بازار برنج و سیب زمینی در دست دلالان

قیمت برنج ایرانی در بازار به بیش از 90 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم رسیده، این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی دولت دوازدهم پیش‌بینی کرده بود که امسال با افزایش بارندگی شاهد تولید 2 میلیون و 200 هزار تنی برنج در کشور باشیم.
اما به‌دلیل خشکسالی و کمبود بارندگی در کشور این پیش‌بینی محقق نشد، از طرف دیگر دلالان بازار با خرید برنج سر مزرعه و دپو کردن آن در انبارهای خود به‌دنبال افزایش قیمت این محصول بودند، همین امر سبب شد که قیمت این محصول با افزایش زیادی روبه‌رو شود. با این حال به نظر می‌رسد با توزیع 150 تا 200 هزار تن برنج خارجی در بازار و سامانه بازرگام شاهد فروکش کردن قیمت برنج باشیم به طوری که دولت اعلام کرده برنج تایلندی با قیمت 12 هزار و 500 تومان، هندی 18 هزار و 500 تومان و پاکستانی 20 هزار و 500 تومان در بازار عرضه خواهد شد، از طرف دیگر قرار است تا چند روز دیگر وزارت جهاد کشاورزی با فعالان بازار برنج داخلی جلسه تشکیل دهد تا شاهد کاهش محسوس قیمت برنج ایرانی در بازار باشیم.

اسماعیل مرادیان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی نیز خاطرنشان کرد: قیمت سیب زمینی در میدان های میوه و تره بار کیلویی 9 تا 15 هزار تومان است و وقتی به واحدهای فروش می‌آید حداقل به کیلویی 20 هزار تومان نیز می‌رسد، این قیمت از توان خرید مصرف‌کنندگان خارج است.
قیمت هر کیلو سیب زمینی در دی ماه پارسال به طور متوسط حدود ۵۱۰۰ تومان بوده که به ۹۷۰۰ تومان در آذرماه امسال رسیده و نرخ ۱۰ هزار و ۶۰۰ تومان در هر کیلو در دی ماه امسال ثبت شده، البته هر کیلو سیب زمینی در دی‌ماه امسال تا ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان هم قیمت خورده است.
بر این اساس، سیب زمینی در مقایسه با آذرماه سال‌جاری ۹.۱ درصد و نسبت به دی ماه سال گذشته ۱۰۶ درصد رشد داشته است.
دلایل گرانی برنج و سیب‌زمینی
از مهمترین دلایل گرانی شدید برنج در بازار داخل می‌توان به تحقق نپیوستن پیش‌بینی‌های وزارت جهاد کشاورزی دولت قبل برای تولید برنج اشاره کرد، به طوری که وزارت جهاد کشاورزی دولت قبل معتقد بود امسال به راحتی تولید برنج به 2 میلیون و 200 هزار تن می‌رسد ولی به دلیل خشکسالی گسترده در کشور میزان تولید برنج در کشور به 1 میلیون و 800 هزار تن رسید. از طرف دیگر اجازه واردات برنج کافی نیز به بخش خصوصی داده نشد به همین دلیل با کمبود شدید برنج خارجی در بازار، برنج داخلی با قیمت‌های سرسام‌آوری روبه‌رو شده است.
نیاز ایران به تأمین برنج (چه ایرانی چه خارجی) حدود 3 میلیون و 200 هزار تن است بنابراین با توجه به تولید 1 میلیون و 800 هزار تن برنج در کشور باید اجازه واردات 1 میلیون و 400 هزار تن برنج به بخش خصوصی داده می‌شد، این در حالی است که در سال‌جاری تاکنون 1 میلیون و 29 هزار تن برنج وارد کشور شده و 300 هزار تن کمبود در بازار برنج مشاهده می‌شود.
از بازار سیب زمینی چه خبر
از طرف دیگر فعالان بازار سیب‌زمینی نیز معتقدند دپو کردن این کالا در انبار، صادرات و سردی هوا از مهمترین دلایل افزایش قیمت سیب‌زمینی است. در همین خصوص اسماعیل مرادیان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی می‌گوید: همواره در این مقطع از سال سیب‌زمینی، از جنوب کشور به بازار می‌آمد و قیمت سیب‌زمینی کهنه را کاهش می‌داد اما بارندگی، سرما و سیل باعث شد سیب‌زمینی بندر دیر توزیع شود، در نتیجه شاهد گرانی و کمبود سیب‌زمینی در بازار هستیم. وی با اشاره به قاچاق سیب‌زمینی، تصریح کرد: سیب‌زمینی صادر می‌شود و بهتر است دولت در این زمینه با حساسیت بیشتری ورود کند.
