شرط رونق بازار سرمایه چیست؟

هیجانات کاذب و افت و خیزهای بازار سرمایه دیر زمانی است که برای مردم و به خصوص سهامداران بورس به امری عادی بدل گشته و روزی نیست که شدت این افت و خیزها - البته بیشتر با روند نزولی - آرامش روانی سهامداران را برهم نزند!

امروز هم مثل روال تقریبی روزهای گذشته شاخص کل بورس با ۲۹۷۱ واحد افت در کانال یک میلیون و ۳۷۶ هزار واحد قرار گرفت. ارزش معاملات امروز باز هم افت داشت و فقط ۱۹۵۲ میلیارد تومان بود.

با وجود قرمزپوشی عمده نمادها، فراکاب، شیمیایی، بانک‌ها و خودرو از سایر گروه‌ها افت بیشتری داشتند. نمادهای نوری، فملی، تاپیکو و فخوز بیشترین تاثیر منفی در شاخص کل را ثبت کردند. خودرو، فلزات اساسی و شیمیایی همچنان برترین گروه‌های صنعتی بازار هستند و همچنین کمند، شسینا و پالایش بیشترین ارزش معامله و شسینا، خودرو و خپارس بیشترین حجم معامله را داشتند.

در فرابورس نیز امروز شاهد افت شاخص کل بودیم. شاخص کل فرابورس امروز با ۶۵ واحد افت در نهایت در کانال ۱۸ هزارار و ۵۹۵ واحد به کار خود پایان داد. غصینو، زاگرس، آریا و سمگا بیشترین تاثیر منفی را در افت شاخص کل داشتند.

راز قرمز پوشی بورس چیست؟

وضعیت فعلی بازار سرمایه و موج نوسانی که مدتی است بازار با آن درگیر است به چند عامل بازمی‌گردد. مهم‌ترین دلیل این وضعیت، کمبود پول در بازار است. در یک ماه اخیر حدود ۵‌هزار میلیارد تومان عرضه اولیه در بازار بوده که این اتفاق نقدینگی بازار را جمع کرد چون نوسان‌گیری که روی عرضه‌های اولیه انجام می‌شود، بازار را متاثر می‌کند. به نظر می‌رسد ارائه عرضه‌های اولیه بدون هدف و بدون حساب و کتاب اتفاق افتاد و ضربه‌‌‌اش را نیز به بازار زد.

سینا عنایت اللهی کارشناس بازار سرمایه در این باره می گوید: عامل مهمی که باعث این وضعیت در بازار سهام شده، فروش اوراق دولتی است؛ دولت روزانه چند‌هزار میلیارد تومان اوراق می‌‌‌فروشد که این اقدام باعث شده پول از نهادهای مالی و بزرگ به سمت بازار بدهی هدایت شود، همچنین با توجه به استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی بهره بین‌بانکی هم از ۱۸‌درصد به ۴/ ۱۹‌درصد رسیده که اگر استقراض بین‌بانکی انجام می‌شد قطعا نرخ بالای ۲۰درصد را شاهد بودیم.

تأثیر تغییرات مدیریتی در نوسانات بازار

تغییرات مدیریتی نیز یکی دیگر از عوامل مهم وضعیت نوسانی بازار سهام در هفته‌‌‌های اخیر است. اکنون وضعیت مدیران نهادهای ناظر، نهادهای مالی و هلدینگی‌‌‌ها مشخص نیست، همچنین مدیران رغبت چندانی برای حمایت از سهم و زیرمجموعه خودندارند و شاید هم هنوز تکلیفی برای آنان ایجاد نشده و دستور حمایتی برای آنها تعریف نشده است.

کمبود نقدینگی

کمبود نقدینگی از دیگر عوامل اساسی در افت شاخص های بورس به شمار می رود، بازار به لحاظ بنیادی مشکلی ندارد و در وضعیت خوبی به سر می‌‌‌برد. متوسط P/ E بازار از پیک سال گذشته که ۳۳ واحد بود به ۹ واحد رسیده است که گویای ارزندگی سهام بنیادی و دلاری‌محور - صنعت پتروشیمی و پالایشی باتوجه به شروع رشد کرک‌اسپرد سبد محصولات و تخفیف دولت - است. از سوی دیگر قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها باتوجه به عبور از پیک ‌‌‌کرونا و تضعیف شاخص دلار بهبود داشته است. اما اینکه چرا با وجود وضعیت خوب شرکت‌ها، همه صنعت‌‌‌ها جلو نمی‌رود باید گفت که وقتی پول در بازار کم شود و نقدینگی کاهش یابد، پول سمت همه صنعت‌‌‌ها نمی‌رود و به سمت صنعت‌‌‌هایی می‌رود که خبرهای خوب و گزارش‌های مطلوبی حول آنهاست.

نقش بی بدیل تورم

نصیرزاده دیگر کارشناس بازار سرمایه بر این عقیده است که با توجه به اینکه در طول سال‌هایی که بورس در حال فعالیت بود تورم محور بوده است و با عنایت به اینکه سهام شرکت‌های جدید به بورس ورود کرده اند اما رشد این بازار نشات گرفته از تورم بوده است، بدین معنا که هر زمان تورم با جهش همراه شده است بورس با سرعت زیادی در مسیر افزایشی قرار گرفته، اکنون هم بازار با نقطه مقابل این فضا روبرو شده است.

