نقش‌های زنانه ماندگار | سینما | فیلمساز | جایگاه مادر
نقش‌های زنانه ماندگار در سینمای ایران
در تاریخ سینمای ایران فیلم‌های بسیاری را می‌توان نام برد که کاراکتر‌های اصلی آن زنان بوده‌اند.
معمولاً در سینمای دنیا یکی از سوژه‌های مورد علاقه فیلمسازان پرداختن به معضلات و مسائل مربوط به زنان در جوامع مختلف است که این مسئله در سینمای ایران نیز تا حدی مورد توجه فیلمسازان قرار گرفته و فیلم‌های متعددی را می‌توان نام برد که نگاهی به این موضوع داشته‌اند.
پرداختن به مسائل زنان در جامعه تنها منحصر به معضلات مربوط به آن‌ها نیست، در سینمای ایران گاه نگاهی سنتی به زن نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته یا حتی جایگاه مادر در خانواده نیز مسئله‌ای بوده که فیلمسازان ایرانی به آن توجه داشته‌اند و شاید مطرح‌ترین اثر در این مورد را بتوان «مادر» به کارگردانی علی حاتمی دانست.
به طور کل مواجهه جامعه امروز ایران با مدرنیته و در رأس آن مواجهه زنان ایرانی با این مسئله نیز یکی از موارد قابل توجهی است که سینماگران ایرانی در آثار متعددی به آن پرداخته‌اند؛ اما همواره فیلمسازان ایرانی از معضلاتی، چون محدودیت‌ها و سانسور نیز گلایه داشته‌اند که خود عاملی برای چشم‌پوشی از این مسئله و دیگر مسائل مهم توسط فیلمسازان در آثار خود بوده است.
به هر شکل سینما به عنوان پرطرفدارترین و تأثیرگذارترین هنر می‌تواند در هر زمینه‌ای نقش تعیین‌کننده‌ای برای فرهنگ‌سازی داشته باشد و لازم است که نگاهی جدی به مسائل مهم زنان در جامعه داشته باشد. به بهانه فرا رسیدن روز زن چند اثر سینمایی که به این مسئله توجه ویژه‌ای داشته‌اند را معرفی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
۱- مهمان مامان
«مهمان مامان» یک فیلم کمدی خانوادگی به کارگردانی داریوش مهرجویی محصول سال ۱۳۸۲ است. این فیلم بر اساس کتاب مهمان مامان نوشتهٔ هوشنگ مرادی کرمانی و توسط سیمافیلم تولید شده‌است. از فیلم استقبال خوبی شد و در بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را دریافت کرد. این فیلم هجدهمین اثر سینمایی داریوش مهرجویی است.
این فیلم نیز، مانند فیلم اجاره‌نشین‌ها، گوشه‌هایی از جامعهٔ ایرانی و عادات و رفتار آن را با استفاده از شخصیت‌های مختلفی که شاید نمایندهٔ قشر‌های مختلف جامعهٔ ایرانی هستند، نشان می‌دهد.
گلاب آدینه، پارسا پیروزفر، حسن پورشیرازی، امین حیایی، نسرین مقانلو، فریده سپاه‌منصور، ژاله علو و آفرین عبیسی بازیگران «مهمان مامان» هستند.
۲- به همین سادگی
«به همین سادگی» فیلمی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی رضا میرکریمی در سال ۱۳۸۶ است. «به همین سادگی» به عنوان بهترین فیلم بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در سال ۱۳۸۶ معرفی شد.
داستان دربارهٔ سپری شدن یک روز زنی به نام طاهره که دو فرزند (پسر و دختر) کوچک دارد. شوهرش یک مهندس ساختمان است و به خاطر مشغله‌های کاری که دارد طاهره احساس تنهایی می‌کند. از طرفی مشکلات مربوط به فرزندانش او را عصبی کرده‌است. او که از خانواده ایی عشایری است دلش سخت هوای روستایشان را کرده... او الان زنی افسرده‌است که دلخوشی اش در خاطرات گذشته‌اش هست… او می‌خواهد برای مدتی خانواده‌اش را ترک کند و با برادرش به ولایتشان برود…، اما شرایط طور دیگری رقم می‌خورد….