ورود وزارت جهاد کشاورزی به تنظیم بازار برنج
افزایش قیمت برنج داخلی در کشورمان سبب شد که بلافاصله وزارت جهاد کشاورزی به این مسأله ورود پیدا کرده و برای کاهش قیمت آن در قرارگاه امنیت غذایی چاره‌جویی کند.
در‌خصوص مصوبات این قرارگاه برای کنترل قیمت برنج و سیب زمینی علیرضا رضازاده، مشاور وزیر جهاد کشاورزی گفت: مقرر شد ۱۰۰ هزار تن سیب‌زمینی از مزارع گواهی شده خارج از کشور با رعایت پروتکل‌های قرنطینه‌ای و تحت نظارت سازمان حفظ نباتات برای مصارف صنعتی، خوراکی و بذری وارد کشور شود. وی افزود: همچنین تعیین عوارض صادراتی برای صادرات سیب‌زمینی در دستور کار کارگروه تنظیم بازار محصولات کشاورزی قرار گرفت. مشاور وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه از امروز سیب‌زمینی با قیمت ۱۰ هزار تومان در سطح میادین تره‌بار عرضه می‌شود، تصریح کرد: مقرر شد سامانه بازارگام توزیع هوشمند سیب‌زمینی با قیمت ۹ هزار و ۸۰۰ تومان برای تحویل درب منازل را از امروز آغاز کند. وی بیان داشت: ذخایر سیب زمینی عالی است، 600 هزار تن الان داخل کشور داریم، هدف 600 هزار تنی صادرات هم تکمیل شده است. رضازاده در ادامه از توزیع ۲۰۰ هزار تن برنج تایلندی، پاکستانی و هندی تا شب عید در بازار خبر داد.
به گفته وی، همچنین مقرر شد فروشگاه‌های زنجیره‌ای‌ و سازمان میادین تره‌بار تهران، برنج خارجی با نرخ تنظیم بازار به مصرف کنندگان عرضه کنند.
مشاور وزیر خاطرنشان کرد: با توجه به عدم کمبود برنج و ذخایر بالای ۳۰۰ هزار تنی برنج ایرانی در مازندران و گیلان، عرضه گسترده برنج ایرانی نیز از هفته آینده توسط اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای و اتحادیه استان‌های مازندران و گیلان انجام می‌شود. وی با اشاره به توزیع هوشمند برنج تایلندی، هندی و پاکستانی به درب منازل، یادآور شد: این برنج‌ها با تخفیف ویژه توزیع می‌شوند.
رضازاده نظارت سازمان تعزیرات حکومتی بر بازار و برخورد جدی با گرانفروشی و احتکار برنج را از دیگر مصوبات این نشست عنوان کرد. وی در پایان گفت: واردات برنج از پاکستان نیز در دستور کار ستاد تنظیم بازار قرار گرفته است.
سامانه جامع انبارها و سردخانه‌ها تکمیل شود
درخصوص افزایش قیمت برنج و سیب‌زمینی در بازار مهدی سروی، کارشناس مسائل کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: متأسفانه دلایل گرانی سیب‌زمینی و برنج در بازار همان دلایل همیشگی گرانی در بازار میوه و تره‌بار است. وی افزود: دولت اطلاعات درستی از سطح مزرعه و بازار ندارد به همین دلیل دلالان با خرید محصول کشاورزان سر مزرعه و دپو کردن آنها قیمت این محصولات را بالا می‌برند تا بتوانند سود بیشتری کسب کنند. این کارشناس مسائل کشاورزی یادآور شد: دولت در این شرایط دو راه پیش روی خود می‌بیند؛ یا اینکه صادرات محصولاتی مثل سیب‌زمینی را ممنوع کند یا اینکه با واردات بازار داخلی را کنترل کند.
سروی خاطرنشان کرد: سؤال اساسی این است که اگر قرار باشد وزارت جهاد کشاورزی مانند وزارت بازرگانی سابق عمل کند و به واردات محصولات روی آورد، پس قانون تمرکز و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی چه دردی را از کشاورزان دوا کرده است.
وی با بیان اینکه باید سامانه‌های اطلاعاتی تولید نظیر هویت و اطلاعات مربوط به کشاورزان و اراضی کشاورزی مشخص و شفاف شود، اظهار کرد: اگر سامانه جامع انبارها و سردخانه‌ها تکمیل شود می‌تواند برای سیاستگذاری درست وزارت جهاد کشاورزی در حوزه تنظیم بازار مثمرثمر و مفید واقع شود تا دیگر شاهد این گرانی‌ها و به هم خوردن تنظیم بازار محصولات کشاورزی در بازار نباشیم.