درس‌هایی که جهان از ژاپن می‌گیرد | پیر شدن خلاقانه

 درباره ژاپن اغلب داستان شنیده می‌شود داستان اول از کشوری در حال زوال با جمعیتی رو به پیری و کاهش و به دور از این جنب­وجوش می‌گوید داستان دوم روایت جامعی جذاب، با عملکرد بالایی به نوعی عجیب و غریب است. مکانی زیبا برای خوردن سوشی و آشنایی با زیر و فرهنگ­هایی که ارتباط کمتری با جهان بیرون دارند. اما هر دو داستان باعث می‌شوند افراد دیدگاه خوبی نسبت به ژاپن نداشته باشند این یک اشتباه است. آنگونه که مشاهدات نشان می‌دهند ژاپن خود را از دیگران جدا نمی­داند و در واقع یک جلودار است. بسیاری از چالش­های پیش روی این کشور از جمله پیر شدن سریع جمعیت، رکورد پایدار، خطر فجایع طبیعی و ترس گرفتار شدن بین آمریکا و چین همان چالش‌های هستند که دیگر کشورها را متاثر خواهند کرد. این حقیقت که برخی از این بلاها در ابتدا بر سر ژاپن نازل می شوند این کشور را به آزمایشگاهی تبدیل می­کند که در آن می‌توان اثرات بلاها را مشاهده و برای چگونگی پاسخ به آنها چاره‌اندیشی کرد. درس اول آن است که جوامع باید یاد بگیرند که با خطر زندگی کنند. با تغییرات اقلیمی و افزایش خطرات طبیعی کشورها باید قادر باشند خود را از دل تکانه ­ها بیرون بکشند و دوباره سرپا بایستند تجربه­ های دردناک به ژاپن آموختند تا در تاب­آوری سرمایه‌گذاری کند پلها و ساختمانها مقاوم سازی می­شوند تا ضد زلزله باشند. پس از آنکه در سال ۱۹۹۵ زلزله­ای شدید شهر کوبه را لرزاند و آب آشامیدنی را قطع کرد مقامات شهر تصمیم گرفتند یک سامانه زیرزمینی بسازند که بتوان آب مصرفی ۱۲ روز ساکنان را ذخیره کند. بسیاری از مردم ایران به این درک رسیده‌اند که مقابله با فجایع طبیعی یک وظیفه همگانی است، نه باری بر دوش دولت. این احساس در دوران همه­گیری سودمند بود. تقریبا تمام مردم ماسک زدند. در میان کشورهای گروه هفت، ژاپن پایین­ ترین نرخ مرگ­ومیر ناشی از کووید ۱۹ و بالاترین نرخ واکسیناسیون دو مرحله‌ای را دارد. درس دیگر آن است که تغییرات جمعیتی اهمیت دارند. اکثر جوامع در نهایت همانند ژاپن پیر و کم جمعیت می­شوند تا سال ۲۰۵۰ از هر شش نفر جمعیت جهان یک نفر بالای ۶۵ سال خواهد بود این نسبت در سال ۲۰۱۹ یک به ۱۱ بود. پیش‌بینی می‌شود از هم اکنون تا سال ۲۰۵۰ جمعیت ۵۵ کشور از جمله چین رو به کاهش گذارد. داده های اخیر نشان می دهد کوچک شدن جمعیت در هند زودتر از آنچه انتظار می‌رفت اتفاق می‌افتد. تغییرات جمعیتی همانند تغییرات اقلیمی گسترده، تدریجی و زیر پوستی هستند و رویارویی با آنها به تحویل هم در نهادها و هم در رفتار تک­تک افراد نیاز دارد. لازم است بشریت برای مدتهای طولانی در این زمینه فعال باشد. دولت ژاپن با اصرار از بنگاه‌ها می‌خواهد تا کارمندانشان را تا سن ۷۰ سالگی نگه دارند بسیاری از آنها بازنشسته نمی­شوند ۳۳ درصد از افراد ۷۰ تا ۷۴ ساله هم اکنون شاغل­اند. این درصد در یک دهه قبل ۲۳ بود تغییرات جمعیتی چالش‌های اقتصادی بزرگی پدید می‌آورند کندی رشد اقتصادی و ژاپن تا حد زیادی معلول کوچک شدن جمعیت آن است اما اگر به رفاه تک­تک ژاپنیها بنگرید تصویر بسیار بهتری می‌بینید. در دهه ۲۰۱۰، ژاپن پس از آلمان و آمریکا سومین کشور دارای بالاترین میانگین نرخ رشد سرانه تولید ناخالص داخلی در گروه هفت بود. ژاپن یک بستانکار آن