|
کد‌خبر: 237630

خانه شجریان | عزت‌الله ضرغامی

اعتراض خانه شجریان به عزت‌الله ضرغامی: فراموش نکردیم چه کردید+ عکس

عزت‌الله ضرغامی، سه روز پیش در سفر به شهر توس و آرامگاه فردوسی، بر مزار محمدرضا شجریان هم حاضر شد و فاتحه خواند. در واکنش به انتشار عکسی از این اتفاق، خانه شجریان در بیانیه‌ای نوشت: «...باید به آقای ضرغامی و هم‌فکرانش بگوییم که ما کم‌حافظه نیستیم! فراموش نکرده‌ایم که بودید و چه کردید.»

 کانال تلگرامی خانه شجریان، نسبت به انتشار عکسی از حضور عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی دولت سیزدهم بر مزار استاد آواز ایران، واکنش نشان داد. 

در متن منتشر شده در این کانال آمده است: 

«سال ۱۳۸۸، استاد شجریان در اعتراض به پخش آثارش در صدا و سیما ، در نامه‌ای به رئیس وقت این سازمان که از قضا همین آقای ضرغامی بود، ضمن اعتراض به این موضوع، از وی خواست تا دیگر آثارش از این رسانه پخش نشود. البته استاد شجریان «ربنا» را استثنا قرار داد و پخش آن را به اختیار خود آن‌ها گذاشت.

اما ضرغامی و هم‌فکرانش در آن زمان، با لجبازی، در برخورد با استاد شجریان یک رویه خاص در پیش گرفتند؛ یا همه را پخش می‌کنیم یا هیچ‌کدام را!

و این‌گونه شد که ربنای شجریان، دیگر از صدا و سیما پخش نشد.

پخش نشدن ربنا از صدا و سیما، باعث اعتراض بسیاری شد و هجمه‌ زیادی علیه صدا و سیما شکل گرفت. در آن دوران آقای ضرغامی و هم‌فکرانش در مصاحبه‌ها و رسانه‌ها، در تلاش بودند که علت این موضوع را، درخواست خود استاد شجریان مبنی بر عدم پخش آثارش ازین سازمان اعلام کنند اما مصاحبه‌های متعدد استاد شجریان و هدیه کردن ربنا به مردم، دروغ بودن ادعای آن‌ها را مشخص کرد.

اما چندی پیش مصاحبه‌ای از علی جنتی وزیر وقت ارشاد در دولت حسن روحانی در مجله‌ «آگاهی نو» منتشر شد. در بخشی از این مصاحبه، جنتی از جلسه‌ای با حضور جمعی از مسئولان فرهنگی کشور می‌گوید که در آن جلسه درباره‌ دادن مجوز کنسرت به استاد شجریان مباحثی مطرح شده است. عزت‌الله ضرغامی نیز یکی از افراد حاضر در این جلسه بود. جنتی درباره‌ی این جلسه می‌گوید: «در آن جلسه من مطرح کردم که آقای شجریان شخصیت محبوبی است و مردم به صدای ایشان علاقه‌مند هستند و همه به ایشان سلطان آواز ایران لقب داده‌اند. او شخصیتی منحصر به‌فرد است. این که کار ایشان را ممنوع کردند، آن را پای حاکمیت می‌گذارند. معنایش است که عده‌ای از علاقه‌مندان وی نسبت به کل حاکمیت مسئله‌دار بشوند. چرا ما باید این کار را بکنیم؟ گفتند ایشان در بی‌بی‌سی صحبت کرده و حرف‌هایی زده است. گفتیم بالاخره بیش از این که الان فاصله گرفته ایشان را به سمت دیگری هل ندهید. اگر ما با ایشان صحبت کنیم و مصاحبه کند و بگوید که من با نظام مسئله‌ای ندارم و نظام را قبول دارم آیا اشکالی دارد که به کنسرت ایشان مجوز بدهیم؟ آن‌جا بحث‌های مختلفی صورت گرفت و نهایتاً به جز شخص آقای ضرغامی، بقیه اعلام موافقت کردند و گفتند اشکالی ندارد. آقای ضرغامی به طور جدی مخالفت داشت.»

این مسائل را مطرح کردیم تا به آقای ضرغامی و هم‌فکرانش بگوییم که ما کم‌حافظه نیستیم! فراموش نکرده‌ایم که بودید و چه کردید.»

