مذاکرات وین
پیش بینی بدبینانه درباره مذاکرات وین
تا اینجای کار همه طرف‌های مذاکره کننده خواهان تداوم مذاکرات هستند اما آنچه دستیابی به یک توافق را تا این مرحله به تعویق انداخته، تفاهم و توافق میان طرف‌ها بر سر لغو تحریم هایی است که علیه ایران اعمال شده است.
تا اینجای کار همه طرف‌های مذاکره کننده خواهان تداوم مذاکرات هستند اما آنچه دستیابی به یک توافق را تا این مرحله به تعویق انداخته، تفاهم و توافق میان طرف‌ها بر سر لغو تحریم هایی است که علیه ایران اعمال شده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آخرین گزارش کارشناسی خود درباره مذاکرات وین پیش‌بینی کرده است که «نتیجه این مذاکرات به یک توافق زودهنگام و پایدار منجر نخواهد شد.»
در روزهای اخیر، همین وقفه چند روزه در مذاکرات، حرف و حدیث‌هایی را به دنبال داشت و مقامات ایرانی را بر آن داشت تا در پاسخ به اظهارات طرف‌های اروپایی مبنی بر «خواست ایران برای وقفه در مذاکرات»، اعلام کنند که «ایران درخواست توقف مذاکرات در این مرحله را نداد».
تا اینجای کار همه طرف‌های مذاکره کننده خواهان تداوم مذاکرات هستند اما آنچه دستیابی به یک توافق را تا این مرحله به تعویق انداخته، تفاهم و توافق میان طرف‌ها بر سر لغو تحریم هایی است که علیه ایران اعمال شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارش اخیر خود تاکید کرده که «آمریکا» در پی آن است تا «از طریق تهدید به تشدید فشار اقتصادی، سیاسی و نظامی»، ایران را وادار به تغییر محاسبه و «تجدیدنظر درباره رفع مؤثر تحریم‌ها» کند و با استفاده از ابزار دیپلماسی، «ایران را مقصر و مانع دستیابی به توافق» معرفی کند.
با این حال، گرچه مذاکرات همچنان حیات دارد و قرار است در روزهای آتی از سر گرفته شود اما مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آخرین گزارش کارشناسی خود درباره مذاکرات وین پیش‌بینی کرده است که «نتیجه این مذاکرات به یک توافق زودهنگام و پایدار منجر نخواهد شد.»
مرکز پژوهش ها در این باره به «سابقه آمریکا در نقض تعهدات خود در قبال برجام» و «تلاش ایالات متحده برای انعقاد توافقی یکطرفه و ناقص» اشاره کرده و با استناد به این دو مورد نتیجه گرفته است که «این مذاکرات به یک توافق زودهنگام و پایدار منجر نخواهد شد.» البته در گزارش مرکز پژوهش ها تاکید شده که «عدم دستیابی به توافق در میان مدت» به معنای «فروپاشی برجام» نخواهد بود زیرا «آمریکا جایگزین مناسبی برای برجام ندارد.»
بازوی پژوهشی مجلس «دستیابی به نتیجه مطلوب در وین» را در گرو آن می داند که «چه کسی اراده قویتری داشته و در خلق روایت از توانمندی بیشتری برخوردار است.»
با این حال گرچه مرکز پژوهش‌های مجلس چشم اندازی از توافقی زودهنگام و پایدار از این مذاکرات متصور نیست اما نکته آن است که نظر مثبتی به روند مذاکرات وین در دولت سید ابراهیم رئیسی دارد؛ در این گزارش مواردی آمده که به عنوان نقطه قوت و دستاورد معرفی شده است؛ آنجا که تاکید می شود «اگرچه تاکنون در وین توافقی حاصل نشده، ولی الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران منجر به شکل گیری این درک شده است که اعمال فشار علیه ایران بدون هزینه و پاسخ نخواهد بود.» از منظر مرکز پژوهش ها، ایجاد چنین نگرشی، «مهمترین دستاورد جمهوری اسلامی ایران در خلال گفتگوهای وین» است؛
موضوعی که تقویت توان بازدارندگی را برای ایران به دنبال داشته است. این مرکز، تقویت این درک از ایران را به عنوان «یکی از مهمترین تضمین‌های توافق احتمالی در وین» معرفی می کند.
از سوی دیگر، این گزارش با نگاهی منفی به مذاکرات احیای برجام تا پیش از ازسرگیری آن در دولت سید ابراهیم رئیسی نگریسته است؛ در بخشی از این گزارش تاکید شده که نتیجه 6 دور اول مذاکرات وین، «چیزی بیش از یک معامله کوتاه مدت (حداکثر تا سال 2025 ) تهاتری نفت در برابر کالا نبود.» همچنین تاکید شده که «آنچه در 6 دور قبلی به دست آمده بود، نگرانی شرکتها و بانکهای متوسط و بزرگ بین المللی برای برقراری روابط مالی و تجاری با ایران و حتی سرمایه‌گذاری میان‌مدت را رفع نمی‌کرد.» مرکز پژوهش های مجلس ارزشمندی توافق برای ایران را به داشتن «نتایج قابل توجه و ملموس اقتصادی» منوط و در ادامه تاکید کرده که «در غیر اینصورت، عقب‌نشینی از برنامه هسته ای صرفاً ایران را در موضع ضعف و فشار بیشتر قرار می‌دهد.»
با همه آنچه گفته شد، طرف های مذاکره کننده قرار است در روزهای آینده به وقفه چند روزه در روند گفت و گوها پایان داده و مذاکرات را از سر بگیرند. این وقفه از شامگاه جمعه 19 آذر آغاز شده و بنابر اعلام برخی طرف های مذاکره ازجمله میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، احتمالا در هفته آخر دسامبر 2021 یا ابتدای ژانویه 2022 از سر گرفته می شود. در صورت آغاز دوباره گفت و گوها، این سومین دور گفت و گوهای برجامی از زمان آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی خواهد بود.