رژیم غذایی | سبک زندگی سالم | بیماری ام اس | درمان بیماری ام اس | تغذیه | زنان
تأثیر رژیم غذایی بر عود بیماری ام‌اس
نتایج یک پژوهش که در نشریه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر شد، نشان دهنده ضرورت تدوین مداخلات آموزشی بهبود رژیم غذایی در مبتلایان به بیماری ام اس است.
مولتیپل اسکلروزیس (sclerosis Multiple یا MS) یک بیماری میلین‌زدای سیستم عصبی مرکزی و از جمله شایع‌ترین بیماری‌های نورولوژیک در انسان و ناتوان کننده‌ترین بیماری سنین جوانی است. در این بیماری، پوشس میلین سیستم عصبی مرکزی مانند مغز، عصب بینایی و نخاع شوکی دچار آسیب می‌شود.
با وجود مطالعات گوناگون، هنوز علت اصلی این بیماری و درمان قطعی آن شناخته نشده، اما عوامل محیطی، وراثتی و وضعیت جغرافیایی، از جمله عوامل مؤثر در سبب شناسی این بیماری بیان شده است. برخی از تحقیقات، از اهمیت رژیم غذایی در شناسایی بیماری MSحمایت می‌کند.
پژوهشگران این تحقیق، میزان شیوع این بیماری در ایران را به طور تقریبی ۳۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر اعلام کرده‌اند و می‌گویند: براساس آمارها در جوانان بین ۲۰ تا ۴۵ سال به ویژه زنان شایع‌تر است، اما بیماری در هر سنی می‌تواند اتفاق بیفتد.
این مطالعه در قالب الگوواره کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی در سال ۱۳۹۸ انجام شد. به این ترتیب، ۱۵ بیمار مبتلا به ام اس و ۵ متخصص در تحقیق مشارکت کردند. شرکت کنندگان به شیوه هدفمند و با حداکثر تنوع انتخاب شدند و مصاحبه‌ها به‌صورت بدون ساختار تا حد اشباع نظری انجام شد. داده‌ها با استفاده از رویکرد تحلیل مضمون به روش Stirling-Attride مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در مطالعه حاضر، ۱۵ فرد مبتلا به ام اس با سابقه تکرار حملات بیماری در یک سال گذشته مشارکت داشتند (۹ زن و ۶ مرد). از مجموع مصاحبه‌ها، سه مضمون فراگیر رفتارهای تغذیهای، خودتنظیمی در رفتار خوردن و سوء تغذیه شناسایی شد. مضامین سازمان دهنده برای رفتارهای تغذیهای شامل مصرف غذاهای آماده و طبخ نامناسب، مضامین خودتنظیمی در رفتار خوردن شامل وسوسه، هدف و مدیریت وعده‌های غذایی و مضامین سوء تغذیه شامل نارسایی‌ها و زیاده‌روی‌ها شد.
رژیم‌های غذایی پرچرب از مسیرهای مختلفی با ام اس درگیر است. این غذاها، میزان اکسیژن موجود در سیستم اعصاب مرکزی را کاهش می‌دهد و در نتیجه، آنزیم‌های Lysing در سلول‌ها فعال می‌شود و ممکن است نفوذپذیری سد خونی- مغزی را در برابر سموم بالقوه افزایش دهد. همچنین، تمایل چربی‌های اشباع به افزایش غلظت کلسترول خون ممکن است مؤثر باشد؛ همان‌گونه که داروهای خاص کاهش دهنده کلسترول با هدف کاهش ضایعات MS در بیماران تحت درمان تجویز می‌شود.
این محققان معتقدند که صحبت کردن درباره تأثیر عوامل محیطی بر بیماری ام اس به‌عنوان یک بیماری چند عاملی، بسیار مشکل است. تغذیه به‌عنوان یک عامل محیطی، خود به عوامل متعددی مانند فرهنگ، آداب و رسوم، سطح دسترسی به منابع و همچنین، وضعیت اقتصادی- اجتماعی بیماران ارتباط دارد.
براساس نتایج پژوهش حاضر، رفتارهای تغذیهای، خودتنظیمی در رفتار خوردن و سوء تغذیه، از مشکلات تغذیهای این افراد بود که می‌تواند در گروه‌های اجتماعی و بیماران دیگر نیز شناسایی شود. رژیم غذایی افراد مبتلا به ام اس با سابقه عود بیماری در زمینه رفتارهای تغذیهای، خودتنظیمی در رفتار خوردن و سوء تغذیه، دارای برخی نارسایی‌هایی است که ادراک بیماران و متخصصان نقش مؤثری در عود بیماری دارد. بر این اساس، به نظر می‌رسد که انجام پژوهش‌های بیشتر و تدوین مداخلات آموزشی برای بهبود رژیم غذایی این افراد، لازم و ضروری است.
نتایج پژوهش «شناسایی رژیم غذایی نامناسب در بیماران مبتال به مولتیپل اسکلروزیس با عود بیماری طی یک سال گذشته: یک پژوهش کیفی» در مجله تحقیقات نظام سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر شد.