سقوط ۲۰۰میلیارد دلاری متا

اعلانات پاپ‌آپ اغلب آزاردهنده و مزاحم هستند. برای شرکت متا یکی از این اعلانات در سیستم عامل آی‌اواس اپل، دردسر و گرفتاری خاصی است. در دومین روز از ماه فوریه متا که شرکت مادر فیس‌بوک و اینستاگرام است به سرمایه‌گذاران گفت تغییرات اخیر مربوط به حریم خصوصی در آی‌اواس شامل اعلان «از اپلیکیشن بخواهید که شما را ردگیری نکند»، در سال ۲۰۲۲ هزینه‌ای در حدود ۱۰ میلیارد دلار را به این شرکت تحمیل خواهد کرد. «دیو وهنر» مدیر مالی شرکت متا بعد از انتشار گزارش درآمدهای فصل چهارم این شرکت در سال ۲۰۲۱ گفت: «ما معتقدیم که تاثیر این تغییر در iOS، مانع‌ قابل‌توجهی در کسب‌وکار ما در سال ۲۰۲۲ است که به ضرر ۱۰ میلیارد دلاری منجر می‌شود. کاهش ۱۰ میلیارد دلاری درآمد در سال ۲۰۲۲ بهترین حدس ماست. ما فقط تاثیر کلی را که انتظار داریم تغییرات iOS بر پیش‌بینی درآمد ما داشته باشد، برآورد کردیم.»

افشای این موضوع در کنار گسترش فضای رقابتی و روند رشد بسیار کند تعداد کاربران، باعث کاهش ۲۳ درصدی قیمت سهام شرکت متا شد و البته یک بار دیگر قدرت اپل را نشان داد. متا اعلام کرد درآمد فصل اول این شرکت ۲۷ تا ۲۹ میلیارد دلار خواهد بود، در حالی که تحلیل‌گران این رقم را بیش از ۳۰ میلیارد دلار پیش‌بینی کرده بودند. با این حال به راستی اپل چه کرد و چرا این اقدامش تا این حد هزینه‌بر بود؟

وعده جذاب تبلیغات دیجیتال همیشه این توانایی را داشته تا دقیقا افراد را هدف قرار دهد. تا پیش از عصر دیجیتال، شرکت‌ها تبلیغات را در جاهایی مثل روزنامه‌ها منتشر می‌کردند که انتظار داشتند مشتریان بالقوه آنها را می‌بینند و امیدوار بودند که بهترین کار را انجام داده باشند. شرکت‌های آنلاین در عوض می‌توانستند تبلیغات هدفمند را بر اساس سابقه جست‌وجو و وب‌گردی افراد و علایق آنها، منتشر کنند. این موضوع برای شرکت‌هایی مانند متا که حجم قابل‌توجهی از اطلاعات کاربرانش را در اختیار داشت، سود سرشاری را به همراه آورد. تا سال‌های سال اپل از ارائه قابلیت «شناسه‌ای برای آگهی‌دهندگان» (‌IDFA) کمک گرفت و به آگهی‌دهندگان روشی را برای ردگیری رفتار افراد از روی دستگاه‌های‌شان، ارائه کرد. کاربران مدت‌هاست که امکان غیرفعال کردن قابلیت ‌IDFA را از طریق تنظیمات گوشی موبایل‌شان در اختیار دارند.

با این حال در سال گذشته میلادی اپل با اشاره به نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی، این قابلیت را به صورت پیش‌فرض خاموش و غیرفعال کرد و اپلیکیشن‌ها را ملزم کرد تا از افراد بپرسند که آیا می‌خواهند ردگیری بشوند یا خیر. اپل برای نخستین بار این قابلیت مذکور را در نسخه ۵/ ۱۴ سیستم عامل آی‌اواس معرفی کرد که سال گذشته منتشر شد. همچنین این قابلیت در نسخه آی‌اواس ۱۵ هم قرار دارد که در ۷۲ درصد از گوشی‌های جدید آی‌فون کار می‌کند. این قابلیت در زمان باز کردن یک اپلیکیشن، از کاربران درباره تمایل به ردیابی شدن سوال می‌کند؛ اگر کاربر جواب منفی دهد، طراح برنامه دیگر نمی‌تواند به IDFA دسترسی داشته باشد. با این حال به نظر می‌رسد اکثر اپلیکیشن‌ها این کار را نمی‌کنند. گواه این موضوع تحقیقی است که شرکت تحلیلگر بازار پلتفرم‌های موبایل AppsFlyer در ماه دسامبر گذشته انجام داده. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می‌دهد که ۵۴ درصد از کاربران اپل از این هشدار چشم‌پوشی کرده‌اند.

