جوکر؛ نخند ولی بخندون، بلرزون، ببازون!

کاوه معین‌فر - در روزهایی که به دلیل شیوع کرونا بسیاری از مردم مجبور به ماندن در خانه هایشان شدند، پلتفرم‌های پخش فیلم و سریال بخش ثابتی از زندگی روزانه خانواده‌ها را به خود اختصاص دادند.

در برنامه سازی همیشه ایده‌ها و افق‌های جدیدی مد نظر برنامه سازان است تا مخاطب را با خود همراه سازند و در زمانه امروز که انتخاب‌های زیادی برای گذراندن وقت وجود دارد رقابت بزرگی در جریان است تا هر مدیوم یا مدیایی بتواند بینندگان بیشتری را به خود اختصاص دهد.

از زمانی که اِلن دی‌جنرس (برنامه ساز آمریکایی) در برنامه‌های خودش (اِلن شو) بازی کردن و یا مسابقه دادن با هنرپیشه‌ها و خوانندگان و ... را به بخش ثابتی از برنامه تبدیل کرد تا به امروز از این پتانسیل به اشکال مختلفی استفاده شده است. نه اینکه قبل تر نبوده باشد اما اِلن بازی کردن و لذت از بازی را به بخش ثابتی از برنامه‌اش تبدیل کرد. 

برای هر مخاطبی در هر نقطه این جهان جذاب است که ببیند سلبریتی‌ها یا افراد معروف و مشهور در شرایط مختلف چه عکس العملی از خود نشان می‌دهند. بر همین اساس برنامه‌های مختلفی در سراسر جهان تولید می‌شود.

به تازگی پخش فصل اول برنامه رئالیتی شو مسابقه محور "جوکر" از فیلیمو به پایان رسیده است. مسابقه جوکر یا به فارسی‌اش لطیفه‌گو  یک گرداننده و مجری یا میزبان ثابت دارد. در آن ۸ هنرمند، ۶ ساعت زمان دارند تا ‌در یک خانه مجهز با تمام امکانات، با برنامه‌های مختلف یکدیگر را بخندانند و از بازی حذف کنند، بدون این که خودشان ‌بخندند.‌

در واقع آخرین کسی که نخندیده باشد برنده مسابقه است و به همین دلیل هم نسخه‌های خارجی این برنامه با نام LOL که مخفف Last One Laughing است در جهان تولید و پخش شده است.

جوکر نسخه ایرانی همین مسابقه است که سازندگان هم به درستی در همان ابتدای برنامه اعلام می‌کردند که این برنامه بر اساس مدل‌های خارجی ساخته شده است. انتخاب اسم جوکر برای نسخه ایرانی هم جالب و در راستای برنامه است.

سیامک انصاری میزبان و گرداننده مسابقه است و امین حیایی، رضا نیکخواه، هومن حاجی‌عبداللهی، امیرمهدی ژوله، بیژن بنفشه‌خواه، سام درخشانی، امیر کاظمی، سهیل مستجابیان شرکت کنندگان در فصل اول برنامه بودند.

در یک ارزیابی کلی به لحاظ شکل تولید برنامه، فضای مسابقه و اتفاقات رخ داده در آن جوکر برنامه موفقی بود، با توجه به محدودیت‌های قانونی و عرفی کشور ما و بحث‌های چون سانسور و مخالفت و ... انصافا جوکر نمره قبولی خود را گرفته است. 

در انتخاب شرکت کنندگان هم برای فصل اول از هنرمندان خوبی به لحاظ تنوع سنی و موقعیتی استفاده کرده بودند از هنرپیشه‌های با سابقه ای چون حیایی و نیکخواه گرفته تا مثلا مستجابیان که بیشتر در حوزه دابسمش و فضای مجازی شناخته شده است.

مسئله در جوکر این است که بعد از گذشت زمان شرکت کنندگان خسته خواهند شد و این خستگی برای آنها در مرحله اول و برای تماشاگران در مرحله بعدی ملال آور خواهد شد. البته برنامه ساز به این قضیه هم فکر کرده است و برای جلوگیری از یکنواختی از عواملی چون زامبی‌ها (کسانی که برای خنداندن شرکت کنندگان از طرف برنامه ساز دعوت شده‌اند) و تلفن ارتباطی با شرکت کنندگان استفاده می‌کند.

در فصل اول شاید تنها مشکلی که وجود داشت این بود که غیر از رضا نیکخواه مابقی شرکت کنندگان برنامه یا استراتژی و یا اقدام عملی برای خنداندن دیگران ندارند و هر بخشی مانند جوکر تایم و ... را هم از سر تکلیف به انجام رساندند و در زمانی که زامبی یا جوکر تایم نبود هیچ اقدام دیگری برای خنداندن طرف مقابل وجود نداشت.

تنها کسی که این خصوصیت را نداشت رضا نیکخواه بود که به شکل انجام نرمش و گرم کردن زانوهایش و ... هر بار در این زمینه تلاش می‌کرد. البته آنهم از یک زمانی دیگر لو رفت و کارکردش را از دست داد.

این می‌تواند به عنوان یک گزینه مطرح شود که اگر شرکت کننده‌ای تلاش برای خنداندن دیگران نداشته باشد امتیاز منفی بگیرد.

نکته جالب توجه دیگر این است که برعکس نکته فوق در بخش ورود زامبی‌ها و اتفاقاتی که آنها برای خنداندن رقم زدند برنامه موفق بود و بسیاری از لحظات مفرح برنامه در این زمان رقم خورد.

یا بخش جوکر تایم سهیل مستجابیان با نمایش‌نامه‌ای که نوشته بود و اجرا آن، فکر شده و جذاب بود اما بخش امیر مهدی ژوله واقعا نکته خاصی نداشت!

نکته دیگر این است که واقعا جوکر می توانست در سه اپیزود باشد و برخی زمانها توضیحات شرکت کنندگان درباره اتفاقات و ... هیچ کمکی به برنامه نبود و فقط زمان را طولانی‌تر می‌کرد.

یا مثلا در قسمت اول برای تفهیم شکل برنامه و اتفاقات آن بسیار طولانی بود شاید در حدود نیم ساعت از قسمت اول به معرفی شکل برنامه گذشت که واقعا دیگر خسته کننده بود، مخاطب امروز زودتر از این مطالب را می‌گیرد.

برنامه سازی که با آخرین متدهای برنامه‌سازی جهان دارد برنامه می‌سازد باید بداند که مخاطب هم همراه او این مراحل را رد کرده است این نیست که برنامه ساز در سال 2021 باشد و نگاه یا فهم مخاطب در حد برنامه های تلویزیونی دهه شصت یا هفتاد. برنامه سازان چه احسان علیخانی (سازنده جوکر) و چه فیلیمو(پخش کننده)، مد نظر داشته باشید این مدیوم تلویزیون نیست اینجا وی او دی است. خودتان این نکات را فراموش نکنید!

در نهایت جوکر از آن برنامه‌های پیچیده جذابی است که می‌گوییم در هر پدیده‌ای می‌توان از دل خودش ضد آنرا هم استخراج کرد. قرار بر نخندیدن است اما تلاش برای نخندیدن خنده به همراه دارد و ...

با توجه به شرایط امروز جامعه خندیدن و خنداندن یک ضرورت است، بر این اساس و با توجه به شرایط واقعا فصل اول جوکر موفق بود و این را از استقبال مخاطبان هم می‌توان دید.