طرح «بنزین برای همه» دولت تبعاتی به دنبال خواهد داشت

مسعود دانشمند کارشناس اقتصادی گفت: «دولت باید یک پولی به مردم دهد، اما امکان پرداخت پول را ندارد به همین دلیل سراغ مردم می‌آید که بیاید به یکدیگر پول دهید. بستری که مردم به یکدیگر پول دهند، همین بنزین می‌شود. در واقع بدون اینکه دولت بودجه داشته باشد که فرضا به هر نفر در ماه ۲۵ هزار تومان یارانه اضافه دهد، می‌گوید بروید از جیب بغلی بردارید.»

یک کارشناس اقتصادی گفت: «دولت باید یک پولی به مردم دهد، اما امکان پرداخت پول را ندارد به همین دلیل سراغ مردم می‌آید که بیاید به یکدیگر پول دهید. بستری که مردم به یکدیگر پول دهند، همین بنزین می‌شود. در واقع بدون اینکه دولت بودجه داشته باشد که فرضا به هر نفر در ماه ۲۵ هزار تومان یارانه اضافه دهد، می‌گوید بروید از جیب بغلی بردارید.»

مسعود دانشمند در گفت و گو با «انتخاب» درمورد طرح «بنزین برای همه» دولت و تبعاتی که به دنبال خواهد داشت، عنوان کرد: «به این عمل که ما بیایم منابع ملی کشور را بین همه تقسیم کنیم، عدالت نمی‌گویند چراکه در این صورت تکلیف تلاش و کوشش مردم چیست؟ تفاوت میان کسی که کار می‌کند و آن فردی که کار نمی‌کند چیست؟ بنابراین بهتر است دست کم افرادی که دم از عدالت می‌زنند، مفاهیم عدالتی و جمهوریت افلاطون را بخوانند تا معنای عدالت را دریابند.»

وی ادامه داد: «از آن طرف بیاییم یک محاسبه را روی میز بگذاریم تا ببینیم در نهایت به کجا می‌رسیم؛ به این صورت که فرض کنیم به یک خانواده چهار نفره، آن ۱۵ لیتر بنزین هم نه، بلکه نفری ۲۵ لیتر بنزین بدهند که در مجموع ۱۰۰ لیتر در ماه می‌شود. این خانواده هم بیاید و امتیاز خود را به آن‌هایی که نیاز دارند، بفروشند. از آن طرف هم من و شمایی که نیاز داریم آن هم با فرض اینکه قیمت‌های فعلی ثابت باشد، باید دست‌کم لیتری هزار تومان از آن‌ها بخریم همچنین هزار و ۵۰۰ تومان هم باید به پمپ بنزین بدهیم؛ بنابراین در نهایت من دو هزار و ۵۰۰ تومان برای ۱۰۰ لیتر بنزین خرج کرده‌ام، به جای ۶۰ لیتر بنزین هزار و ۵۰۰ تومانی که پیش از این به من می‌دادند.»

این عضو اتاق بازرگانی، افزود: «این افزایش قیمت بنزین برای یک خانواده فرودست، ۱۰۰ هزار تومان ایجاد کرده است، اما از آن سو این افزایش قیمت باعث می‌شود که به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم روی قیمت کالا‌ها اثر بگذارد.»

دانشمند درباره اثرات مستقیم و غیر‌مستقیم افزایش قیمت بنزین، اظهار کرد: «اثر مستقیم این است که به طور مثال شما سوار تاکسی می‌شوید یا وانت برای شما بار می‌آورد و به طور کل هر کاری در حمل و نقل صورت می‌گیرد، به قیمتش اضافه می‌شود. اثر غیر‌مستقیمش هم این است که فرض کنید یک کالایی که می‌خواهد به دست شما برسد، مواد اولیه و کالای تولید شده‌اش، حمل و نقل گران‌تر بر روی آن تاثیر می‌گذارد که این حمل و نقل گران‌تر باعث می‌شود که یک تورمی ایجاد شود. حال اگر فرض کنیم این نوسانات یک تورم سه درصدی ایجاد می‌کند و سطح خط فقر یک خانواده چهار نفره هم شش میلیون تومان باشد، سه درصد تورمش، ۱۸۰ هزار تومان می‌شود که این بدان معناست که ما به این خانواده ۱۰۰ هزار تومان داده‌ایم، ولی ۱۸۰ هزار تومان کالاهایش را گران‌تر کرده‌ایم یعنی این خانواده، ۸۰ هزار تومان، آن هم با فرض ثابت بودن قیمت بنزین، عقب افتاد.»

