۵هزار میلیارد تومان بودجه نهادهای حوزوی

مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی بودجه نهادهای دینی و مذهبی تاکید کرد؛ برخی نهادهای دینی تبلیغی نظیر دفتر تبلیغات حوزه علمیه، گرچه با افزایش اعتبارات مواجه بوده‌اند اما رشد ۱/۸ درصدی تکافوی نیازهای اولیه این دستگاه را نیز نمی‌دهد. 

به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، پرداختن به بودجه نهادهای دینی، ازآن رو اهمیت دارد که این نهادها، فعالیت‌های مختلفی را در حوزه آموزش، پژوهش، تبلیغ و ترویج دین پیگیری می‌کنند. حمایت و توسعه برنامه‌ها و ظرفیت این دستگاه ها، کمک شایانی به توسعه و بسط فرهنگ اسلامی براساس منویات اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی نظام خصوصاً بیانیه گام دوم انقلاب خواهد کرد. 

براساس ماده ۳۷ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور به منظور زنده و نمایان نگهداشتن مبانی اسلام ناب محمدی (ص) و اندیشه دینی، سیاسی و فرهنگی و سیره عملی حضرت امام خمینی )ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و برجسته کردن نقش ایشان به عنوان یک معیار اساسی در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ها و تسری آن به مجموعه ارکان نظام و نیز انتقال آن به نسل‌های آینده، دولت مکلف است که از ظرفیت همه دستگاه‌های مرتبط استفاده کنند که ازجمله آنها بنابر تصریح قانون احکام دائمی، حوزههای علمیه در کنار دستگاههای دیگر است. 

همچنین بنابر بند ت ماده ۳۷، دولت مکلف است از طریق شورای‌عالی حوزه‌های علمیه در اجرای وظایف تکلیفی نظام اسلامی و به منظور حضور مؤثر و هدفمند حوزه و روحانیت، از حوزه‌های علمیه در حکم نهاد عمومی غیردولتی پشتیبانی و حمایت‌های لازم را به عمل آورد. 

در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، ذیل جدول شماره ۷، صرفاً چند دستگاه به عنوان دستگاه اصلی تعریف شده‌اند و اعتبارات دستگاه‌های تابعه ذیل پیوست اطلاعات تکمیلی لایحه بودجه درج شده‌اند که بدین ترتیب از سال آتی باید اعتبار مصوب را از طریق دستگاه اصلی خود وصول کنند. این تقلیل و ادغام دستگاه‌ها در مقایسه با قانون بودجه سال ۱۴۰۰ قابل تأمل است. شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان، مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران از جمله دستگاه‌های اصلی هستند که ذیل هرکدام عنوان برنامه هایی لحاظ شده است. 

مطابق مندرجات جدول ۶ مقایسه بودجه برخی دستگاه‌های اصلی و تابعه، نشان می‌دهد بدون در نظر داشتن ادغام، شورای‌عالی حوزه‌های علمیه برخالف بازنمایی‌های رسانه ای، با حدود ۴۵ درصد کاهش اعتبارات مواجه بوده است. شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان نیز در حدود ۱۸ درصد، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در حدود ۳۸ درصد و شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران نیز در حدود ۱۱ درصد کاهش اعتبارات داشته اند؛ منتهی برخی از رسانه‌ها چه در داخل و چه در خارج از کشور عامدانه و یا سهواً بدون توجه به ادغام ردیف‌های دستگاهی، اقدام به مقایسه اعتبارات دستگاه‌های دینی و فرهنگی خصوصاً حوزه‌های علمیه در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ با قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کرده‌اند و نتیجه گرفته‌اند که گاهاً رشد چند صد درصدی داشته‌اند. مشخصاً برمبنای داده‌های موجود در قانون و لایحه بودجه این مقایسه اشتباه است. 

ضمناً کل اعتباری که نهادهای حوزوی از محل بودجه عمومی دریافت می‌کنند در حدود ۵ هزار میلیارد تومان است که بخش عمده آن در حدود ۲۸۰۰ میلیارد تومان نیز حق بیمه طالب است که مبلغی از آن به صندوق دولت بازمی گردد. 

بودجه نهادهای دینی تکافوی نیازهای اولیه را نمی‌دهد

در این بین برخی نهادهای دینی تبلیغی نظیر دفتر تبلیغات حوزه علمیه، گرچه با افزایش اعتبارات مواجه بوده‌اند اما رشد ۱/۸ درصدی تکافوی نیازهای اولیه این دستگاه را نیز نمی‌دهد. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در سال ۱۳۹۹ با ۱۷ مرکز عملیاتی در عرصه‌های مختلف فرهنگ، ازجمله تبلیغ، پژوهش، آموزش و هنر فعالیت داشته است. مجموع فعالیت‌های دفتر با احتساب فعالیت‌های تمشیتی در این سال ۴۲۳۱ فعالیت بوده است. همچنین تعداد خروجی‌های دفتر در سال ۱۳۹۹ شامل ۲۱۲۲ عنوان خروجی است. منتهی با در نظر داشتن روند ۱۰ ساله اختصاص اعتبارات در مقایسه با نهادها و دستگاههای مشابه، این نهاد به همراه دانشگاه باقرالعلوم و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) به عنوان نهادهای مؤثر در عرصه تولید علوم انسانی اسلامی مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.