرفته شود.

علاوه بر این، زیتوگل خاطرنشان کرد که نتایج این پژوهش می‌توانند به توسعه واکسن در برابر سویه‌های در حال ظهور کروناویروس کمک کنند. وی افزود: برای افزایش اثربخشی، نسل بعدی واکسن‌ها باید واکنش سلول T را علیه دامنه اتصال گیرنده پروتئین خوشه‌ای متعلق به سویه‌های در حال ظهور ایجاد کنند.

محدودیت پژوهش حاضر این است که فقط واکنش‌های ایمنی خون را بررسی می‌کند. یک محدودیت دیگر این است که پژوهشگران، واکنش سلول‌های T را در برابر پروتئین‌های غیرساختاری ویروسی اندازه‌گیری نکردند. سوم محدودیت این است که پژوهشگران به جای انجام دادن یک پیگیری طولی پس از واکسیناسیون، از مقایسه مقطعی گروه‌های مختلف بیماران استفاده کردند.

این پژوهش، در مجله "Cancer Discovery" به چاپ رسید.