این تغییر، بازار تبلیغات دیجیتال را فریبنده‌تر و البته پیچیده‌تر کرده است. ‌شریل سندبرگ، مدیر ارشد عملیات شرکت متا به سرمایه‌گذاران گفت که این تغییر، دقت و درستی تبلیغات هدفمند را کاهش داده و جمع‌آوری اطلاعاتی را که نشان می‌دهند تبلیغات روال درستی را طی می‌کنند، باکندی مواجه می‌کند. هر دوی این‌ تغییرات، تبلیغات پاسخ مستقیم را که کاربران را ترغیب به انجام کاری مثل کلیک یا خرید کردن می‌کنند، برای آگهی‌دهندگان از جذابیت می‌اندازند.

شرکت‌های تبلیغات آنلاین نارضایتی خود را از این قابلیت از نخستین باری که در ماه ژوئن سال ۲۰۲۰ معرفی شد، اعلام کردند؛ اما فیس‌بوک شدیدترین انتقاد را داشت. این شرکت در ماه دسامبر سال ۲۰۲۰ کمپین تبلیغاتی را اجرا کرد که شامل یک تبلیغات تمام‌صفحه در روزنامه‌های بزرگ بود و در آن به انتقاد از این قابلیت پرداخت‌ و اعلام کرد که این تغییرات ربطی به حریم خصوصی ندارد و تنها به سود تجاری مربوط می‌شود.

تاثیر مالی این تغییرات روی فروشندگان و ارائه‌دهندگان تبلیغات مانند متا بسیار بد و دردناک بوده است. ضرر ۱۰ میلیارد دلاری که متا پیش‌بینی کرده، برابر با بیش از ۸ درصد درآمدش در سال ۲۰۲۱ است. همچنین شبکه اجتماعی اسنپ (Snap) و شرکت یونیتی (Unity) که موتور تولید بازی ارائه‌دهنده شبکه تبلیغات است، انتظار دارند که تغییرات اخیر اپل به کسب‌وکار آنها هم آسیب بزند. با این حال اپل کارش را به خوبی انجام می‌دهد: تخمین‌های انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که تجارت تبلیغات خود اپل از زمان معرفی اعلان پاپ‌آپ ردگیری اپلیکیشن، رشد چشمگیر و قابل‌توجهی داشته است. این اعلان پاپ‌آپ که روی اپلیکیشن‌های خود اپل ظاهر می‌شود، نوعی اعلان متفاوت است با ارائه‌ای متقاعدکننده که درباره ردگیری کاربران هشدار می‌دهد.

برای متا و شرکت‌های رقیبش این مشکل احتمالا بدتر هم خواهد شد. گوگل به زودی برای اغلب کاربران اندروید - سیستم‌عامل موبایل خودش- امکانی را ارائه می‌کند که بر اساس آن بتوانند از ردگیری توسط تبلیغات انصراف بدهند. این شرکت همچنین برنامه‌های جدی برای جلوگیری از انتشار کوکی‌های مربوط به شرکت‌های ثالث دارد که در واقع مکانیسم ردگیری دیگری به حساب می‌آیند که از طریق مرورگر وب‌کروم قابل انجام است. متا با آگاهی از این چالش‌ها در تلاش است تنها راه برون‌رفت خودش از این مشکل را مهندسی و پیدا کند. این شرکت در حال توسعه ابزارهای جدیدی است که به آگهی‌دهندگان کمک می‌کنند تا دوباره آگاهی خودشان را از اینکه چقدر عملکرد کمپین‌های تبلیغاتی‌شان موثر و خوب بوده است، به دست بیاورند. همچنین شرکت متا به‌شدت سعی می‌کند تا با توسعه سیستم عامل خودش برای متاورس، از دسترس شرکت‌های بزرگ رقیب یعنی گوگل و اپل دور بماند و در واقع در این وادی از آنها جلو بیفتد. در واقع شرکت متا امیدوار است که متاورس پلتفرم رایانشی بزرگ آینده باشد و به این ترتیب بتواند در این عرصه تازه موفقیت‌های جدید و رقابت‌ناپذیری به دست بیاورد. کنترل و تحت اختیار گرفتن این سیستم عامل باعث می‌شود شرکت‌هایی مانند اپل نتوانند به الگوی تجاری شرکت متا در آینده آسیبی رسانده و آن را معلق کنند. این موضوع در نهایت نوعی سلطه کلی روی اعلانات پاپ‌آپ آینده را در اختیار شرکت متا می‌گذارد.