هنگامه قاضیانی، مهران کاشانی و صفا آقاجانی بازیگران «به همین سادگی» هستند.
۳- بوسیدن روی ماه
«بوسیدن روی ماه» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی همایون اسعدیان و تهیه‌کنندگی منوچهر محمدی محصول سال ۱۳۹۰ است.
این فیلم داستان احترام‌السادات و فروغ خانم که در همسایگی هم زندگی می‌کنند بیش از بیست سال است که در انتظار فرزندانشان هستند.
شیرین یزدان‌بخش، رابعه مدنی، صابر ابر، مسعود رایگان و شبنم مقدمی بازیگر فیلم سینمایی «بوسیدن روی ماه» هستند.
۴- ویلایی‌ها
«ویلایی‌ها» فیلمی به کارگردانی منیر قیدی، نویسندگی منیر قیدی و ارسلان امیری و تهیه‌کنندگی سعید ملکان است که در واپسین روز‌های اردیبهشت ۱۳۹۵ با حضور طناز طباطبایی در اندیمشک کلید خورد و تیر ماه ۱۳۹۵ فیلمبرداری اش پایان یافت....
ویلایی‌ها قصه خانواده‌های فرماندهان سپاه و ارتش در سال ۱۳۶۵ است. عزیز زن ۵۰ ساله‌ای است که همراه نوه‌هایش وارد مجموعه ویلا‌ها می‌شود. الیاس نیز راننده بسیجی است که هر وقت وارد مجموعه می‌شود همه نگران این می‌شوند که شاید خبر شهادت یکی از فرماندهان را بدهد. پس از مدتی سیما که عروس عزیز است از تهران می‌آید تا بچه‌های خود را به خارج از کشور ببرد.
طناز طباطبایی، پریناز ایزدیار، ثریا قاسمی، صابر ابر، علی شادمان، آناهیتا افشار و گیتی قاسمی بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
۵- من
من فیلمی درام اجتماعی به کارگردانی و نویسندگی سهیل بیرقی و تهیه‌کنندگی سعید سعدی و سعید خانی محصول سال ۱۳۹۴ است.
این فیلم برای حضور در بخش سودای سیمرغ و همچنین نگاه نو سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب شد.
این فیلم داستان زنی به نام آذر است که اقدام به کار‌های غیرقانونی و خلاف برای دیگران و کسب درآمد از این راه می‌کند. کارگردان آن گفته که نخستین هدف من ارائهٔ تصویری از زنی غیرمعمولی بود و قرار شد انقلاب تک‌نفره‌ای از سوی او علیه قانون، آدم‌ها و ضوابط جامعهٔ پیرامونش را به تصویر بکشم و به این صورت، فیلمنامه سمت‌وسو گرفت.
لیلا حاتمی، امیر جدید و بهنوش بختیاری بازیگران فیلم سینمایی «من» هستند.
۶- زیر سقف دودی
«زیر سقف دودی» فیلمی به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی پوران درخشنده محصول سال ۱۳۹۵ است.
اولین نمایش این فیلم در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر بوده‌است. فیلم «زیر سقف دودی» از تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ در سینما‌های ایران اکران شده‌است.
خلاصه داستان فیلم: شیرین که در زندگی خانوادگی با فرزند و همسرش به تدریج دچار مشکل می‌شود، به دنبال پیدا کردن راهی برای ایجاد ارتباط با آن‌هاست، که موفق نمی‌شود و به بحران می‌رسد. تلاش مجدد او برای برون رفت او از این بحران او را با چالش جدیدی رو‌به‌رو می‌کند. خیانت همسر او باعث رنجش این زن می‌شد....