 

یگانه حسرت برای شجریان | به بهانۂ نخستین سالگرد درگذشت خسروِ آوازِ ایران

درست است که در ده سال پایانی عمر به سبب هم سو نشدن با گفتمان های انحصار طلبانه و اقتدارگرایانه در رسانه رسمی بایکوت شد اما از محبوبیت و منزلت او هیچ کم نشد که به عکس یک وجه تمایز دیگر بر کارنامه درخشان محمد رضا شجریان افزود. و یگانه حسرت و افسوس، همان است که کرونا نگذاشت ایرانیان، یک وداع پرشکوه تاریخی را به رخ جهانیان بکشند..

 
امروز، نخستین سالگرد کوچ همیشگی محمد رضا شجریان، چهرۂ پُرآوازۂ آواز در موسیقی دستگاهی ایرانی است. نامی چنان ماندگار که یک استاد زبان انگلیسی در توصیف آواز او و برای تفکیک و تمایز از دیگر گونه ها واژه ای مناسبت تر از خود کلمۂ «آواز» نیافت.
 
شجریان هشتاد سال در این جهان زیست و 50 سال آن در کار فعالیت هنری بود و از این جهت مرگ او مایۂ تحسُر نیست.
 
در تاریخ هنر ایران بسیار کسان را می شناسیم که در عسرت زیستند یا در گمنامی رفتند و پس از مرگ آنان حسرت می خوریم که چرا قدرشان را ندانستند و بر صدر ننشستند یا زود چشم از جهان بستند.
 
شجریان اما نه تنگ دستانه زیست نه در انزوا رفت تا موجب تحیُر تحسُر باشد.  درباره برخی از اهل هنر هم نوع رفتار شان با جسم خود شان مایه افسوس است اما شجریان دور از هر آلودگی تنها به اعتلای کار هنری می اندیشید و جدای آواز، به هنرهایی چون تذهیب و خوش نویسی و مهارت ها و علایقی مانند گل پروری و گیاه شناسی هم  آراسته و مجهز بود.
 
بزرگ ترین شگفتی درباره او اما این است که اوج شکوفایی هنری و تولید آثار او در دو دهه 60 و 70 خورشیدی بود. در دوران جمهوری اسلامی که به نسبت با موسیقی شناخته نمی شود اما او توانست سوء تفاهم را چنان بزداید که تا قبل از سال 88 وقتی از آشنایی با نام خواننده ای پرسیده می شد شجریان گذر واژه ای بود حتی  برای عبور از پرسش های ایدئولوژیک.
 
در زندگی خانوادگی نیز فرزندانی نیک پرورش داد و دو تن از آنان، همایون و مژگان صدای خوش را از پدر به ارث برده اند و پس این نیز مایه حسرت نیست تا افسوس خوریم کاش چنان می شد و کاش چنین وگرنه مایه های رشک انگیز در زندگی او فراوان است.
 
نه بیرون از خاکی که دوست می داشت که در همین سرزمین چشم از جهان بست و اکنون در جوار فردوسی آرمیده اگرچه بیشتر از غزل های حافظ خوانده و موسیقی دستگاهی ایرانی چندان با فردوسی سر و کار ندارد اما مگر جز این است که خواجه شیراز به زبانی غزل می‌سرود که فرزانه توس، زنده و پاینده اش ساخته بود؟
 
درست است که در ده سال پایانی عمر به سبب هم سو نشدن با گفتمان های انحصار طلبانه و اقتدارگرایانه در رسانه رسمی بایکوت شد اما از محبوبیت و منزلت او هیچ کم نشد که به عکس یک وجه تمایز دیگر بر کارنامه درخشان محمد رضا شجریان افزود.
 
با این همه اگر مرگ او در هفدهم مهر 1399 خورشیدی با شیوع ویروس کووید 19 مقارن نبود و همه گیریِ کرونا، مجال برگزاری مراسم وداع با پیکر او به صورت گسترده و میلیونی در تهران و مشهد را نستانده بود، این نقطه نیز با شکوه ثبت می شد و یگانه حسرت، همین است تا بگوییم چون او زیستن و رفتن. اگر چه هست و مگر حافظ که نسبتی تام با موسیقی داشت و  مولانا  مرده اند که شجریان، مرده باشد و خوشا به حال ما که در روزگاری زیستیم که او می خواند.
 
با این اوصاف گزاف نیست اگر بگوییم افسوسی باقی نمانده چون به یاری فناوری ها صدای او مضبوط و ماندگار است و یگانه حسرت و افسوس، همان است که کرونا نگذاشت ایرانیان، یک وداع پرشکوه تاریخی را به رخ جهانیان بکشند.

مهرداد خدیر

 

 
 
 
 
منبع: عصر ایران
source: خبر آنلاین