ثروت زاکربرگ ۲۹ میلیارد دلار آب رفت

ایسنا: مارک زاکربرگ در ریزش کم‌سابقه‌ای که ارزش سهام شرکت متا پلتفرمز در روز پنج‌شنبه گذشته داشت، ۲۹ میلیارد دلار از ثروتش را از دست داد. ارزش سهام شرکت متا در بزرگ‌ترین ریزش روزانه ارزش بازار یک شرکت آمریکایی، روز پنج‌شنبه با کاهش ۲۶ درصدی، بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار سقوط کرد. طبق برآورد مجله فوربس، این ریزش سهام ارزش ثروت مارک زاکربرگ، موسس و مدیرعامل این شرکت را به ۸۵ میلیارد دلار کاهش داد. زاکربرگ حدود 8/ 12 درصد در این شرکت - که سابق بر این با نام فیس‌بوک شناخته می‌شد- سهم دارد.

همزمان ثروت جف بزوس تحت تاثیر درآمدهای بهتر از حد انتظار آمازون و رشد ارزش سهام این شرکت، ۲۰ میلیارد دلار افزایش یافت. بزوس، موسس و رئیس هیات‌مدیره آمازون در حدود 9/ 9 درصد از این شرکت خرده‌فروشی آنلاین سهم دارد. طبق آمار فوربس، بزوس سومین ثروتمند بزرگ دنیاست. سود فصل چهارم آمازون با کمک سرمایه‌گذاری در شرکت خودروی برقی ریویان و افزایش قیمت سالانه اشتراک پرایم در آمریکا افزایش یافت و رشد ارزش سهام این شرکت را به ۱۵ درصد رساند که بزرگ‌ترین افزایش روزانه از ماه اکتبر سال ۲۰۰۹ بود. طبق اعلام فوربس، ثروت خالص بزوس در سال ۲۰۲۱ در مقایسه با سال پیش از آن، ۵۷ درصد رشد کرد و به ۱۷۷ میلیارد دلار رسیده است. این افزایش ثروت تحت تاثیر رونق آمازون در دوران پاندمی اتفاق افتاد که مردم بیش از قبل به خرید آنلاین روی آوردند.

کاهش یک روزه ثروت زاکربرگ، یکی از بزرگ‌ترین کاهش ثروت‌های مدیران فناوری به شمار می‌رود و پس از کاهش ۳۵ میلیارد دلاری یک روزه ثروت ایلان ماسک - مدیرعامل تسلا- در ماه نوامبر، در رتبه دوم قرار می‌گیرد. به دنبال ریزش ۲۹ میلیارد دلاری ثروت زاکربرگ، او در فهرست میلیاردرهای فعلی فوربس در رتبه دوازدهم و پایین‌تر از میلیاردرهایی مانند موکش آمبانی و گوتام آدانی قرار گرفت. معاملات سهام متا پرنوسان مانده است، زیرا سرمایه‌گذاران تلاش می‌کنند تا تاثیر تورم بالا و افزایش نرخ‌های بهره را برآورد کنند. با این حال ارزش سهام متا ممکن است به سرعت بهبود پیدا کرده و افت ثروتی که زاکربرگ تجربه کرده، تنها روی کاغذ باقی بماند.