کار عمده با نرخ کنونی ارز سومین اقتصاد بزرگ جهان است طول عمر شهروندان ژاپن از دیگر مردم جهان بیشتر است. این کشور میزبان بزرگترین سرمایه­گذار فناوری، یک بنگاه پیشگان در نسل پنجم و متنوعی از برندهای جهانی از یونیک­لو تا نینتندو است. تخصص بنگاه‌های این کشور در روباتها و حسگرها آنها کمک میکند تا در حوزه گسترده از فناوریهای صنعتی جدید به کسب درآمد بپردازند. ژاپن از نظر ژئوپولیتیک نقش مهمی بین چین، بزرگترین شریک تجاری و آمریکا، شریک کلیدی امنیتی خود، بازی میکند. نباید این کشور را از ذهن و اندیشه دور کرد. اشتباهات ژاپن مجموعه دیگری از درس­ها را ارائه میدهند. زندگی با انواع خطرات تنظیم اولویت‌ها را دشوار می‌کند. ژاپن در رویارویی با خطرات بالقوه فراوانی از تغییرات اقلیمی بزرگ‌ترین فاجعه پیش‌رو به شمار می‌رود غافل ماند. این کشور بالاخره در سال ۲۰۲۰ متعهد شد که تا سال ۲۰۵۰ متعهد شد که تصاعد کربن را به صفر خالص برساند اما جزئیات این تعهد مشخص نشده اند. سیاستمداران امیدوارند نیروگاه­های هسته­ای را که پس از حادثه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ تعطیل شد دوباره راه­اندازی کنند اما تا زمانی که افکار عمومی خطر آن را بیش از اندازه می‌داند چنین احتمالی متصور نخواهد بود. همزمان بسیاری از دیوانسالاران به شدت به انرژیهای تجدید پذیر بدبین هستند. بنابراین ژاپن همچنان به سوزاندن زغال سنگ، کثیف‌ترین سوخت، خود ادامه میدهد. یک راه مقابله با اثرات کاهش جمعیت آن است که افراد از بهترین بهره‌برداری به عمل آید. تا زمانی که تعداد زیادی از شهروندان دارای تحصیلات بالای ژاپن بتواند از توانایی­های بالقوه خود استفاده کنند این کشور نمی‌تواند قابلیت­های نهفته خود را به کار ببرد. ارتقای شغلی بر مبنای افزایش سن در بنگاههای سنتی و احترام بیش از حد به صاحبان مو سفید صدای جوانان را خاموش و نوآوری را سرکوب میکند. به همین دلیل بسیاری از فارغ التحصیلان جدید مستعد ترجیح می‌دهند با بنگاه‌های نوپا کار کنند. ژاپن در سال‌های اخیر توانست زنان بیشتری را به نیروی کار وارد کند اما هنوز فرصت ارتقا برای آنان بسیار اندک است. نظام دوشغله بودن جوانان و زنان را در مشاغل پاره‌وقت موقتی گرفتار میکند. این امر، به همراه دیگر عوامل، باعث می­شود جوانان تمایلی به فرزندآوری نداشته باشند. سیاستمداران این فرآیند را تحمل می‌کند چون فشاری برای تغییر رفتار وجود ندارد. به خاطر نبود احزاب مخالف، حزب لیبرال دموکرات از سال ۱۹۵۵ بدون وقفه قدرت را در دست داشته است. شخصیتهای کهنسال به ویژه پیرمردانی از سلسله‌های سیاسی قدیم بیشتر از جامعه­ای که در آن را نمایندگی می‌کنند محافظه کار هستند در مورد عمومی مردم نیز باید گفت که آسایش امروز مانع از آن می‌شود که برای آینده درخشان­تر وارد عمل شوند. درس آخری که از ژاپن می‌توان گرفت به خطرات خودشیفتگی اشاره می کند.

اختراع یک ژاپنی برای چشیدن طعم غذاهایی که در تلویزیون می‌بینید

آیا تا به حال متوجه شده‌اید زمانی که در حال تماشای یک برنامه آشپزی یا برنامه معرفی غذاهای لذیذ هستید، احساس می‌کنید که چیزی کم است؟ژاپنی‌ها به این احساس پاسخ دادند آنهم با اختراع «TTTV» که در واقع یک صفحه تلویزیون قابل «لیسیدن» است و می‌تواند طیف وسیعی از طعم‌های مختلف را ارائه دهد.