فرهاد اصلانی، مریلا زارعی، بهنوش طباطبایی و شهرام حقیقت‌دوست بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
۷- رگ خواب
«رگ خواب»، فیلمی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی حمید نعمت‌الله و نویسندگی معصومه بیات، محصول سال ۱۳۹۴ است که در سال ۱۳۹۶ اکران شد.
خلاصه داستان فیلم: مینا، بعد از جدایی از همسرش به دنبال شغل و محل اسکانی می‌گردد. در این مسیر با کامران، مدیر رستورانی که در آن کار می‌کند آشنا می‌شود. کامران سرپناهی به او می‌دهد. مینا تحت تأثیر حمایت‌ها و محبت‌های کامران به او دل می‌بازد. کامران نیز به مینا مشتاق و علاقه‌مند است. روز‌ها از پس هم می‌گذرد و عشق مینا به کامران کاسته نمی‌شود و اوج می‌گیرد. اما کامران ….
لیلا حاتمی، کورش تهامی و الهام کردا بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
۸- عرق سرد
«عرق سرد» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی سهیل بیرقی و تهیه‌کنندگی مهدی داوری محصول سال ۱۳۹۶ است. یکی از نکات جالب توجه دربارهٔ این فیلم، حضور باران کوثری در نقش یک فوتبالیست است. کوثری برای بازی در این نقش بیش از ۲۰ کیلو وزن کم کرد. نخستین نمایش این فیلم در سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر بوده‌است.
خلاصه داستان: افروز اردستانی (باران کوثری) کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران است. با گلزنی افروز، تیم ملی برای اولین بار به فینال بازی‌های آسیایی راه پیدا می‌کند و عازم مالزی می‌شود، در فرودگاه افروز درمی‌یابد که توسط شوهرش، یاسر شاه‌حسینی (امیر جدیدی) ممنوع‌الخروج شده‌است.
باران کوثری، امیر جدیدی، لیلی رشیدی، هدی زین‌العابدین و سحر دولتشاهی بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
۹- جاده قدیم
«جاده قدیم» فیلمی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی منیژه حکمت محصول سال ۱۳۹۶ است. «جاده قدیم» چهارمین فیلم سینمایی منیژه حکمت در مقام کارگردان پس از ۱۰ سال دوری است.
منیژه حکمت با فیلم سینمایی «جاده قدیم» تنها فیلمساز زن حاضر در بخش سودای سیمرغ سی و ششمین جشنواره فیلم فجر بود.
این فیلم داستان زنی کارمند را روایت می‌کند که شب عید نوروز با مشکلاتی مواجه می‌شود.
مهتاب کرامتی، آتیلا پسیانی، پرویز پورحسینی، ترلان پروانه، محمدرضا غفاری، شیرین یزدان‌بخش، لیلی رشیدی، هدی زین‌العابدین و بانیپال شومون بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
۱۰ - سر به مهر
«سر به مُهر» نام فیلمی به تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی و کارگردانی هادی مقدم‌دوست محصول سال ۱۳۹۱ است.
در این فیلم بازیگرانی نظیر لیلا حاتمی، آرش مجیدی و خاطره اسدی به ایفای نقش پرداخته‌اند. این فیلم اولین بار در سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش درآمده است.
این فیلم داستان دختر تنها و خسته‌ای است که زندگی اش را در وبلاگ اش می‌نویسد و توسط برادر دوستش از او خواستگاری می‌شود و صحبت‌های اولیه ازدواج را انجام می‌دهند. او که نماز نمی‌خوانده بنا به شرایط زندگی شروع به خواندن نماز کرده و الان شهامت اینکه به خواستگارش نماز خواندن خود را بگوید ندارد و خجالت می‌کشد، ولی در آخر فیلم بازگو می‌کند. انتخاب نام سر به مهر برای این فیلم دارای ایهام است که هم اشاره به نماز خواندن دارد و هم اشاره به این رازی است که تا آخر فیلم سر به مهر باقی می‌ماند.