این کارشناس بازار سرمایه می افزاید: وجود برخی از تصمیم‌گیری‌های مدیران دولت گذشته در مورد قیمت‌گذاری‌ها در بازار در کنار انتظارات تورمی باعث ایجاد نوسان در معاملات بورس و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه در سالیان اخیر شده که امیدواریم این رویه با سیاست های دولت سیزدهم اصلاح شود.

عدم تطابق ساعات کار با بورس های معتبر دنیا

رباطی نیز از دیگر صاحب نظران عرصه بورس است که درباره علل افت شاخص ها، می گوبد: در هیچ جای دنیا بورس‌ها در روز سه ساعت کار نمی‌کنند، از طرفی هفته‌ای 4 روز تعطیل نیست، زیرا بورس ما در دو روز شنبه و یکشنبه که بورس‌های دنیا تعطیل هستند فعالیت می‌کنند و پنجشنبه و جمعه که آنها فعال هستند کار نمی‌کند؛ یعنی عملا هفته‌ای 4 روز با بورس‌های دنیا تفاوت فاز دارند.

وی ادامه می دهد: شرایط اقتصاد ما به گونه‌ای است که در برخی حوزه‌ها متاثر از تضاد منافع است، در بورس کالا، کالاهای جدید مانند سیمان عرضه شد که این امر موجب شد دلالی در بازار سیمان کنترل شود و قیمت سیمان شفاف شود. یک روز بورس کالا با یکی دو کالا شروع شد، اما الان رینگ‌های مختلف برای معاملات انواع کالا وجود دارد.

چرا سهام عدالت افت کرد؟

یکی از دلایلی که آمار سهامداران در بازار سرمایه رقم مطلوبی را رقم شد، ورود سهامداران سهام عدالت در بورس است که به نوعی در تاریخ بورس کشورمان بی سابقه بوده است.

یک کارشناس بازار سرمایه در مورد ارزش پرتفوی سهام عدالت و بازاریابی این سهام می گوید: سهام عدالت گلچینی از بهترین شرکت‌های بورسی ایران است، مشکل سهام عدالت نداشتن برنامه مدون و نداشتن مدیریت بازارگردانی است که باعث آشفتگی بازار، فشار به بازار سرمایه و افت ارزش شده است.

این مدیرعامل‌ کارگزاری بورس‌ در مورد اینکه گفته می‌شود 2 هزار میلیارد تومان از پول سهام عدالت برای بازارگردانی استفاده شده است، گفت: 2 هزار میلیارد تومان در مقابل پرتفوی سهام عدالت عدد ناچیزی است و به راحتی تمام می‌شود!

راه های نجات بازار سرمایه

بازار سرمایه جزیی از اقتصاد کلان کشور و یک نماگر اقتصادی است،اگر بخواهیم وضعیت بورس بهتر شود ابتدا باید شاخص‌های اقتصاد کلان اصلاح گردند.

کارشناسان حوزه بورس عمدتا بر این عقیده هستند که نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ بهره مهمترین شاخص‌های اقتصادی است که باید اصلاح شود تا بتوان نتایج آن را در بازار سرمایه ببینیم، لذا تا زمانی که نرخ تورم تا این اندازه در کشور صعودی باشد، نمی‌توان به بهبود بورس امیدوار بود.

راهکار دیگری که کارشناسان بر آن اصرار دارند، اتصال ایران به بازارهای جهانی نفت و فراهم شدن امکان فروش نفت ایران و تامین منابع ارزی است. البته به نظر می‌رسد دولت طی دو ماه اخیر باب مناسبی در بهبود مذاکرات سیاست خارجی باز کرده است.

همچنین می توان گفت؛ یکی از دلایل بهبود شاخص بورس طی هفته های اخیر را می توان پالس‌های مثبتی دانست که از مذاکرات به گوش می‌رسد و اضافه کرد: بهتر است سخنگوی اقتصادی دولت تا جایی که امکان دارد اخبار پیشرفت مذاکرات را به اطلاع فعالان اقتصادی برساند، زیرا این امر تاثیر بسزایی در مثبت شدن شرایط خواهد داشت.

در کنار این پیشنهادات برای بهبود بازار سرمایه جلوگیری از استقراض پول از سوی دولت است، بهتر است دولت برای اینکه منابع مالی به دست بیاورد نسبت به فروش سریع دارایی های مازاد خود اقدام کند. همچنین در نظر گرفتن سیاست‌های انبساطی صرفا برای بازار سرمایه از جمله تسهیل دریافت تسهیلات برای سهام داران خرد و یا قبول کردن سهام به عنوان وثیقه بانکی نیز می‌تواند در بهبود شرایط بورس راهگشا باشد.

باید توجه داشت تا زمانی که قیمت‌گذاری دستوری وجود دارد و شرکت‌ها زیان ده هستند، تاثیر منفی آن در بورس مشخص خواهد بود.

با تمام این اوصاف روی کار امدن دولت سیزدهم با رویکرد مردم محور و عدالت گسترانه و با عنایت به تحقق وعده هایی که دولت تاکنون داده می توان به سهامداران خرد و کسانی که در طول مدیریت دولت گذشته، در بورس متضرر شده اند، نوید اصلاح رویه در میان مدت را داد.