دانشمند با بیان اینکه با این تصمیم دولت به خانواده‌ای که خودرو دارد هم ظلم می‌شود، عنوان کرد: «شخصی که خودرو دارد، دست‌کم ۵۰ درصد قیمت خریدش بابت عوارضی بوده که به دولت پرداخت کرده است. این چه عدالتی است میان آنکه خودرویی ندارد با آنکه خودرو دارد و مالیات سالیانه و عوارض شهرداری می‌دهد همچنین در ابتدای خریدش هم ۵۰ درصد قیمت خودرو را به دولت عوارض داده است.»

او با تاکید براینکه برای برقراری عدالت، دولت این ۵۰ درصد عوارض را به مردم بازگرداند، گفت: «شما فکر کنید یک ماشین ۷۰۰ میلیون تومانی دارید که ۳۵۰ میلیون تومانش عوارض دولت بوده است. اگر این ۳۵۰ میلیون را به شما بازگردانند و آن را در بانک بگذارید، هر ماه ۵ میلیون تومان سود می‌کنید. با این تفاسیر اصولا راه غلط است. این تصمیمات و اقدامات محاسبه نشده، گرفتاری‌های بعدی را هم به دنبال دارد. وقتی من از فردی سهمیه بنزینش را بخرم، یک پولی به دست فرد می‌آید که این پول وارد بازار می‌شود؛ حال این پول چه قدر است؟ در پاسخ باید بگویم که فرض کنید اگر الان ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین روزانه توزیع می‌شود، ۵۰ میلیون لیترش می‌شود همین ۱۰۰ هزار تومان‌هایی که می‌دهیم، این ۵۰ میلیون لیتری که از مردم می‌خریم را در هزار تومان که ضرب کنیم، روزانه ۵۰ میلیارد تومان می‌شود که این پول پرفشاری که وارد بازار می‌شود، تورم زاست و این پول اقتصاد مملکت را نابود می‌کند.»

او در ادامه تصریح کرد: «اینکه می‌گویند اگر یارانه می‌خواهید بدهید، یارانه جنسی دهید نه یارانه پولی به این علت است که یارانه پولی باعث ایجاد تورم می‌شود، اما یارانه جنسی به این صورت است که جنس مصرف می‌شود و چرخه تولید سر جای خود قرار می‌گیرد. اگر پول بنزین را به این شکل به مردم می‌دهید، در حقیقت به نوعی اجازه می‌دهید که مردم دست در جیب هم کنند. بدان معنا که دولت بدون اینکه از بودجه خود چیزی دهد، به طبقه فرودست جامعه می‌گوید که بنزینت را به فردی که می‌خواهد آن را مصرف کند، بفروش. حال منی که مصرف‌کننده هستم یک پولی به او می‌دهم، اما من این پول اضافه را به خدماتی که بابت کرایه، حمل و نقل و ... ارائه می‌دهم، تحمیل می‌کنم. وقتی این خدمات را گران‌تر می‌کنم، به نحوی همان پول را با ضریب بالاتری از جیب شما برمی‌دارم در نتیجه به این شکل خواهد شد که دولت ریل‌گذاری می‌کند تا مردم از جیب یکدیگر پول بردارند.»

دانشمند در پاسخ به این پرسش که چه قدر احتمال دارد که قیمت بنزین سال آینده افزایش پیدا کند، تصریح کرد: «امکان افزایش قیمت بنزین زیاد است. محاسباتی که پیش‌تر بیان کردم را با فرض ثابت بودن قیمت بنزین حساب کردیم حال اگر افزایش پیدا کند که وضع بدتر هم می‌شود.»

او همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اساسا چرا دولت به دنبال تغییر طرح سهمیه‌بندی بنزین است، گفت: «علت این است که دولت باید یک پولی به مردم دهد، اما امکان پرداخت پول را ندارد به همین دلیل سراغ مردم می‌آید که بیاید به یکدیگر پول دهید. بستری که مردم به یکدیگر پول دهند، همین بنزین می‌شود که توضیح دادم. در واقع بدون اینکه دولت بودجه داشته باشد که فرضا به هر نفر در ماه ۲۵ هزار تومان یارانه اضافه دهد، می‌گوید بروید از جیب بغلی بردارید.»